________________
અંકનપદ્ધતિ]
[ગવિકાર
૦નપદ્ધતિ સ્ત્રી, અંકનની –સ્વરલિપિની રીત. ૦પાશ ૫૦ જવાબદારી ઉપર. (જેમ કે, અંગ ઉપર રૂપિયા આણવા, કરજ ગણિતપાશ; “પરમ્યુટેશન” (ગ.). ભુખ ન અંકના જે ભાગમાં કાઢવું, ધીરવું. અંગ ઉપર પડવું = માથે આવી પડવું; જવાબનાટકના આખા વસ્તુનું સૂચન કરવામાં આવ્યું હોય તે ભાગ. દારી થવી. અંગ ઉપર લેવું = પિતાને લાગે છે એમ સમજવું કે
લિપિ (પી) સ્ત્રી, આંકડા લખવાની રીત. વિધાન ન પિતાની જવાબદારી સમજવી.) અંગ કાઢી લેવું =(મુશ્કેલી કે નાટકના અંની ગોઠવણી.-કાવતાર + અવતાર) આગલા નુકસાનમાંથી) જાત બચાવી લેવી. –રવું = (કામ કે મહેનતઅંકને અંતે પાત્રો દ્વારા સૂચિત થયેલું કાર્ય બીજા અંકમાં લાવી માંથી) જાત બચાવવી; ઘટતું કરી ન છૂટવું. –તળે ઘાલવું = તેનું અનુસંધાન કરવામાં આવે છે. –કી વિ૦ (સમાસને અંતે) પચાવી કે દબાવી પાડવું; અઘટિત રીતે લઈ લેવું - સરકાવવું. અંકવાળું. ઉદારુ પંચાંકી (નાટક). -કે અ૦ રકમને આંકડો -તૂટવું, તેડાવું =શરીર ફાટવું, તેમાં કળતર થવું–તેવું = ખૂબ શબ્દોમાં. ઉદા. અંકે પચાસ
મહેનત કરવી (‘અંગ ચેરવુંથી ઊલટું). -પર = જુઓ ‘અંગ અંકાઈ સ્ત્રી આંકવાનું કામ(૨) આંકવાની કિંમત અથવા મજરી. ઉપર.'.-ભરાઈ આવવું, જવું =શરીર (થાક કે મહેનત-મ-મણ ન૦, –મણ સ્ત્રી, આંકવાની કિંમત અથવા મારી રીથી) અકડાવું કે દુખવું. –ભરાવું = અંગ ભરાઈ જવાની અસર અંકાવતાર ૬૦ [ā] જુઓ ‘અંકમાં
લાગવી – તાવની નિશાની જણાવી.-ભારે થવું = શરીરને ભાર અંકાવવું સક્રિ, અંકાવું અ૦િ ‘આંકવું નું પ્રેરક અને કર્મણિ વધ; મસ્તી કે સુસ્તી ચડવી(૨) જુએ ‘અંગ ભરાવું'. -ભેરવું અંકિત વિ.સં.] નિશાની અથવા છાપવાળું (૨) અંકાયેલું; પ્રસિદ્ધ = આળસ ખાવી. –રહી જવું =શરીરનું અંગ જકડાઈને ખાટકી (૩) અધીન; અમુક રીતે નિયત થયેલું; “ઇયર્મા'
પડવું (૨) અંગને લકવો થવો. વધારવું = આળસ કે પ્રમાદમાં અંકી વિ. [] જુઓ “અંકમાં
પડઘા રહેવું; ખાઈપીને ફર્યા કરવું કામકાજ ન કરવું. -વળવું અંકુર પું. [સં.] ફણગે(૨)લા.મૂળ; બીજ (૩) રૂઝ. [–આવે, = શરીરના અવયવે કસરતમાં જોઈએ તેમ વળવા -અક્કડ ન ફટ, બેસ = ફણગો થવો કે નીકળવે; વધુ ઊગવું]. –રિત હવા (૨) શરીર પાછું સારું થયું - લેહીને ભરાવો થવા લાગ. વિ૦ જેને ફણગા ફૂટટ્યા હોય તેવું
-વાળવું =શરીરના અવયવો વળે એમ કસરત કરવી કે (કામમાં) અંકુશ j૦ [ā] દાબ; કાબુ (૨) હાથીને હાંકવાનું કે કાબૂમાં તેમને હલાવવા. -સાચવવું = અંગ ચોરવું; શરીરને શ્રમ ન પડે રાખવાનું લોઢાનું સાધન [–નાંખ, મૂક = કાબૂકે દાબમાં એ રીતે - શરીર તડધા વિના વર્તવું.]. ઉધાર વિ૦ (૨) અ૦ લેવું; તે માટે નિયમન કરવું. -રહે, અંકુશમાં રહેવું =નિય- અંગત શાખ ઉપર ધીરેલું. કસરત સ્ત્રી, કસરત, વ્યાયામ. ૦ગ્રંથ મન કે કાબુને વશ હેવું કે થવું. -રાખ, અંકુશમાં રાખવું = પંબાર મુખ્ય જૈન ધર્મગ્રંથોમાં દરેક. ૦ચાપલ્યન શરીરની કાબૂ કે નિયમન મૂકવું; વશ રહે એમ કરવું.]. ૦નાબૂદી સ્ત્રી, રૂર્તિ. ૦ચેષ્ટા સ્ત્રી અંગની ચેષ્ટા; ચાળા. ૦જ વિ. શરીરમાંથી (કાયદાનો) અંકુશ નાબૂદ કરવા તે; ‘ડિકલે. મુક્ત વિ૦ જન્મેલું (૨) ૫૦ પુત્ર. ૦ વિ૦ શરીરમાંથી જન્મેલી (૨) સ્ત્રી, કંટ્રોલ કે અંકુશમાંથી મુક્ત
