Gujarati Sahitya Kosh Part 01

SR No.: 016103
Original Sutra Author: N/A
Author: Jayant Kothari, Jayant Gadit, Chandrakant Sheth, Raman Soni
Publisher: Gujrati Sahitya Parishad
Publication Year: 1989
Total Pages: 534
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 17 MB

Page 364

વર્ણન (મુ.) તથા 36 કડીનું “નંદકવર વ્રજવનિતા શું રમે (મુ.) એ 2 16 પદ(મુ.) પણ રચ્યાં છે. એમનાં ઘણાં પદો વ્રજભાષામાં લાંબી પદરચનાઓ, સંસારની અસારતાનાં અને માયાવિષયક ચારથી છે. વિવિધ રાગોમાં રચાયેલાં આ પદો ભાષાની સરળતા અને ચારુ 5 કડીનાં જ પદ(મુ.) તથા ‘રામરતુતિ' તેમની પાસેથી મળ્યાં છે. ગેયત્વથી વણવમંદિરોમાં ઠીકઠીક લોકપ્રિય છે. કૃતિ : 1, અહિચ્છત્ર-કાવ્યકલાપ, પ્ર. દયાશંકર ભા. શુકલ, ઈ. ‘રાધાની કામળી’, ‘રુકિમણીનો કાગળ’, ‘દશમસ્કંધ' જેવી કૃતિઓ 1914; 2, કવિતાસંગ્રહ, પ્ર. નાથાભાઈ લલ્લુભાઈ, ઈ. પણ એમણે રચી છે. એમને નામે નોંધાયેલી ‘રામાયણ’, ‘સારકોશ 1882, 3. કાદોહન : 2, 4 બૂકાદોહન : 2; 5. ભક્તિ, નીતિ ભાગવત', સારકોશ છપાવલી' એ કૃતિઓની કોઈ હાથપ્રત તથા વૈરાગ્યબોધક કવિતા : 1, પ્ર. મુંબઈ સમાચાર છાપખાના, અત્યારે ઉપલબ્ધ થતી નથી. ઈ. 1887; 6. ભસાસિધુ. કૃતિ : 1. રસિક રૂઘનાથ કાવ્ય : 1-2, સં. રણછોડદાસ ઇ. સંદર્ભ : 1 પ્રાકૃતિઓ; .2, મારા અક્ષરજીવનનાં સ્મરણો, વૈષ્ણવ અને ગોકળદાસ દ્વારકાદાસ, ઈ. 1895 (સં.); || 2. દુર્ગાશંકર કે. શાસ્ત્રી, ઈ૧૯૪૪] 3. સ્વાધ્યાય, નવે.૧૯૭૭– ઓધવજીનો સંદેશો-ગરબીઓ, પ્ર, બાલાભાઈ નગીનદાસ, ઈ. ‘મધ્યકાલીન ગુજરાતી સાહિત્યમાં જૈનેતર રામકથા', દેવદત્ત જોશી; 1889; 3. કાદોહન :3; 4. નકાદોહન; 5. પુષ્ટિપ્રસાદી, પ્ર. O 4. ડિકૅટલાંગભાવિ; 5. ફૉહનામાવલિ. ચિ શે] ચંદ્રવદન મો. શાહ, ઈ. 1966 (બીજી આ.); 6, બુકાદોહન : 1, 3, 5, 7; 7. ભજનસાગર :2; 8. ભસાસિંધુ; 9, ભ્રમરગીતા રઘુનાથ-૧/રઘુનાથદાસ રૂઘનાથ [ઈ. ૧૭૧૯-ઈ. 1814 દરમ્યાન હયાતો : પુષ્ટિમાર્ગીય વૈષણવ કવિ, અમદાવાદના વતની. જ્ઞાતિએ સંદર્ભ * 1 કવિચરિત * * 3. કવિચરિત્ર 3 ગસાઇતિહાસ:૨: લેઉઆ પાટીદાર શ્રી વ્રજભૂષણલાલ પાસે સંપ્રદાયની દીક્ષા. ગસામધ્ય: 5. ગસારસ્વતો: 6. દાયની તિા. 