Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 504

ધનચિહ્ન ]
જાત કે તેના આદમી. ચિહ્ન ન૦ ધન બતાવતું વત્તાનું (+) ચિહ્ન ૰તેરશ(–સ) સ્ત્રી॰ આસો વદ તેરસ. ૦૬, ૦દેવ પું (સં.) કુબેર. દોલત સ્ત્રી; ન′૦૧૦ માલમિલકત ધાન્ય ન॰ ધન અને ધાન્ય. ગોપ વિ૦ (૨) પું॰ ધન સાચવી જાણે એવું (માણસ). ૦પતિ, ૦પાલ પું॰ (સં.) કુબેર. પ્રાપ્તિ સ્રી॰ ધન મળવું કે મેળવવું તે; કમાણી. ભંડાર પું૦ ધનનેા ભંડાર; ખાને. ૦રેખા સ્ત્રી॰ ધન બતાવનારી હસ્તરેખા. વંત, વાન વિ॰ ધનવાળું. સંગ્રહ, સંચય પું॰ ધન સંઘરવું – એકઠું કરવું તે; ધનને સંઘરો. સંપત્તિ સ્રી॰ ધન અને સંપત્તિ; માલમતા, હરણ ન૦ ધન હરી લેવું –પડાવી લેવું તે. હીન વે નિર્ધન;
|
ગરીબ
ધનંજય પું॰ [H.] (સં.) અર્જુન ધન(—ને)તર વે॰ [મં. ધનવત્તર] બહુ શ્રીમંત(૨)બહુ લાગવગવાળું ધનાક્ષરી પું॰ [તું.] એક ખંડ
ધનાઢચ વિ॰ [i.] ધનવાન
ધનાત્મક વિ॰ [સં.] ધન; ‘પોઝિટિવ’ (ગ. અને ૫. વિ.) ધનાધ્યક્ષ પું૦ [સં.] કોષાધ્યક્ષ, ખાનચી ધનારક(–ખ), ધનાર્ક [i.] પું॰ ધનરાશિને સૂર્ય ધનાધિપતિ પું॰ [સં.] ધનવાન માણસ ધનાશ(-સ)રી સ્ત્રી એક રાગણી ધનિક વિ॰ [તું.] ધનવાન. ૦૨ ૧૦+ધનિક, શાહી સ્ક્રી ધનિકના ચલણ કે પ્રભાવવાળી સમાજ-વ્યવસ્થા કે સ્થિતિ ધનિષ્ઠા સ્ત્રી॰ [સં.] એક નક્ષત્ર
ધની વિ॰ [સં.] ધનવાન
ધતુ ન॰ [સં. ધનુ, ૰સ્]કામઠું; ચાપ. ૦૨ાકાર વે॰ [+ $IR] ધનુષના આકારનું. માં સ્ત્રી॰ [+જ્યા] ધનુષની દોરી. પૅર, ॰ર્ધારી પું॰ બાણાવળી (૨) વિ૦ ધનુષ ધારણ કરનાર.૦ર્મખ પું॰ [તું.]ધનુષ્યયજ્ઞ; એક યજ્ઞ. ૦ર્માસ પું॰ સૂર્ય ધનસંક્રાંતિમાં હોય તે મહિને. વિદ્યા સ્રી॰ ધનુષ્ય વાપરવાની વિદ્યા. વૃંદ પું૦ ધનુર્વિદ્યા; એક ઉપવેદ [રોગ. [—ધાવા – એ રોગ થયે.] ધનુર, “ર્વો, –ર્થાત પું॰ [સં. ધનુઃ + વાત; સર॰ fě., મેં.]એક ધતુરાકાર વિ॰ તુ ધતુ’માં
ધનુરાસન ન॰ [તું.] ચેગનું એક આસન ધનુર્ધર, ધનુર્ધારી, ધનુર્મખ, ધનુર્માસ જુએ ‘ધનુ માં ધનુર્વા, ત જુએ ‘ધનુર’માં ધનુર્વિદ્યા સ્ત્રી, ધનુવૃંદ પું॰ [i.] નુ ‘ધનુ’માં ધનુષ(−ષ્ય) ન॰ [તં. ધનુર્] કામઠું. તકલી સ્ત્રી ધનુષ જેવા સાધન વડે ફેરવાતી તકલી. અંધ પું॰એક ચિત્રકાવ્ય.-કંસ પું { } આવા કાંસ. પ ્⟨-યા)સન ન જુએ ધનુરાસન ધનેચ્છા સ્ત્રી॰ [તું.] ધનની ઇચ્છા કે લાલસા ધનેડું(–રું) ન૦ [ત્રા. ધનીક (સં. ધાઝીટ)] દાણમાં સડો કરનારું એક જીવડું; કિલ્લું
નેતર વિ॰ જીએ ધનંતર
ધનેશ(~શ્વર) પું॰ [i.] (સં.) કુબેર
|
ધન્ય વિ॰ [મં.] ભાગ્યશાળી (૨) વખાણવા ચેાગ્ય (3) કૃતાર્થ (૪) અ॰ શાખારા; વાહવાહ. છતા સ્ત્રી. ભાગ્ય ન॰ અહેભાગ્ય; સુભાગ્ય. વાદ પું॰ શાબાશી. “ન્યા ૧િ૦ સ્રી॰ સુખી;
