Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 518

નજરઅંદાજ ]
કરવા. –એસવી = ધ્યાનમાં આવવું; સમજાવું (૨) નજર લાગવી. -માંડવી = તાકીને કે ધારીને જોવું; નીરખવું. “રાખવી = ધ્યાન રાખવું; ચાકી કરવી કે સંભાળવું. “લાગવી = જેની નજરમાં નુકસાન પહેાંચાડવાની શક્તિ મનાય છે એવાની સ્પૃહાભરી નજરે પડતાં, ખરાખ અસર થવી. લાગે એવું = નજર લાગે એવું સુંદર. નજરનું ખેઠું=કુટાછેવાળું; પાપી; અપ્રમાણિક.નજરમાં આવવું = પસંદ પડવું. નજરમાં ઘાલવું =ધ્યાનમાં રાખવું (૨) નુકસાન કરવાની તજવીજમાં રહેવું. નજરે આવવું, –ચઢવું, –પઢવું = દીઠામાં આવવું. નજરે આળખવું = દીઠે ઓળખવું. નજરે જોવું =પ્રત્યક્ષ જોવું; જાતે તપાસવું.] ૦અંદાજ પું॰ નજર નાંખીને મેળવેલે અંદાજ; ‘આઈ એસ્ટમેટ’. કેદ સ્ત્રી નજર આગળથી ખસે નહે તેટલા પૂરતી કે. ચૂક સ્ત્રી॰ ધ્યાન બહાર રહેલી ભૂલ; સરતચૂક. ચાર પું॰ નજર ચુકાવનાર. ૦ચારી સ્ત્રી. બક્ષી સ્ક્રી॰ રહેમનજર કરવીતે ૰બંધી સ્ત્રી॰ તદુથી લેાકાની આંખને ભુલાવામાં નાખવી તે. બાગ સુંમકાનના –તેની ચામેરના બાગ. ખાજ વિ॰ સાવધાન; ચેા મેર નજર રાખનાર (૨) પુંસૂસ ૦બાણ ન નજર રૂપી બાણ; આંખનું કટાક્ષ. વેગ પું॰ નજર જેવા વેગ. વેણું વિ॰ નજરવેગવાળું; ખૂબ વિરેત. સાની સ્ત્રી॰ [f. નજરેસાની] ફરીથી જોવું તપાસવું તે; પુનવિચારણ!. –રા(–રા)નજર અ॰ દેખતાં; આંખ સામે; પ્રત્યક્ષ. –રાવું અ॰ ૬૦ નજર લાગવી. –રિયું ન નજર ન લાગવા માટે કરાતું ગાલ પરનું મેશનું ટપકું કે માદ ળયું વગેરે ટુચકા નજરાણું, “હા, નજરા(–રી)નજર, નજરાણું, નજરિયું જીએ [રોગ થવા.] નજલે(-) પું॰ [l.] એક રેગ. [-ઊતરવા = નજલાના નજાકત સ્ત્રી॰ [મ.] નાનુકાઈ
‘નજરમાં
|
જિસ વિ॰ [Ā.] ગંદું (૨) નીચ; હલકું
નજીક અ॰ [સર॰ હિં., મેં.; જુએ નજદીક] પાસે. દેખું ૧૦ (દૂરના કરતાં) પાસેનું ઠીક ોઈ શકે એવી ખામીવાળી આંખવાળું; ‘શોર્ટસાઇટેડ’ (પ.વિ.). ૦દેખાપણું ન૦ નજીવું વિ॰ [ન+જીવ] માલ વિનાનું (૨) સહેજ નમ પું॰ [z.] જ્યોતિષવિદ્યા. “મી વિ॰ [ત્ર.] જયોતિષને લગતું (૨) પું॰ જોશી
૪૭૩
નજેવું વિ॰ [ન + જેવું] નજીવું; નહિવત્
|
નણ્ અ॰ [×.][વ્યા.] નકારવાચક સંજ્ઞા. તત્પુરુષ પું॰ તત્પુરુષ સમાસની એક ન્તત. ઉદા૦ અહિત; નચિંત. બહુશ્રીહિ પું બહુવ્રીહિ સમાસની એક જાત. ઉદા અબુદ્ધિ; અણજાણ. ૦વાદ પું॰ કાંઈ નથી એવી માન્યતા; ‘નિહિલિઝમ'. ત્મક વિ [+આત્મક] નકારવાચક; ‘નેગેટિવ’
નટ સ્ત્રી॰ [છ્યું.] રહ્યું કે પેચવાળી લોખંડની (પ્રાયઃ છણિયા) ચાકી. બેલ્ટ પું॰ [.] છેડે સ્ક્રૂ કે પેચવાળા ખીલા કે ખંટા
જેને નટ વડે ટાઇટ કરાય
નટ પું॰ [સં.] વેશ ભજવનાર (૨) દોરડા પર નાચનાર (૩) એક રાગ. ૦૩ પું૦ નટ(૨) એક વર્ણમેળ છંદ. કલા સ્ત્રી॰ નટની કળા કે વિદ્યા. ૦કયાણ પું॰ સંગીતના એક રાગ. કાર્ય ન૦ નટનું કામ – ભાગ ભજવે તે; ‘ઍકિંટગ’. ૦ટ વિ॰ ખટનટ; ખટપટી; ધૂર્ત. ડી, ૰ણી સ્ત્રી॰ નટી.ન નગ્નટવું તે (૨) અભિ
