Page Text
________________
(१४०१) भरह अभिधानराजेन्द्रः।
भरह ४१४६००६७५०० एष वैतान्यजीवावर्गः अस्य मूले जातं मवघाटिते आच्छादिते, इत्यर्थः । एते च द्वे अपि चक्रवर्तिछेदराशिः ४०७३८२ लब्धं कलाः २०३६६१ शेषं कलांशाः | कालवर्ज दक्षिणपाचे उत्तरपार्श्वे च प्रत्यक सदा संमीलि७४०१६ लब्धकलानामेकोनविंशत्या भागे लब्धानि योज- तबज्रमयकपाटयुगले स्याताम् । अत एव यमलानि समनानि १०७२० कला शेषकलांशानाम् अर्द्धाऽभ्यधिकत्वात् स्थितानि युगलानि द्वयरूपाणि घनानि निश्छिद्राणि अर्द्धाभ्यधिके रूपं देयमिति एककलाक्षपे जाताः कलाः द्वाद- कपाटानि तैः दुष्प्रवेशे, तथा नित्यमन्धकारतमिस्र शति । अथ अस्यधनु पृष्ठमाह-(तोसे धरणुपुटुं दाहिणेणमि- द्वौ तुल्यार्थी प्रकर्षपराविति प्रकृष्टान्धकारं ययोस्ते तथा तिगतार्थमेतत्। नवरं दश योजनसहस्राणि सप्त च त्रिचत्वा- विशेषणद्वारा । अत्रार्थे हेतुमाह-व्यपगतं ग्रहचन्द्रसूर्यनक्षरिंशानि त्रिचत्वारिंशदधिकानि योजनशतानि पञ्चदश चैको त्राणां ज्योतिर्यतः स एतादृशः पन्था ययोस्ते तत्तथा। अनविंशतिभागान् योजनस्येत्यत्र करणं यथा घेतान्येषु कला- थवा-व्यपगता ग्रहाऽऽदीनां ज्योतिषश्चाग्नेः प्रभा ययोस्ते च रूपः ५४७५ अस्य वगैः २६६७५६२५ श्रयं षड्गुणः तथा यावत्प्रतिरूपे । अत्र यावत्करणात् “पासाईया" इत्यादि १७६८५३७५० वैताव्यजीवावर्गश्च ४१४६००६७५०० उभयो- विशेषणत्रयम्-" अच्छाश्रो " इत्यादीनि वा विशेषणानि मीलने जातम् ४१६६६६५१२५० एष वैताट्यधनुःपृष्ठवर्गः यथासंभव ज्ञेयानि । ते गुहे नामतो दर्शयति-तद्यथा-तमिअस्य मूलछदराशिः ४०८२६४ लब्धकलाः २०४१३२ शेषक- स्रा गुहा चेव, खण्डप्रपाता गुहा चेव । चैवशब्दो द्वयोस्तु सांशाः ७७८२६ लब्धकलानामेकोनविंशत्या भागे लब्ध य- ल्यकक्षताद्योतनाौँ, तेन पश्चिमभागवर्तिनी तमिना, पूर्व थोक्नं मानम् १०७४३।३४ अथ किंविशिष्टोऽसौ वैताब्य इ- भागवर्तिनी खण्डप्रपाता, इमे द्वे अपि समस्वरूपे वेदितव्ये त्याह-(रुअगत्यादि ) रुचकं प्रीवाऽऽभरणभेदः तत्संस्था- इति । (तत्थ पमित्यादि) सर्वमेतद्विजयदेवसमगमकमिति नसंस्थितः सर्वाऽऽत्मना रजतमयः ।'अच्छे' त्यादिपद- व्याख्यातप्रायं,नवरं कृतमालकस्तमिस्राधिपतिः, नृत्तमालकः कदम्बकं प्राग्वत्। उभयोः पार्श्वयोदक्षिणतः उत्तरतश्च द्वाभ्यां खण्डप्रपाताधिपतिरित। गावरवेदिकाभ्यां द्वाभ्यां च वनखण्डाभ्यां सर्वतः-समन्तात्
अथात्र श्रेणिप्ररूपणायाऽऽहसंपरिक्षिप्तः । अत्र यत्पनवरवेदिकादयं तत्पूर्वापरतो जग- तेसि णं वणसंडाणं बहसमरमणिज्जाओ भूमिभागाओ त्या रुद्धत्वानिरवकाशत्वेनकीभवनासम्भवात् , अन्यथा " सव्य श्री समंता संपरिक्खित्तेति" वचनेनैकैव स्यादिति ।
वेअड्डस्स पव्ययस्स उभो पासिं दस दस जोअणाई उड्डे (ताश्रो णमिति ) सर्व गतार्थं नवरं पर्वतसमिका आया
उप्पइत्ता इत्थ दुवे विज्जाहरसेढीओ पएणत्ताओ,पाईणपडीमेन वैताब्यसमाना आयामेनेत्यर्थः ।
णाययाओ उदीणदाहिणवित्थिरणाओ दस दस जोअणाई अर्थतन्तगुहाद्वयप्ररूपणायाऽऽह
