Page Text
________________
अभिधानराजेन्द्रः।
सूरमण्डल भवति यथोक्तं तत्र मण्डले मुहूर्तगतिप्रमाणमिति, अत्रापि । मंडलं संकममाणे संकममाणे अट्ठारस अट्ठारस सट्ठिभागे रष्टिपथप्राप्तताविषयं परिमाणमाह-यदा अभ्यम्तरद्वितीये |
| जोश्रणस्स एगमगे मंडले मुहुत्तगई अभिवड्डेमाणे अभिमण्डले सूर्यश्वरति तदा इहगतस्य मनुष्यस्य--जातावेक
बड्डेमाणे चुलसीइं चुलसीइं समाई जोषणाई पुरिसच्छाचं घचनमित्यत्र गतानां मनुष्याणां सप्तवत्वारिंशता योजनसहस्ररेकोमाशीत्यधिकेन योजनशतम सूत्रे तृतीयाथें सप्त
णिव्वुद्धेमाणे णिव्वुद्धमाणे सव्वबाहिरं मंडलं उबसंकमिमी प्राकृतस्यात् , सप्तपश्चाशता च षधिमार्योजनस्य ष- चा चारं चरइ । सू०-१३३४) हिभागं च पकपपिधा छित्त्वा-एकपष्टिसाण्डान् कृत्वा सेणिक्खममाणे सरिए दोसि'इत्यादि, अथ निष्काएकषष्ठिधा गुणयित्वेत्यर्थः, तस्य सत्कैरेकोनविंशत्या च- मन् सूर्यों द्वितीयेहोरात्रे प्रस्तुताऽयमापेक्षया द्वितीयमण्डल णिकाभागैः-भागभागैः सूर्यश्चक्षुःस्पर्शमागच्छति, तथाहि- इत्यर्थः अभ्यन्तरं तृतीयमण्डलमुपसंगम्य चार वरति तदा सर्वाभ्यन्तरानम्तरे द्वितीये मगडले दिवसप्रमाणं द्वाभ्या- एकैकेन मुहुर्तन क्रियत् क्षेत्रं गच्छति ?, भगवानाह-गौरम! मेकपरिभागाभ्यां हाना प्रधादश मुहूर्तास्तेषाम नब मु
पच पच योजनसहस्राणि द्वे च द्विपञ्चाशयोजनशते पश्चतरी एकनकर्षापभागेन हीनास्ततः सामस्त्य नकषधिभा
पश परिभागान् योजनम्यै कैकेन मुहुर्तेन गच्छति, वंच गकरणार्थ नयापि मुहूर्ता एकपप्पा गुरबते, तेभ्य एकषधि
प्रस्तुतमण्डलपरिरयस्य षष्ट्या भजने संवादमावते , - मागोऽपनीयते, ततः शेषा जाता एकपष्टिभागाः पधश
दावाहगतस्य मनुष्यस्य सप्तस्वारिंशता'योजन सही ताम्यावस्पारिशवधिकामि, प्रस्तुतमारले मुसंगतिः
पएणवत्या व योजमैत्रिशता व पधिभागोजमम्य परिभा५२४५ पोजनानि अब राशिः परिच्छेद इति योजन
में बेकम् एकपश्थिा विस्था द्वाभ्यां चूर्णिकाभागाभ्या राशि षष्टया गुणपिरषा सपर्यते जातम् ११५१०७, भय
सयेश्चतुःस्पर्श हवं ' शीघ्रमागच्छति . तथाहि-पत्र ममेष राशिः करणधिभाषनायो मलयगिरीय क्षेत्रसमालपत्ती
पडले दिनप्रमाणमष्टादश मुहुचितुभिरेकषधिभागहमाव परिधिराशिरिनि कस्या दर्शितो लाप्रथात् भाग्यराशि- सेवामथ नषद्वाभ्यामकहिभागाभ्यां हीमास्तता सम्भस्य भाजकराशिना गुणने मूलरांशरेष लाभात् , ए- सापसत्येनेकपधिभागकरणाथै मधापि मुहर्ता एकपएण पराशिः पश्चभिः शतैरवाचवारिंशवधि गएयते जाता। गुपयम्ते तेभ्य द्वाषेकषष्टिभागायपनीयेते शेषा पक्ष शसप्तदशकोटपः पर्विशतिर्लक्षाः भरसप्ततिः सहस्राणि तानि सप्तमत्वारिंशदधिकानि ५४७ , प्रस्तुतमण्डले मुहर्नपद् शतानि शिवधिकानि १७२६७८६३६, भयं वरा- गतिः ५२५२१स्येचंकां योजमराशि षष्ट्या गुणयित्वा शिर्भागभागात्मकत्यान योजनानि प्रयच्छतीति एकषष्टः सयपर्यते जातम् ३१५१२५ , अयमेष राशिरण्यैः परिधिपएपा गुणिताया यावान् राशियति तेन भागो बियते राशिषेन निक्षपिता, अस्य सप्तमत्वारिंशदधिकपश्चशगच गणितप्रक्रियालाघधार्थिका