૪૫૯
[ધ
સુભાગી (ર) સ્ત્રી॰ આયા; ‘નર્સ.' —ન્યાશ્રી શ્રી દીપકની એક રાગણી (સંગીત) ધન્વંતર પું [સં.] (સં.) દેવાના વૈદ્ય ધન્વી પું॰ [સં.] ધનુર્ધારી; ખાણાવળી - [ધબકારા ધપ અ॰ [સર॰ હિં.; મેં.] (રવ૦) જીએ ધા. કાર પું
પરી સ્ક્રી॰ એક પક્ષી
ધપવું અક્રિ॰ [સર॰ fહં. ધવના; રવ૦ ?] આગળ ધસવું ધપાધપ(પી), ધન્વંધખ્યા, ધખ્યાધી સ્ત્રી॰ [ધપ, ચપ્પા પરથી] ધપ્પાથી મારામારી
ધપાવું અક્રિ॰, –વવું સક્રિ॰ ‘ધપવું’નું ભાવે ને પ્રેરક ધન્વંદ્યપ્પા, ધખ્યાપી સ્ત્રી॰ જીએ ધપાધપી ધખ્યા(-બ્બા)બાજી સ્ત્રી [ધપ્પા +બાજી] ધપંચપ્પા કરવી તે ધપ્પા(ઓ) પું॰ [ધપ પરથી; સર॰ હિં, મૈં. વા] મુક્કો; થાપટ. [મારવે, —ખાવે.]
ધરૅડું વિ॰ (કા.) જાડું; ધિંગું
ધા પું૦ ઢગલા
ધબ અ [વ॰] કાંઈ પડવાના કે પછડાવાના કે ઠોકાવાના અવાજ (૨) શૂન્ય; ઢબ (૩) ધબ્બો મારવાને અવાજ ધબક સ્ત્રી॰ ધબકારા, ૦ખક અ॰ [૧૦], જ્યું અકિ ધડકવું. [કાવવું સક્રિ॰ (પ્રેરક).] ~કારી પું॰ ધડકારા ધબડકા પું॰ [ધા પરથી] એકદમ બધું નકામું થવું; મીંડું વળવું કે છબરડો વળવા તે. [~~વળવા =ધબડકા થવા.] (૨) બજારમાં એકદમ મંદી આવી જવી તે; ‘સ્લમ્પ’]
ધર ધબડ અ૦ [૧૦] ધડબડ ધડબડ
બડાઈ જવું અક્રિ॰ વાવેલા પર તરત વરસાદ પડવાથી બી બગડવું – નકામું જવું [સક્રિ॰ ‘ધાબડવું’નું પ્રેરક ધબડાવું અક્રિ॰ ‘ધાબડવું'નું કર્મણિ; છેતરાવું; ધબેડાવું. –વવું ધબધબ અ॰ [રવ]. જ્યું અક્રે ધખધખ અવાજ કરવા. -બાટ પું॰ ધબધબ અવાજ. -ખાવવું સક્રિ॰ એકદમ ખૂબ રેડવું. આ પું॰ [સર૦ મ. ધવધવા] ધેાધ
ધવું અક્રિ॰ [વ૦] પડવું (૨) ધબ ધબ કરવું; તરવું (કા.) (૩) [લા.] દેવાળું કાઢવું (૪) ઢળવું; મરી જવું. [ધબી જવું = મરી જવું (૨) [લા.] તેવી ગાઢ નિદ્રામાં પડી જવું.] ધબાકો પું॰ [૧૦] મે અવાજ
ધબાધબી સ્રી॰ [રવ૦] મારામારી [શૂન્યતા; ધબડકો ધબાય નમઃ ન॰ [ધખ’=શૂન્ય ઉપરથી] (શ॰ પ્ર૦) મીંડું; ધા(–મા)લું ન॰ [સર॰ ધબ્બલ] મેહું બેડોળ પાઘડું ધબાવવું સક્રિ॰ ‘ધખવું’નું પ્રેરક
ધમૂસે પું॰ વહાણના પાછળના ભાગને નાના કાળા કે ભંડાર (?) ધો(--એ)ઢવું સ૦ ૦ [ધખ ર૧૦] હાથથી મારવું (૨) છેતરવું. [બે(-એ)ડાનું અ૬િ૦, −વવું સ॰ ક્રિ॰ કર્મણિ અને પ્રેરક] ધાધબ અ [વ] ઉપરાઉપરી; ધખધખ
ધખાણું વિ ધબ્બલ.-લાં ન॰ ખ૦ ૧૦ મેઢથી શરીર ખૂબ વધવું તે ધવલું સ૦ ક્રિ॰ [ધબ ર૧૦] ધીખવું; ધાયલા કાઢી નાંખવા
ધબ્બલ વિ॰ [સર॰ મેં.] શરીરે ખૂબ જાડું (૨) બેવકૂફૅ. ૦ચંદ, શા પું॰ જાડો એદી માણસ [સ્ત્રી॰ ધખાખાજી ધો પુંજીએ ધપેા, મુક્કો(ર) મેટા ડાઘ; ધાયું. બાબાજી