[નદીવ્યાઘ્રન્યાય
નય. ૦નાગર પું॰ કુશળ નટ (ર)(સં.) કૃષ્ણ. નારાયણ પું એક રાગ.બિલાવલ પું॰ સંગીતનેા એક રાગ. ૦ભૈરવી સ્ત્રી॰ જુઓ સિંધભૈરવી. ૰મલાર (લા’)પું॰ સંગીતને એક રાગ.૦રાજ પું॰ (સં.) શિવ. ૦૧ર પું॰ ઉત્તમ નટ (૨) (સં.) કૃષ્ણ. વાઈ સ્ત્રી॰ નટના ધંધે! (૨) આકાશચલીની રમત. વિદ્યા સ્ત્રી નટની વિદ્યા. ૦વી સ્ત્રી॰ નટી. ॰વું સ॰ ક્રિ॰ નાચવું (૨) [નાટકમાં] ભાગ ભજવવા (૩) [સર॰ હિં. નટનī] ફરી જવું; નામુકર જવું. વે પું॰ જુએ નટ. હમીર પું॰ સંગીતમાં એક રાગ. -ટાઈ શ્રી નટપણું; નટવિદ્યા. −ટી સ્રી નટની કે નટ સ્ત્રી (૨) સૂત્રધારની સ્ત્રી. ટેશ્વર પું॰ [+ëશ્વરી] (સં.) શિવ નડારું વિ॰ [સર૦ મ. નઠારા] ખરાબ; ગંદું નઠાર વિ॰ [સં. નિષ્ઠુર, મા. fğર (-)] શિખામણ ન લાગે એવું; નકટ. ૦પણું ન॰
નડ ન॰ [i.] એક જાતનું ખરું
નઢ સ્રી॰ [નડવું પરથી; સર૦ મ.] હરકત; વિન્ન.તર સ્રી; ન॰ હરકત; વિન્ન (૨) ન૦ વળગણ. ૰તી સ્ત્રી॰ નડતર. વું સ૦ ક્રિ॰ [ત્રા. નક] હરકત કરવી; પીડવું. ઢાલ પું॰ નડતર નણદલ સ્ત્રી॰ જુએ નણંદ. વીર પું॰ પતિ નણદી સ્ત્રી જુએ નણં:. “દેઈ પું॰ [સર૦ મ.] નણંદના વર નણંદ સ્રી॰ [સં. નનાવું, પ્રા. ળળવા; સર૦ મ.] વરની બહેન નણાવું અ॰ ક્રિ॰, “વું સ૦ કિ॰ ‘નાણવું'નું કર્મણિ ને પ્રેરક નત વિ॰ [સં.] નમેલું (૨) ન૦, “તાંશ પું॰ [+અં] આકાશીય શિરોબિંદુથી મપાતું અંતર; ‘ઝેનથ ડિસ્ટન્સ’ (ગ.)
નતાળિયા પું॰ [સં. નિસ્થાવજીય ] મરનારની પાછળ વરસ સુધી રોજ જમાડાતા બ્રાહ્મણ
નતિ સ્ત્રી॰ [i.] નમસ્કાર (૨) નમવાની ક્રિયા નતીજો પું॰ [મ.] પરિણામ; ફળ
|
નત્રવાયુ પું॰ નિત્ર (ચં. નાટ્ )+વાયુ] નાઇટ્રોજન' (પ. વિ.) નધક્કે વિ॰ [ન +ધાક] (કા.) ધાક વગરનું; નિરંકુશ નય, ડી(~ણી, –ની) સ્ત્રી॰ [રે. ગસ્ત્યા; સર॰ હિં., મેં.] નાકની વાળી; વેસર
નથાવું અાક્ર॰, “વવું સ॰ ક્રિ॰ ‘નાથવું’નું કર્મણિ ને પ્રેરક નથી અ॰ ક્રિ॰ [મું. નાસ્તિ; પ્રા. નયિ] છે નહે (સર્વ પુરુષ અને વચનમાં ‘છે’નું નકારવાચક રૂપ) [ માણસ
નથુ(થુ)ભાઈ પું॰ [સર॰ મ. નથૂરા‡] (લા.) મેટો મહત્ત્વના નદ પું॰ [É.] મે ટી નદી
નદવું અ॰ ક્રિ॰ [સં. નવું] નાદ કરવા
નદાત(—તિયું) વિ॰ [ન + દાતા? ] લીધેલું પાછું ન આપનાર; નાદાર નદારત,—દ [[.] અ॰ પાસે નથી; કાંઈ જ નહિ
|
નદાવા અ॰ [ન + દાવા] હવે હક્ક દાવા ન રહ્યો એ રીતે નદી સ્ત્રી॰ [É.] પર્વત કે સરાવરમાંથી વહેતા મેાટા કુદરતી જળપ્રવાહ; સરિતા. ૦૮ટ પું૦ નદીના તટ – કાંઠા. નાવસોગ પું॰ અકસ્માત્ થાડા વખત માટે પ્રાપ્ત થયેલા યાગ – સંબંધ. નાળું ન॰ નાનકડી નદી કે વહેળા. [નદીનાળાં કરવાં = આપઘાતના પ્રયત્ન કરવા.] ૦પ્રદેશ પું॰ નદી જે પ્રદેશમાંથી વહે – જેનું પાણી તેમાં વહી આવે એ વિસ્તાર; ‘રિવર બેસિન’. માતૃક વિ॰ નદીના પાણીથી પાષાયેલા (દેશ). વ્યાઘ્રન્યાય પું