Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 196

કતલ]
૧૫૧
[ કદલી(–ળી)કલ(ળ)
કતલ સ્ત્રી [મ, વસ્ત્ર] કાપાકાપી; ખૂનરેજી. ૦ખાનું ન૦ કતલ j૦ વસ્તુ દેખાડી તેના સંબંધી મોઢેથી શીખવવું તે થતી હોય તે જગા -મકાન. ગાહ સ્ત્રી કતલની જગા. ૦ની | કથીર ન. [સં. વસ્તી] કલાઈ અને સીસાની મેળવણીથી બનેલી રાત સ્ત્રી મહોરમની આગલી રાત (૨) ખૂબ કટકી કેતડા- ધાતુ; જસત (૨) [લા.] હલકી -તુચ્છ વરંતુ મારનો વખત; કેઈ કામ કે સંજોગને પહોંચી વળવા માટેની, | કથીરી સ્ત્રી એક વડું. -રે મું. મેટી કથીરી તાકડા ઉપરની પૂર્વતૈયારી કે તેની ધમાલ. -લેઆમ સ્ત્રી | કથારું વિટ (કા.) જુએ થેલું જુઓ કલેઆમ
[(૩) છાપાનું કલમ – કટાર કાલ( સ્ત્રી) [ + થેલ] સારા લાગને અભાવ (૨) કથળવું તે. કતાર સ્ત્રી [મ. ઉતા૨] હાર; અલગાર (૨) લડાઈ; કાપ કાપી -લ(—લું) વિ૦ [ + U] કઠેકાણાનું (૨) લાગ વિનાનું, કતાલ વિ. [મ, પિત્તા] ખની; કતલ કરનાર [(૨) રડારોળ અગવડ ભરેલું કતાલ(ળ)પું; સ્ત્રી [ક+તાલ] અણબનાવ; કજિયે; કંકાસ કથ્થાઈ વિ.[હિં. રસ્થા, જુઓ કા] કાથાના જેવા રંગનું કતિ,૦૫ય વિ. [4.] કેટલુંક; અમુક; અનિશ્ચિત સંખ્યાવાળું કવિ [.] કથવા-કહેવા યોગ્ય [પૂર્વગ. ઉદા.કદરૂપું, દશના કતલું વિ૦ (કા. ૬) નાજુક નાનકડું (૨) ન૦ કુરકુરિયું કદ-[.]‘કુ–ખરાબ, નિંદ્ય એ અર્થ બતાવતો (નામ પૂર્વે આવત) કોદય [8. કૃત +૩]કૃત કર્મને ઉદય; કર્મફળ; નસીબ | કદ ન [.] શરીરની ઊંચાઈ કે જાડાઈ (૨) પ્રમાણ; વિસ્તાર; કદિયે ૫૦ વાટાડુ, લટારે (કા.)
આકાર (૩) વજન; ભાર; બેજ (૪) પદવી; દરજજો. ખિસવું કત્તા સ્ત્રી રે. = કેડી?] ઠીકરાને ગેળ કકડે; કે = કુળ, દરજજો કે વજન વક્કર જવું, ઓછું થવું]. કત્રાસ પું(કા.) શ્રેષ; અંટસ; કતરાંશ [આમ કતલ, ખૂનરેજી | કંદ ન એક જાતનું રેશમી વસ્ત્ર (૨) કાદવ; કદડે [(કા.) કલેઆમ સ્ત્રી. [A] કશા અંકુશ કે વિવેક વિનાની કતલ | કદખલા(–ળા)ઈ સ્ત્રી [કદ +{, વઢ ઉપરથી ] લુચ્ચાઈ, ધૂર્તતા કથક વિ૦ [.] કહેનારું બોલનારું; વર્ણવનારું (૨) પં. વક્તા | કદખલિ(–ળીયું વિ૦ [જુઓ કદખલાઈ] લુચ્ચું, ધૂર્ત (૩) પુરાણી (૪) નટ અને ગાયક (૫) ન૦ કહેવત. ૦લી સ્ત્રી, કદળ સ્ત્રી [કદ + ળવું' ઉપરથી ] નિંદા (કેરળ પ્રદેશના) નૃત્યને એક પ્રકાર
કદડે પુંરેશમ કે સૂતરને કંદરે (ભીલમાં) (૨) કદ; કાદવ કથણી સ્ત્રી, જુઓ કથની
કદન ન. [8] મારવું તે; વધ (૨) પાપ (૩) દુઃખ કથન ન [.] કહેવું તે; બેલ (૨) વર્ણન (૩) વિવેચન (૪) કદનું વિ૦ [જુઓ કદન] કદન કરનારું; વિનાશક કહેવત. નાવલિ(-લી,-ળિ,-ળી) સ્ત્રી કહેવતને સંગ્રહ. કદમ ન. [. કદંબનું ઝાડ –ની સ્ત્રી કથા; વાત (૨) કહેવતની રીત; કહેણી (૩) કુથલી. | કદમ ન [.] પગ (૨) પગલું; ડગલું. [–ઉઠાવવું =(આગળ –નીય વિ૦ કહેવા જેવું
વધવા) પગલું ભરવું; કાંઈક શરૂ કરવું.]. જોશ= કવાયતનો એક કથરેટ સ્ત્રી. [ä. વજાઇ +વાટી, મ. વટવટ-ટીમે થાળ. | હુકમ -પગ જોરથી ઉપડે, ઝટ ચાલે, એમ જણાવે છે. [કથરેટ કંડાને હસે = માટે દેશી નાનાને નિંદે.]