4. ગુસામધ્ય; 5. ગુસારસ્વતો; 6. પાંગુહસ્તલેખો; 7. પુગુસાહિકવિચરિત' ઈ. ૧૭૧૯ને કવિનું જન્મવર્ષ ગણે છે. કણબી વૈષ્ણવ વ્યકારો: 8. પ્રાકકૃતિઓ; 9. મગુઆખ્યાન; 10. મધ્યકાલીન ઓધવદાસના સત્સંગનો સારો લાભ કવિને મળ્યો હતો. એમની ગુજરાતી સાહિત્યમાં તત્ત્વવિચાર, નિપુણ પંડયા, ઈ. 1968; 11 ભક્ત તરીકેની ખ્યાતિથી પ્રભાવિત થઈ પેશ્વા સરકારે એમને મસાપ્રકારો;]૧૨ બુદ્ધિપ્રકાશ, ઑકટો -ડિસે. ૧૯૪૧-“કવિ રઘુજમીન બક્ષિસ આપેલી નાથદાસ, ચંદ્રકાન્ત મહેતા;]૧૩. ગૂહાયાદી; 14. ડિકૅટલૉગબીજે; તેમણે નાનીમોટી અનેક કૃતિઓ રચી છે, જેમાંની કેટલીક 15. ડિકૅટલૉગભાવિ; 16, ફૉહનામાવલિ [ચ શે.] તેમના પુત્ર હળધરના અવસાન પછી ગુમ થઈ હોવાનું કહેવાય છે. 14 કડવાંનું ‘ધુ વાખ્યાન'(મુ.), 15 કડવાંનું ‘પ્રહલાદાખ્યાન રધુનાથ-૨ [ઈ. 1816 સુધીમાં] : ‘શિવજીનાં ગરબી' (લે. ઈ. (ર.ઈ. ૧૮૦૨/સ, 1858, ભાદરવા સુદ 11, બુધવાર; મુ), 4 ૧૮૧૬)ના કર્તા. કડવાંનું ‘રુકિમણી-વિવાહ', કૃષ્ણ ગોવર્ધન પર્વત ઊંચક્યો હતો એ સંદર્ભ : ન્હાયાદી. [ત્રિ] પ્રસંગને આલેખતી 17 પદની ‘ગોવર્ધનલીલા (મુ.), રાસપંચા રઘુનાથ-૩/રૂઘનાથ(ઋષિ) [ઈ. ૧૮૩૮મા હયાત] : જૈન સાધુ. 16 ધ્યાયીના પ્રસંગને આલેખતી 95 પદનો “રાસ (મુ) એ કવિની કડીની હિંદી મિશ્રા ગુજરાતી કૃતિ ‘શાંતિનાથનો છંદ' (ર.ઈ. આખ્યાનક૯પ કૃતિઓ છે. ૧૮૩૮/સં. 1894, રૌત્ર-; મુ.)ના કર્તા. પ્રેમલક્ષણા ભક્તિની કવિતાની પરંપરામાં રહી કૃષ્ણજીવનવિષયક કૃતિ :1. ચૈતસંગ્રહ:૩; 2. જૈરસંગ્રહ; 3. જૈસમાલા(શા). ઘણાં પદો એમણે રચ્યાં છે. કૃષણજન્મોત્સવને આલેખતાં ‘જન્મા રિ.૨.