Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 311

ગૃહસંસાર]
વ્યવસ્થા સંભાળનાર પ્રધાન; ‘હોમ-મેમ્બર’. ૦સંસાર પું॰ ઘરસંસાર; ઘરખટલે. સંસ્કાર પું॰ ઘરમાંથી મળતા કે પડતા સંસ્કાર, સ્થ પું॰ બ્રહ્મચર્યાશ્રમ પૂરો કરી ગૃહસ્થાશ્રમમાં દાખલ થયેલા માણસ (ર) સારા ખાનદાન માણસ; સજ્જન.
સ્થતા સ્ત્રી, સ્થાઈ સ્ત્રી॰ ગૃહસ્થપણું, સ્થાણી સ્ત્રી ગૃહસ્થની સ્ત્રી; ગૃહિણી (નર્મદ). સ્થાવટ પું; સ્ત્રી ગૃહસ્થાઈ સ્થાશ્રમ પું॰ બ્રહ્મચર્યાશ્રમ પછીનો બીજો આશ્રમ. સ્થાશ્રમી વિ॰ ગૃહસ્થાશ્રમાં આવેલું –રહેલું. થી વિ॰ ગૃહસ્થને લગતું (૨) સ્ત્રી [હિં.] ગૃહસ્થાઈ, ગૃહસ્થાશ્રમનું કામકાજ વગેરે. હાધિપતિ પું॰ [+અધિપતિ] મોટા ગૃહપતિ; ‘રેકટર’.—હાંગણ ન॰ [+ આંગણ] ઘરનું આંગણું. —હિણી સ્ત્રી૰ [સં.] ગૃહસ્થની સ્ત્રી; ઘરધણિયાણી. ~હી પું॰ [i.] ગૃહસ્થાશ્રમી (૨) ઘરધણી. —હોદ્યોગ પું॰ [+ઉદ્યોગ] ઘેર બેઠાં કરી શકાય એવા ઉદ્યોગ; ‘હામ ઈંડસ્ટ્રી’. –હે।પયોગી વિ॰ [+ ઉપયોગી] ઘરમાં ખપનું; ઘરને માટે ઉપયાગી
૨૬
ગૃહીત વિ॰ [સં.] ગ્રહણ કરેલું (ર) માની લીધેલું (૩) ન૦ ગૃહીત ધરેલું તે; ‘હાઇપોથેસિસ’.[ચહીતા પું॰ (‘ગૃહિતા’ ખાટું છે.) જુએ તેના ક્રમમાં]. –તાગમા સ્ત્રી॰ [ગૃહીત + ઞામ] કર્યું યુનિવર્સિટીની બી.એ.ને મળતી પદવી કે તે ધરાવતી સ્ત્રી ગૃહેોદ્યોગ પું, ગૃહોપયોગી વિ॰ [સં.] જુએ ‘ગૃહમાં ગૃહ્ય વિ[ફં.] ગૃહનું; ગૃહ સંબંધી. સૂત્ર ન૦ ગૃહધર્મ સંબંધી સૂત્રોના સંસ્કૃત ગ્રંથ
ખહારથી ચિહ્ન દેખાય નહીં તેવા માર.] ગેમે (ગૅમ) ૦ (કા.) સમૃદ્ધિથી ભરપૂર; સર્વ પ્રકારે અનુકૂળ ગમેટ પું [.] જાતીય કાશ (વ. વિ.)