પુત્રી. જ્ઞાન નવ શરીરના સ્પર્શથી થતું જ્ઞાન (૨)સહજજ્ઞાન; શરીઅંકૂ–કોલ ન૦ જુઓ અકેલ] એક વનસ્પતિ ઔષધિ રના પિષણ-રક્ષણ સંબંધી પોતામાં જ રહેલું સ્વાભાવિક જ્ઞાન. અંકે અ૦ જુએ ‘એક’માં.-કરવું =નક્કી કરવું; ચેકસ કરવું] ૦ વિ૦ [. મંજીત ?] ખાનગી; જાતને લાગતું. છતતા સ્ત્રીઅંકેહાબંધ અ૦, અંકેડી સ્ત્રી, જુઓ “એકેડ'માં
અંગત હેવું તે; અંગતપણું. ૦નું વિ. પિતાનું; અંગત; ખાસ એકેડે ! [હિં. , . મંદf,પ્રા. યંકુર બે છેડે વળેલો સંબંધ ધરાવનારું (૨) વિશ્વાસુ(૩) નજીકનું (સગું). (જેમકે, અંગનું ધાતુને કડી જે સળિયો; સાંકળનો આંકડે – કડી (૨) આંકડો; કામ, માણસ; અંગને ધંધે ઈ૦). વન્યાસ ૫૦ ઊંચિત મંત્રોચ્ચાર
ક” (૩) સાણસે; ચીપિયો. -હાબંધ અ૦ સાંકળના એકેડા સાથે શરીરના જુદા જુદા ભાગને હાથથી સ્પર્શ કરવો તે. હબલ જેમ એકબીજામાં બરાબર બેસતા કર્યા હોય છે તેમ; હારોહાર (-ળ) નવ શરીરબળ. ૦મંગ ૫૦ અંગ જાડું પડી જવું તે (૨) (૨) સજજડ. –ડી સ્ત્રી એકેડો કે આંકડે (૨) એવા આંકડા- શરીર મરડવું – આળસ ખાવી તે(૩)અંગ તૂટવું તે. ૦મંગિ(-ગી) વાળી લાંબી લાકડી (૩) ગળ (માછલાં પકડવાની)
સ્ત્રી, અંગવિક્ષેપ. ૦ભૂત ૦િ અંગરૂપ બનેલું. ૦મર્દન ન૦ અંકેર પુત્ર + જુઓ અંકુર; ફણગે
ચંપી. ૦મહેનત સ્ત્રી, શારીરિક શ્રમ; જાતમહેનત. ૦મેજયત્વ અંકલ પું [i] એક વનસ્પતિ; અંકુલ. -લું ન૦ અંકેલનું ફળ ૧૦ [ā] અંગે કંપાવનાર કારણ, મેરા મુંબ૦૧૦ તાવ અંખી સ્ત્રી [આંખ પરથી {] જુઓ આંખી, અખની – ગિલ્લી- આવતાં પહેલાં શરીરનું ભાંગવું તે; કસાડા. ૦૨ક્ષક પુંઅંગદંડાને એક દાવ
રક્ષા કરનાર ખાસ સૈનિક. ૦૨ક્ષણી સ્ત્રી, નાને અંગરખે (૨) અંગ ન [i] શરીર (૨) અવયવ (૩) ભાગ (૪) જાત; પિતે એક જાતનું બખ્તર. ૦રક્ષા સ્ત્રી શરીરની રક્ષા (૨) રાખડી. જાતે. (જેમ કે, અંગનું = પિતાનું; જાતનું). [ અંગ ઉપર કૂદવું = ૦રખી સ્ત્રી, જુઓ અંગરક્ષણી. ૦૨ખું ન૦, ૦૨ ૫૦ જુની જાતની તાકાત પરપિતે કેઈન આધાર વિના - ઝંપલાવવું. તેમ ઢબને કસ બાંધવાને ડગલો. ૦૨સ ૫૦ પાણી ભેળવ્યા વિનાને જ, અંગ-ઉપર કરજ કરવું. આણવા= કશી આડ વગર ઋણ મેળ- ફળનો રસ, રંગ ૫૦ શરીરની કાંતિ; ચહેરે (૨) ભોગવિલાસ. વવું.)(૫)સ. બંગાળના એક ભાગનું પ્રાચીન નામ (૬) [વ્યા.] ૦રાગ ૫૦ શરીરે સુગંધી વગેરે રોળવાં તે. ૦રાજ ૫૦ અંગ પ્રત્યય પૂર્વેનું શબ્દનું રૂપ.-આપવું =મદદ કરવી.-ઉપર આવવું દેશના રાજા (૨)(સં.) કર્ણ. વસ્ત્રન૦ ખેસ; ઉપરણે (૨)[લા.] =શરીર પર ધસી આવવું; મારવા તડવું (૨) માથે પડવું; પિતાને રખાત. વિકાર ૫૦ શારીરિક બેડ કે રોગ (૨) શરીરના જાતે કરવાનું કે વેઠવાનું થયું. અંગ ઉપર = જાત ઉપર; પિતાની | દેખાવમાં થતા ફેરફાર (ખાસ કરીને કામક્રોધાદિની અસરથી).
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org