Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 402

જોડણીકાશ ]
અક્ષરાને જોડવાની રીત; ‘-સ્પેલિંગ’. કાશપું॰ જોડણીની શુદ્ધિ જોતજોતાં,—તામાં અ॰ ક્ષણમાં; પલક વારમાં
અર્થે રચેલા કે શુદ્ધ જોડણી બતાવતા શબ્દકોશ
જેટલા વિ॰ ખાર (વેપારીઓના સંકેત)
જોઢવું સક્રિ॰ [ä. નુઙ = બાંધવું; પ્રા. નોક (સં. યોનય ) = સંયુક્ત કરવું] જુદી વસ્તુઓના સંબંધ કરવા – સાંધવી; ભેગું કરવું; વળગાડવું (૨) છૂટા ભાગો કે ઘટકાને ભેગા કરી એક આખી રચના કરવી. (જેમ કે, વાકય કે કવિતા એડવી; સાઇકલ કે યંત્ર જોડવું) (૩) (વાહન કે કામમાં) લગાડવું; જોતવું(જેમ કે, ગાડીએ બળદ ઘેાડો જોડવા; હળે કે ઘાણીએ બળદ જોડવા) (૪) વાહનને કે એજારને બળદ ઘેાડા ોતીને તૈયાર કરવું (જેમ કે, ઘાંચી ઘાણી જોડશે; હળ જોડો એટલે જઈ એ. ગાડાં બ્લેડીને સૌ નીકળ્યા.) (પ) ખેાટ કે નુકસાન આવે ત્યારે ભરી આપવું; ખૂટતું પૂરું કરી આપવું; ભરપાઈ કરવી (જેમ કે, મારે એમાં ઘરના સેા જોડવા પડયા.) (૬) એક સાથે બીજાને તેના અનુસંધાનમાં લગાડવું, સાથે સાંધવું (જેમ કે, ગાડીને એન્જિન કે ડમા જોડવા; પુસ્તકને અંતે સૂચિ જોડવી; ‘ક’ ને ‘પ્’એડવાથી ક્ષ થાય; ૪૦)(૭)રચવું; ઘડવું(જેમ કે, પ્રીત જોડવી; વાત જોડવી.) (૮)સાથે કરવું; એક હું કરવું (જેમ કે, ‘તેણે ખૂબ પૈસેા જોડયા છે,’ ‘પુણ્ય જોડવું') (૯) એક સાથે બીજાને ભેગું કરવું(જેમ કે, હાથ જોડવા).[ોડી કાઢવું = કલ્પનાથી રચીને તૈયાર કરવું; બનાવટી કે ખોટું ઊભું કરવું.] જોઢવું ન॰ [જુએ બ્લેડ, સર૦ હિઁ. નોવા, મ. નોટā] જોડું; જોડકું (ર) પગની આંગળીએ પહેરાતા કરડો
જોડાક્ષર પું॰ [ોડવું+ અક્ષર] બે અથવા વધારે અક્ષરા જોડવાથી બનેલા એક સંયુક્ત અક્ષર
જોડાજોડ અ॰ [જોડે જોડે] પાસેપાસે; અડે।અડ
જેડાણ ન॰ [‘જોડવું’ પરથી] સાંધેા; સંધાન (૨) એકઠું કરવું; ભેગું કરી દેવું (૩) એકઠા થવું, જોડાવું તે (ઉદા॰ એ રાજયાનું જોડાણ). મણુ ન॰, –મણી સ્ત્રી॰ તેડવાનું મહેનતાણું. “વાડે પું જોડકણું કરવું તે
જોઢિયું વિ॰ [‘જોડ’ ઉપરથી] સાથે રહેનારું (૨) બેની બ્લેડમાંનું એક (૩) જોડાક્ષરનું (છાપવાનું બીજું). મૃણુ વિન્ગ્રી॰ જોડે રહેનારી; સાથી. યા પું॰ સાથી
જોડી સ્રી॰ [જુએ જોડ] બે સરખી વસ્તુઓની જોડ (૨) નાનાં છેાકરાંનું – નાનું પગરખું. દાર પું॰ સાથી(ર)ખરાબરિયા. –ડું ન૦ બે વસ્તુઓની જોડી (ર) વરવહુની બ્લેડ (૩) ખાસડું. –ડે અ॰ સાથે; જોડમાં (૨) પાસે; નજીક. –ડૉ પું॰ પગરખું (૨)
જુએ જોટો (૨). [જોડા ખાવા= ખાસડાનેા માર ખાવે। (૨) ઠપકા ખાવે। (૩) નુકસાન કે ખેટ વેઠવાં. ઘસવા = કાઈ ને ત્યાં વારંવાર ધક્કા ખાવા. –ચઢાવવા = જોડા પહેરવા. –પઢવા =જોડાના માર પડવેા (૨) ઠપકા મળવેા. –પહેરવા = પગમાં જોડાં ચડાવવા. –ફાટવા=[લા.]જોડા ઘસાઈ ને ફાટે એટલા બધા ફેરા થવા, મારવા= ખાસડાનેા માર મારવા (૨)સખત ઠપકા આપવે.]
