Abhidhan Rajendra kosha Part 5

SR No.: 016045
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajendrasuri
Publisher: Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha
Publication Year: 1986
Total Pages: 1652
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary
File Size: 60 MB

Page 1197

बंध
कृताः 1 निश्चः पुनरभाग भूमिजा भवाऽऽचसमयेऽपि बन अता मोहनीयाssयुभगयोर्यथास्वमत्र प्रवेशाभिद्रापश्च भा देवगतिप्रायोग्यामाविशठिनेव पूर्वपियन्ति नदीत्यात् निरश्यां तु
स्यापि चाच प्रवेशाद्रस्याम सभ्यत इति रायग्रहणम् । उत्कृष्टध प्रदेशबन्ध उक्तनात्या उत्कृष्टेनेव योगेन भवतीत्युत्कृष्टयोगग्रहणम् । उत्कृष्टयोगावस्थागकाल तावानेव भवतीत्येकडिलमपग्रहणम्
अतस्तेषु भागा अल्प लपन्ते इति तेऽपीह माधिक्रियते । मनुष्यस्याप्यषाविंशतिबन्धकस्य भागा बहवो न लभ्यन्ते. शिशुदेशिन्तु देवगतिप्रायोग्य संपवस्व भवतः तत्र च वीर्यमयं न लभ्यते । अन्ये तु देवगतिप्रायोग्यबम्याद नसतान्धकस्य मनुष्य स्व चम्म पर्याप्ताही देव कृतिचतुष्टयं बध्नाति स कस्मादिह नाङ्गीकृतः १ । उच्यतेप्रभूतयोगात्पर्यातयोगादि पर्याप्तडियो धन्योऽप्यसंवगुण इति । ( सुडुमनिगोयाइखाणि सेल मनिगोदजी पाये
शवन्धं कृत्वोपशाम्त मोहावस्थां चाऽऽरुह्य पुनः प्रतिपस्योत्क योगाद्वाऽत्रैव प्रतिपस्य यदाऽनुत्कृष्टप्रदेशबन्धं करोति त हामी सादिः एतच्च स्थानमातपूर्ण कामनादिः सनि रन्तरं बध्यमानस्यात्, भुषोऽभव्यानाम् अध्रुवो भध्याना मिति । निद्राप्रचलाद्विकस्य त्वरित सम्यग्रष्टादयोऽपूर्वकरणात सर्वोत्कृष्टयः सप्तविधाए
-
या समावेश विश्चति आग्यभागी ऽधिको लभ्यत इति सप्तविधबन्धकग्रहणम् । स्यानर्जित्रिकं सम्यग्दृष्टयो न वस्नन्तीत्यतस्तद्भागलाभोऽपि भवतीति सम्यग्दृष्टीनामेव ग्रहणम् । मिथ्यादृष्टिसास्वादनौ स्यानर्द्धित्रिकं बध्नीत इति नेह गृहीतौ । मिश्रस्त्वेतन बना ति केवलमुनीत्या तस्ययोगो न लभ्यत इति सोउपि नेहाधिकृतः । ते चाषितसम्यग्रहयष्ट योगाद्वन्यव्यवच्छेदावा प्रतिस्प्रदेश
"
पयति तदाऽसौ सादिः सम्यक्त्वसहितं बोपोगम प्राप्त पूर्वावामनादिः स्यानामिति । तथा भयजुगुप्सयोः सम्यग्दृष्टिरविरताऽऽदिर पूर्व करणान्त उत्कृष्टयोगे वर्त्तमान उत्कृष्टं प्रदेशबन्धं करोति मिध्यात्वभागो लभ्यत इति सम्यग्दृष्टिग्रहणम् । कषायभागः पुनः सजातित्वात्कप्रायाणामेव भवति, नैतयोः । मिध्यादृष्टिस्तु मिथ्यात्वं बध्नातीति मिथ्यात्व भागो न लभ्यत इति त