अन्यथाऽस्य राशेरेकष- तैर्गुणने जानाः सप्तदशकोत्पत्नयोविंशतिः शतसहस्राणि ध्या भागेरते षटिभागा लभ्यते तेषां च षष्टपा भागे त्रिसप्ततिः सहस्राणि त्रीणि शतानि पश्चसप्तव्यधिकानि ते योजनानि भवन्तीति गौग्वं स्यात्, एकपष्टयां च ष- १७२३७३३७५ , पतेषां षष्टिगुणितया एकषष्ट्या ३६६० टया गुणितायां षधिशच्छतानि षष्टपधिकानि ३६६०, ते- भागे ते मागतानि सप्तचत्वारिंशत् सहस्राणि पराणआँगैहते आगतं सप्तचत्वारिंशत्सहस्राणि शतमेकमेकोना- बस्यधिकानि ४७०६६, शेषं विंशतिशतानि पञ्चदशोत्तगशीत्यधिक योजनानाम् ४७१७६, शेष ३४६६, छेदराशेः
णि २०१५, छेवराशेः षष्ट्या उपयतेनाया जाता एकषष्टिः एघाऽपवर्तना क्रियते जाता एकषष्टिः ६१ तया शेषरा
না থাইমলৰ লগ্রামসহানু থমাসাঃ ৪ शेर्भागो हियते लब्धाः सप्तपश्चाशत् षष्ठिभागाः एको
शेषौ च द्वावेकस्य षष्टिभागस्य सत्कावेकषष्टिभागी - नविंशतिश्चैकस्य षष्टिभागस्य सत्काः एकषष्टिभागाः । ति। सम्प्रति चतुर्थमण्डलादिष्वतिदेशमाह-एवं खलु
पतेणं उबाएण' मित्यादि, पयम्-मण्डलत्रयावर्शितरीप्रथाभ्यन्तरतृतीयमण्डलस्वचार पिपछि.
स्या सालु-निश्चितमेतेनानन्तरोदितेनोपायेन शनैः शनैस्तराधस्त्रं सूत्रयति
सदहिमण्डलाभिमुखगमनरूपेण निष्क्रामन् सूर्पस्तदनन्तजया ण भंते ! सूरिए अब्भंतरतच्चं मं- राम्मण्डलात्तदनन्तरं मण्डलं प्रागुनप्रकारेण संक्रामन् २ डलं उघसंकमित्ता चारं चरइ , सया णं एग- एकैकस्मिन् मण्डले मुहूर्तगतिमित्यत्र प्राकृतत्वात् समेगण मुहुत्तेणं केवइग्नं खेत्तं गच्छइ १, गोभमा ! पंच
सभ्यर्थे द्वितीया तेन मुहूर्तगती अष्टादश अष्टादश पंच जोमणसहस्साइं दोलि म बावसे जोमणसए पंच |
पष्टिभागान् योजनस्य व्यवहारतः परिपूर्णान् निश्चयतः
किश्चिदनान अभिवर्जयमानः चतुरशीति चतुरशीति योम सद्विभाए जोमणस्स एगमेगेणं मुहुत्तेणं गच्छइ , तया जनानि शीनानि-किश्चिन्यूनानि 'पुरिसच्छाय' मिति-पुकइहगयस्स मरणूसस्स सीनालीसाए जोमणसहस्से हिं| रुषस्य छाया यतो भवति सा पुरुषच्छाया सा चेहप्रछस्मउदए जोभणेहिं तेत्तीसाए सद्विभागेहिं जोमणस्स सहि
स्तावात प्रथमतः सूर्यस्योदयमानस्य रष्टिपथप्रामता, ममागं च एगसद्विधा छेत्ता दोहिं चुलिमाभागेहिं सरिए च
प्रापि सप्तम्यर्थे द्वितीया, ततोऽयमर्थः-तस्या निघई
यन् २-हापयन् पयर, कोऽर्थः१-पूर्व पूर्व मण्डलमखुप्फासं हवमागच्छति, एवं खलु एतेमं उवाएणं णि
सत्कपुरुषच्छायातो बायाधमण्डलपुरुषरछाया किशि खममाणे सरिए तयाणेतरामो मंडलामो तयाखंतरं| म्यनैश्चतुरशीत्या पोजनेहीना इत्यर्थः, सर्वानमाइलसूप
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016047 |
| Book Title | Abhidhan Rajendra kosha Part 7 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Rajendrasuri |
| Publisher | Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha |
| Publication Year | 1986 |
| Total Pages | 1280 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary |
| File Size | 46 MB |