ગેય વિ॰ [H.] ગવાય એવું કે ગાવા જેવું. હતા સ્ત્રી, ન્ત્ય ન૦ ગેર(–રે) પું॰ [‘ગરવું’ ઉપરથી] ગરેલા ભૂકા ગેર- (ગૅ) [ા.] ‘નિષેધ, અભાવ, ખાટું' એવા અર્થ દર્શાવનાર પૂર્વગ. ૦અમલ પું॰ કાનૂની સત્તાના ગેરઉપયાગ કરવા તે-મેટા અમલ કરવા તે; ‘મિસફિઝન્સ'. આબરૂ સ્ત્રી॰ અપકીર્તિ; બદનામી.આવડત સ્ત્રી॰ આવડત ન હેાવી તે. ૦ઇન્સા(નસા)ફ પું॰ અન્યાય. ઇશારા પું॰ ખાટા – ગેરસમજ પેદા કરે એવે ઇશારા; ‘ઇન્યુએન્ડો’. •ઉપયેગ પું॰ દુરુપયેાગ, કાનૂની, કાયદે વિ॰ (૨) અ॰ [f.] કાયદા વિના; કાયદા વિરુદ્ધ. કાયદેપણું ન॰ કાયદા વગર કે સામે હોવું તે. કાયદેસર અ॰ ગેરકાયદે; કાયદા પ્રમાણે નહિ. કેળવણી સ્ત્રી ખેાટી કેળવણી. ખુરશી સ્ત્રી॰ નારાજી.દબાણ ન॰ ખાટું –– ગેરવાજબી દબાણ કરવું તે. દોરવણી સ્ત્રી॰ ખાટી કે ભૂલ ભરેલી દારવણી. ફાયદા પું૦ ગેરલાભ. બંદોબસ્ત પું॰ અવ્યવસ્થા. ૦બંધારણીય વિ॰ બંધારણીય નહિ એવું; બંધારણથી વિરુદ્ધ કે બહારનું. મરજીસ્ટ્રી॰ નારાજી.મહેરબાની સ્ત્રી અવકૃપા, ॰માહિત(ગાર) વિ॰ અજાણ; બનવા. ૰માહિતી(—તગારી) સ્ત્રી અજાણપણું. મુનાસ(—સિ) વિ॰ ગેરવાજબી. - સ્લિમ વિ॰ મુસ્લિમ નહે એવું. ૰રસ્તે, રાહે અ॰ ખાટી રીતે; એકાયદે. ૦રીત(-તિ) સ્ત્રી॰ ખોટી રીત. લાભ શું॰ ખાટ; નુકશાન (૨) ખાટા લાભ. લાયક વિ॰ લાયક નહિ તેવું; ડેસ્કૉલિફાઈડ. વર્તણુક સ્ત્રી, વર્તન ન૦, વર્તાવ પું॰ ખરાબ રીતભાત-વર્તન. ~લે અ॰ [ત્ર, વહા પરથી] જ્યાંથી ન જડે એવી જગાએ; ખાટી જગાએ. [જવું, –પઢવું =યેાગ્ય ઠેકાણે ન પહોંચવું (૨) ખાવાયું.] ૦વસૂલી સ્ત્રી॰ ખાટું કે વધારેપડતું કે ગેરકાનૂની વસૂલ કરવું તે – તેવી વસૂલાત; ‘એગ્ઝક્ષન’.૰વહીવટ પું॰ અવ્યવસ્થા; અંધેર.૦વાજબી વિ॰અયેાગ્ય; અટિત. ાટે, વિશિરસ્તે અ॰ આડે–અનીતિને માર્ગે. વિશ્વાસ પું॰ અવિશ્વાસ કે ખોટા વિશ્વાસ. વ્યવસ્થા સ્ત્રી ગેરવહીવટ; ગોટાળા. શિરસ્તે પું॰ ખેાટી રીત. શિસ્ત સ્ત્રી॰ અશિસ્ત; ખોટી શિસ્ત કે તેનો અભાવ. સમજ(—દ્ભૂત, —જૂતી) ॰ઊંધી, અવળી,ભૂલભરેલી કે ખેાટી સમજ,સમજી વિ॰ ગેરસમજવાળું.સાવધ વિ॰અસાવધ;ગાફલ.