विक्खंभेणं पचयसमियाओ आयामेणं उभो पासिं दोवेयडस्स णं पव्ययस्स पुरच्छिमपञ्चच्छिमेणं दो गुहा- हिं पउमवरवेइयाहिं दोहिं वणसंडेहिं संपरिक्खित्ताओ, श्रो पएणत्ताओ, उत्तरदाहिणाययाओ पाईणपडीणवित्थि- ताओ णं पउमवरवेइयाओ अद्धजोअणं उई उच्चत्तेणं एणाओ परणासं५०जोअणाई आयामेणं दुवालस१२जोअ
पंचधणुसयाई विक्खंभेणं पब्वयसमियाश्रो आयामेणं णाई विखंभेणं अंडजोश्रणाई उड्टुं उच्चत्तेणं वइरामयक- |
वएणो णेयब्बो वणसंडा वि पउमवरवेझ्यासमगा आवाडोहाडिआओ जमलजुअलकवाडघणदुप्पदेसाओ णिचं
यामेणं वएणो । विज्जाहरसेढीणं भंते ! भूमीणं केरिसए धयारतिमिसाओ ववगयगहचंदसूरणक्खत्तजोइसप्पमुहाओ
आयारभावपडोयारे पएणते। गोयमा! बहुसमरमणिजे भू जाव पडिरूवाओ।तं जहा-तमिस्सगुहा चेव, खंडप्पवाय
मिभाग पापत्ते । से जहा गणाम ए आलिंगपुक्वरेइ वाजाय गुहा चेव । तत्थ णं दो देवा महिड्डिया महज्जुइया महाबला
णाणाविहपंचवमेहि मणीहि तणेहि उपसोभिए । तं जहामहायसा महासुक्खा महाणुभागा पलिओवमट्टिईया प
कित्तिपहिं चेव,अकित्तिमेहि चेव । तत्थ णं दाहिणिल्लाए वि. रिवसंति । तं जहा-कयमालए चेव, णट्टमालए चेव ।
जाहरसेडीए गगणवल्लभपामोक्खा पमासं५०विजाहरणगरा(वेयडस्स णमित्यादि) वैताव्यस्य पर्वतस्य (पुरच्छि
वासा पामत्ता । उत्तरिल्लाए विजाहरसेढीए रहने उरचक्कवालमपञ्चच्छिमेणं ति) अत्र सूत्रे पूर्वस्यां दिशः पूज्यत्वात् पामोक्खा सदि६०विजाहरणगरावासा पणत्ता। एवामेव सआर्ष त्वाद्वा पुरच्छिम'इतिशब्दस्य प्राग् निपातेऽपि पश्चिमायां
पुव्यावरणं दाहिणिल्लाए उत्तरिल्लाए विजाहरसेहीए एगंदपूर्वस्यामिति व्याख्येयम् , अन ग्रन्थे ग्रन्थान्तरे च पश्चिमायां तमिस्रगुहायाः पूर्वस्यां च खण्डप्रपातगुहाया अभिधाना
सुत्तरं विजाहरणगरावाससयं११०भवतीतिमक्खायं । ते वि. त् छ गुहे प्रशप्ते, प्राकृतशेल्या च बहुवचनम् । उत्तरदक्षिण
जाहरणगरारिद्धस्थिमित्रसमिद्धा पाइअजण नाणवया जाव योरायते,एतावता य एव वैताव्यस्य विष्कम्भः स एवानयो- पहिरूवा । तेसु णं विज्जाहरण गरेमु विज्जाहररायाणी रायाम इति भावः । प्राचीनप्रतीचीनविस्तीर्ण इत्याद्यर्थतो व्य
परिक्सति महयाहिमवंतमलयमंदरमहिंदसारा रायवालो क्नम् । अत्र च उमास्वातिवाचककृतजम्बूद्वीपसमासप्रकरणे गुहाया विजयद्वारप्रमाणद्वारेति विशेषणदर्शनात् चतुर्यो
| भाणियो । विजाहरसेढी णं भंते! मणुप्राणं करिसए प्रा. जनविस्तृतद्वारा इत्यपि विशेषणं शेयम् , वज्रमयकपाटाभ्या- यारभावपढायारे पणते? गायमा! ते णं मणमा बहसं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016045 |
| Book Title | Abhidhan Rajendra kosha Part 5 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Rajendrasuri |
| Publisher | Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha |
| Publication Year | 1986 |
| Total Pages | 1652 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary |
| File Size | 60 MB |