જોઢથાખેલ પું॰ [જોડવું + એટલ] + જોડકણાં જોણું ત [જોવું ઉપરથી] જોવું તે (૨) તમાસેા; *જેતા શ્વેત સ્ત્રી [સં. જ્યોતિ] તેજ; પ્રકાશ (ર) દીવાની શિખા (૩) [સર॰ હિં.] જોતર
૩૫૭
[જોરાળું
ખેતર,—રું ન૦ [સં. યોવત્ર; પ્રા. નોત્ત(ન્યૂ) ધુંસરીની સાથે બળદને જોડવાના પટા. [—ઘાલવું = બળદને ધૂંસરે જોડવા (૨) નવાસવા કામમાં પહેલવહેલું નાખવું (૩) પીડા વળગાડવી. –વળગાઢવું= જોતરું ઘાલવું; ખૈરી પરણાવવી; સંસારની ધૂંસરીમાં જોડવું, ખેતરે જોડાવું = કંટાળા ભરેલા કામમાં ગૂંથાવું (૨) સંસારની ધૂંસરીમાં જોડાવું.]
|
જોતર-ઢાળા પું॰ જોતર છેડી બળદને આરામ આપવા તે જોતરવું સ॰ ક્રિ॰ જોતર વડે પશુને ધૂંસરી સાથે જોડવું ખેતરાવું અક્રિ॰, –વું સક્રિ॰ ‘જોતરવું’નું કર્મણિ ને પ્રેરક નૈતિક પું॰ [સં. જ્યોતિષિñ] + જોષી જોતી પું॰ મદદનીશ પુરાહિત (પારસી) ોદ્ધો,—ધ પું॰ [જુએ યેહો] લડવૈયા. “ધાર પું॰ ોધ; યુદ્ધો. -ધારમલ(-g) પું॰ [યોટ્ટ +મ] જબરા અને શૂરવીર મ જોબન ન॰ [સં. યૌવન; પ્રા. નોજ્વળ] જીવાની. ૰વંતું વિ॰ તેમનવાળું. વેશ વિ॰ યુવાન નિયું ન॰ જોબન (લાલિત્યવાચક) જૉબર પું॰ [.] મજૂરા લાવી આપી તેમના કામ પર દેખરેખ રાખનાર (મિલનેા) એક નાકર [ઘાંટીમાં સપડાવું જેમા(-ભા)વું અ॰ક્રિ॰ [જુએ જોબા] જોખે આવવે; મરણજેમા(—ભા) (જો') પું॰ જીવ ઊંડા ઊતરી જવા – બેભાન થઈ જવું તે; તમ્મર. [–આવવા = તમ્મર આવવી; બેભાન થઈ જવું.] જેલાવું, જેબા જુએ અનુક્રમે ‘તેખાવું’ ‘ોખા’
એમ ન॰ [સર॰ F.; હિં; ઞ. જ્ઞમમ] જુસ્સા; ખળ; શક્તિ. દાયી વિ॰ જોમ આપે એવું. દાર,~મી વિ॰ જોમવાળું જેયામણું ત [જોવું પરથી] દૃશ્ય; દેખાવ
તેર ન॰ [l.] બળ, શક્તિ; કૌવત (૨) શ્રમ; મહેનત (ઉદા૦ એટલું કરત તેા શું ોર પડત ?) (૩) વશ; કામ્; ચલણ (ઉદા॰ મારું એના ઉપર કાંઈ જોર છે કે માને ?) (૪) ચડતી; તેજી; જોસ; વેગ (ઉદા॰ ભાઈનું કામ કાંઈ જોરમાં દેખાય છે! તાવનું જોર ઇ૦) (૫) દાખ; ભાર; વજન (ઉદા॰ આ બળદ નાનેા હોવાથી તેને વધારે જોર આવે છે.) [આવવું =મહેનત પડવી; જોર કરવું પડવું. —કરવું = ખળ વાપરવું; મહેનત કરવી (૨) આગ્રહ કરવા; દબાણ કરવું. કાઢવું = શક્તિ ખરચવી (૨) પૂરો કાબૂ કે અધિકાર ચા વેગ વાપરવા (ઉદા॰ કથાંય નથી ચાલતું ત્યારે ઘરમાં જાર કાઢે છે). –ચઢવું = ચરબી ચડવી; જોરથી માતવું. –ચાલવું = બળ કે શક્તિની અસર થવી; જોર ફાવવું. –પકઢવું= જોરાવર–બળવાન થવું; વધારે મજબૂત થવું. —પઢવું=મહેનત કરવી પડવી; જોર આવવું. –મારવું = ખૂબ ખળ કે શક્તિ વાપરી કાંઈ કરવું (૨) ઝપાટા કે વેગ કરવેા. –પર, માં આવવું = જબરું થવું; વધવું; જોર પકડવું.] ૦કસ વિ॰ કસરતી; કસાયેલું (૨) જોર કરવું પડે – જોરની કસેાટી થાય એવું. જખરાઈ, જખરી સ્ત્રી॰ [7.] જબરદસ્તી; જુલમ. જુલમ પું॰ બળાત્કાર; જુલમ. તલખી સ્રી॰ [7.] ખંડણી. દાર વિ॰ જોરવાળું. ભેર અ॰ જોરથી. ૦વાન વિ॰ ોરવાળું. “રાણ(તું) વિ જોરવાન. –રાવર વિ॰ [ા.] જોરવાળું; બળવાન. રાવરી શ્રી૦ [l.] જબરદસ્તી; બળાત્કાર. “રાળ(−ળું) વિ॰ જોરવાળું. –રાળાપણું ન॰