॰સાઈ સ્ત્રી અગવડ; સાઈના અભાવ. હુકીકત સ્ત્રી॰ ખાટી કે ભ્રામક હકીકત. (—તી વિ॰). વ્હાજર વિ॰ હાજર નહિ તેવું. [—મતદાન = મત-મથકે ગેરહાજર છતાં થતું મતદાન; ‘ઍસેંટ વેટિંગ’.] હાજરદારી સ્રી॰ કામ પર હાજર ન હોવું તે; ‘ઍબ્સટીઝમ’, હાજરિયત સ્ત્રી- ગેરહાજર રહ્યા કરવું કે રહીનેય ધંધા કરવા તે; ‘ઍબ્સટીઝમ’. હાજરી સ્ક્રી॰ ગેરહાજર હોવું તે ગેરત (ગૅ) સ્ત્રી॰ [Ā.] માન –આબરૂનું ભાન; લાજારમ ગેરવવું સક્રિ॰ [ગરવું' ઉપરથી] પાડવું; ખંખેરવું ગેરવા પું॰ [જીએ ‘ગેરુ'. સર૦ મ. શેરવા; હિં. જેમા] ઘઉંના ખેતરમાં થતા એક રેગ.[—આવવા – એ રેગ લાગુ પડવે.] ગેરેંટી સ્રી॰[...] ખાતરી કે તેની જામીનગીરી કે બાંહેધરી. વખત
|
ગે સ્ત્રી॰ ઘરના છાપરામાં ને છતમાં આવતું એક લાકડું; લગ ગેગડું ન॰ લખોટીને બદલે રમતમાં વપરાતું એક ફળ ગેજ પું[.] માપનું ધેારણ (જેમ કે, રેલવે –‘બ્રાડ', મિટર’–) ગેઝેટ ન॰ [.] (સરકારી) સમાચાર-પત્ર કે છાપું. બેટિયર ન॰ ભૃગાળની માહિતી આપતું પુસ્તક (એક સરકારી પ્રકાશન) ગેટ પું॰ [.] દરવાજો (૨) સ્ત્રી૰ પોલીસચાકી; થાણું ગટર ન૦ જુએ ગાર
ગેઢ (ગૅડ,) સ્ત્રી॰ [સં. ઘટ ?] ગડ; પડ; ગડી (કપડાની) (૨) સળ (કાગળના) (૩) [સર૦ સં. ૨૪ = વિશ્ર્વ] (કા.) બંધન (૪) [લા.] મેળ બેસવે। તે; સયુક્તિકતા. [—એસવી = સમજાવું (૨) મેળ કે અનુબંધ બરાબર સ્પષ્ટ થવે – સમાવે] ગેઢાં ન॰ ખ૦૧૦ તાડકાં
ગેડી સ્ત્રી॰ [વે. ñી] ગેડીદડાની રમતમાં વપરાતી છેડેથી વાંકી લાકડી, દા પું॰ ગેડી અને દડો કે તે વડે રમાતી રમત. ૦ઞાજ વિ॰ ગેડીદડામાં કુશળ (ખેલાડી). વ્યઢિયા, ભેડા પું॰ ગેડી જેવી વળેલી માટી લાકડી
ગેણિયું, ગેણું (ગૅ) ન॰ [સર॰ હૈ, ચોળ = ખળદ] ઢીંગણા પણ વેગથી ચાલનાર એક જાતના બળદ
ગેદળ (ગૅ) ન૦ [કા. વ્ − ગજ + દળ] + બ્લુએ ગજદળ ગેન (ગૅ) ન॰ [સર॰ મ. Àળ] પગની આંગળીનું એક ઘરેણું ગેબ (ગૅ) વિ॰ [Ā.] ન દેખાય એવું; અદૃશ્ય; અલેપ (૨) ન૦ ગેબ હોય તે; અદૃષ્ટ
ગેબી (ગૅ) વિ॰ [જુએ ગેબ] ગુપ્ત; અદૃશ્ય; ગૂઢ. [—અવાજ = (અંતરને)ગૂઢ અવાજ (ર)આકાશવાણી.ગજબ =આસમાની આફત.-ગાળા (ગબડાવવેા)=ગપ; અક્વા.—માર = મૂઢમાર;
[ગૅરંટીખત