દ] મીની વધાઈઓ’નાં 66 પદ(મુ.), કૃષ્ણ ગોપી અને જસોદા પાસે કરેલાં તોફાનને આલેખતાં ‘બાળલીલા'નાં 20 પદ(મુ.), રઘુપતિ/રૂપવલ્લભરૂઘનાથ [ઈ. ૧૮મી સદી] : ખરતરગચ્છના જૈન રાધાકૃષ્ણસંવાદ રૂપે આલેખાયેલાં ‘દાણલીલાંનાં 153 પદ(મુ.) સાધુ. વિદ્યાનિધાનના શિષ્ય. એમની કૃતિઓ આ પ્રમાણે મળે છે: અને 21 સવૈયા(મુ), ગોપીના કૃષ્ણ પ્રત્યેના પ્રેમને વ્યક્ત કરતાં ‘નંદિણ-ચોપાઈ” (૨.ઈ.૧૭૪૭),‘શ્રીપાલ-ચોપાઇ (ર.ઈ.૧૭૫૦ ‘પ્રમપચીશી’નાં પદ(મુ.), કૃષ્ણ મથુરા ગયા ત્યાં સુધીના કૃષ્ણ- સં. 1806, પ્રથમ ભાદરવા સુદ 13), 250 કડીની ‘રત્નપાલચરિત્રને આલેખતાં 64 પદમુ)–જેમાં ઓધવજીના સંદેશની ચોપાઈ' (ર.ઈ. ૧૭૬૩/સં. 1819, નેમિજન્મદિન), 540 કડીની ગરબીઓ સમાવિષ્ટ છે.), ગોપીવિરહને આલેખતાં તિથિ, બારમાસ ‘સુભદ્રા-ચોપાઈ' (ર.ઈ. ૧૭૬૯/સં. 1825, ફાગણ-૪, શનિવાર), (મુ) વગેરેનો એમાં સમાવેશ થાય છે. વૈષ્ણવધર્મની સાંપ્રદાયિક 62 કડીની ‘જૈનસાર-બાવની' (ર.ઈ. ૧૭૪૬/સં. 1802, માગશર પરંપરાનો પ્રભાવ ઝીલી સમાસમાનાં પારણાંનાં 11 પદ(મુ), સુદ 15), 58 કડીની ‘પ્રાસ્તાવિક છપ્પય-બાવની' (ર.ઈ. 1769), સાંજીનાં 23 પદ(મુ.), હોરી-વસંતનાં પર પદ(મુ), હિંડોળાનાં 57 કડીની ‘કુંડલિયા-બાવની' (ર.ઈ. 1792), 42 કડીની ‘અક્ષર૪૧ પદ(મુ), થાળનાં 12 પદ(મુ.), આરતીનાં 3 પદ(મુ.), ધન- બત્રીસી' (ર.ઈ.૧૭૪૬), 37 કડીની ‘ઉપદેશ-બત્રીસી’, ‘સગુણતેરસનાં 8 પદ(મુ.), દિવાળીનાં 14 પદ(મુ), વધાઇનાં 14 પદ બત્રીસી’, ‘કરણી-છંદ', 'ગોડી-છંદ', 36 કડીનો ‘જિનદત્તસૂરિ(મુ.), જ કડીની ‘વ્રજ ચોરાશી કોશની વનયાત્રાની પરિક્રમા (મુ) છંદ', ‘વિમલજિન-સ્તવન' (ર.ઈ. ૧૭૩૨/સં. 1788, માગશર સુદ વગેરેની પણ કવિએ રચના કરી છે. એમણે વૈરાગ્યબોધનાં 81 13), (ગોડી) પાર્શ્વનાથ-સ્તવન (૨.ઈ.૧૭૩૬/સં.૧૭૯૨, વૈશાખ-), પદ(મુ) અને રામ જન્મોત્સવને આલેખતાં રામચંદ્રજીની વધાઈઓનાં 32 કડીની ‘દોષગભિત-સ્તવન’, ‘(બીકાનેર)શાંતિ-સ્તવન તથા ગોત્સવને જ એને ), 2 વિધાન રધુનાથ-૧/રઘુનાથદાસ/રૂઘનાથ રઘુપતિ/રૂપવલ્લભ/રૂધનાથ ગુજરાતી સાહિત્યકોશ : 335