નિવાજ વિ૦ મહેરબાન; કૃપાળુ. બાજ વિ૦ ઉતાવળે ચાલકથલ(-ળ) ન૦ [ +સ્થલ, થળ] કોલી કે ખેટી જગા નારું. બેસ વિ૦ ચરણ ચમનારું (૨) નમ્ર; આજ્ઞાંકિત. કથવું સક્રિ. [સં. ] કહેવું; બાલવું (૨) કથા ---વાત કરવી | બેસી સ્ત્રી, ચરણ ચમવા તે (૨) દંડવત્ પ્રણામ; નમસ્કાર (૩) ટીકા કે વિવેચન કરવું
કદમી વિ૦ [.. વતી] કરીમ; પ્રાચીન (૨) પહેલા આવનાર અને કથળવું અ૦િ [૩. યુ + ] સ્થાનભ્રષ્ટ થવું; ઊતરી જવું | ગરીબ (પારસીના બે વિભાગ -કદમી ને શહેનશાહી–માંના એકનું) (હાડકું ઈત્યાદિ) (૨) બગડવું; વણસવું
કદર સ્ત્રી [બ, વત્ર] ઘટતી કિંમત કરવી તે; બજ, દાન વિ. કથા સ્ત્રી [i] વાર્તા કહાણી (૨) ઈશ્વર કે ધર્મ સંબંધી ભાષણ, કદર કરે કે કરી જાણે એવું; ગુણજ્ઞ. દાની સ્ત્રી કદરદાન હોવું કીર્તન કે વાર્તા કરવી તે (૩) વૃત્તાંત; ચરિત્ર. [–બેસાડવી = તે; કદર જાણવી તે. ૦દાર વિ૦ કદરવાળું. બુદ્ધિ સ્ત્રી કદરધાર્મિક કથાનું પારાયણ કે વાંચન કરાવવું.] કાર . કથા કહે- દાની; ગુણજ્ઞતા. ૦૬ સત્ર ક્રિટ [કદર” પરથી] કદર કરવી. નાર (૨) વાર્તા બનાવનાર. ૦નક ન કથા ભાગ-
કિસ્સો ૦શનાસ વિ૦ જુઓ કદરદાન. ૦શનાસી સ્ત્રીજુઓ કદરદાની (૨) આડકથા; ઉપકથા. ૦નાયક ૫૦ કથાનું મુખ્ય પાત્ર. | કદરજ વિ. [સં. ૧] કંસ (૨) પાળ; શુદ્ર (૩) કુપ() ૦નુસંધાન ન. કથાનું અનુસંધાન – સંબંધ કે પૂર્વાપર સંબદ્ધતા કદરદાર વિ૦, કદરબુદ્ધિ, સ્ત્રી, કદરવું સક્રિ૦ જુઓ ‘કદરમાં કે પ્રવાહનું બંધબેસતાપણું. ૦પીઠ સ્ત્રી. કથાની પ્રસ્તાવના. | કદર(–રા) અ૦ ક્રિ૦ [‘કાળવું' ઉપરથી] ઓલવાવું; બુઝાવું પ્રબંધ પું. કથાની રચના. પ્રસંગ કું. કથાને માટે અનુકુળ | (દીવાનું કે દેવતાનું)
[કર્મણિ પ્રસંગ, ભટ(–દ) ૫. પુરાણુ; વ્યાસ. ૦રંભ મું. કથાને કદરશનાસ-સી જુઓ “કદરમાં. કદરાવું અક્રિ. “કદરવુંનું આરંભ. ૦શરીર નવ કથાનું શરીર; તેને મુખ્ય ભાગ. ૦શેષ | કરી વિ. કદરજ; કૃપણ (૨) કદર જાણનારું વિ. જેને વિષે માત્ર કથા કરવાનું જ રહે છે એવું; મુએલું. કદરૂપું વિ૦ [સં. ટૂ૫] કૂબડું, બેડોળ -થાંતર ન મુખ્ય કથા છેડીને આડા –વિગળા જતા રહેવું તે; | કર્થને સ્ત્રી [i] પીડા; ત્રાસ; જુલમ [(૩) ટું; ખરાબ વાત બદલવી તે (૨) ઉપકથા; આડકથા (૩) મૂળ કથાનું રૂપાંતર | કદર્શિત વિ૦ [૪] હેરાન કરાયેલું; પીડાયેલું (૨) અપમાનિત કથાનકન [4, + સ્થાન¥] કઠેકાણું (૨)[4] જુઓ “કથામાં | કદલ ૫૦ (કારમીરી) પુલ થાળવું સક્રે. કથળે એમ કરવું; બગાડવું
કદલી(–ળી) સ્ત્રી [.] કેળ. ૦નાલ(–ળ) સ્ત્રી કેળના થડની કથિત વિ. [] કહેલું; વર્ણવેલું. ૦૫ત્વ ન૦ પુનરુક્તિ. ૦પાઠ | અંદર સુંવાળો ભાગ. ૦૫૫ ન૦કેળનું કુલ. કુલ(ળ)ન
A૬