ग्रहणम् सास्वादनयोस्तु सम्यते मिध्यायमा गः केवलमुक्तनीत्या तयोरुत्कृष्टयोगो न लभ्यत इति नावपि नेहाधिकृतौ । अपूर्वकरणोपरिवर्तिनस्तु भयजुगुप्ले न पूर्व करावशेष ते
( ११७४ ) अभिधानराजेन्द्रः ।
ति) शेषा भविनेादकृतिशिष्ट नवतरशतसंख्या महतीक्षित्यसला
"
यही प्रकृतीन् जघन्य प्रदेशयस्याः करोति सर्वांसामध्यत्र बन्धसङ्गावात सर्व जघन्यवीर्यस्य चात्रैव संभवा दिति ॥ १३ ॥ निरूपितं जघन्य प्रदेशवन्धस्वामित्वम् । अधुना प्रदेशयत्यमेव साचादिनिपपा दंग भयकुच्छा वितितरिय कसायग्यिनाथाय मूलगेणुकासो, चउह दुहा सेसिमव्वत्थ ॥ ६४ ॥ दर्शनषद्धं चतुर्दर्शनाचतुर्दर्शनाबधिदर्शन केवलदर्शनाव रनिद्राप्रायं भयं जुगुप्सा वितरसाय मि ) कषायशब्दस्य प्रत्येकं योगात् द्वितीय कषाया अप्रत्या क्यानाssवरणास्तृतीयकषायाः प्रत्याख्यानाऽऽचरणाः, तुर्या चतुर्थाः कषायाः संज्वलन कथायाः, विनानि पञ्च दानलाभभोगापोतरायाऽऽक्यानि मानिन
"
मतिज्ञानावरणतज्ञानाऽऽबरणावधिज्ञानाssवरण मनःप [पाना][3] चलान 133वरण सक्ष
सामुत्तरप्रकृतिषु मध्ये त्रिंशतः प्रकृतीनाम् । तथा (मूलगेति) मूलप्रकृतिष ज्ञानावरणदर्शनाऽऽवरण वेदनीय नामगोत्रा. रानुए प्रदेश साधनादिरूपचतुर्विकल्पो ऽपि भवता वचत्र सर्वबयः कर्मस्कन्धा गृहान्ते स उत्कृष्टः प्रदेशबन्धः, ततः स्कन्धहानिमाश्रित्य यावत्सर्वस्तोककर्म स्कन्धग्रहणं तावत्सर्वोऽप्यनुत्कृष्ट इत्युत्कृष्टानुत्कृष्टप्रकारद्वयेन सर्वोऽपि प्रदेशबन्ध संगृहीतः। यंत्र सर्वस्तीकर्म स अन्ततः
.
स्कन्धग्रहणं तावत्सर्वोऽप्यजघन्य इति जघन्याजधन्यप्रकार. येन सर्वोऽपि प्रवेशबन्धः संगृहीत इत्यनया परिभाषया दर्श[[मावरच 53दीनामुतप्रकृतीनामनुसा missदितुर्विकल्पो भवतीति । तथाहि खुर्दर्शनावरणा सुदर्शनावरणावधिदर्शनावरणकेवलदर्शनावरल
प्रकृतितुविषय परोपकस्य वा सूक्ष्मसंप रायस्य सर्वोत्कृष्टयोगे वर्त्तमानस्यैकं द्वौ वा समयौ यावदुस्कुष्टः प्रदेशबन्धः प्राप्यते । सूक्ष्मसंधरायो हि मोहमीयाssयुःकर्मद्वयं सर्वथा न बध्नाति दर्शनावरणस्थाव्यतदेव प्रकतप्रकृतिचतुष्टयं बध्नाति न शेषप्रकृतीः,
·
ष्ट्याइयो योत्कृष्टयोगान्धव्यवच्छेदाद्वा प्रतिपस्याऽनुत्कृष्टं प्रदेश बन्धमुपकल्पयन्ति तदा असौ सादिः, तस्स्थानमप्रापूषामनादियानाम् प्रभुषो मध्यानामिति । तथाप्रत्याख्यानाssवरणचतुष्टयस्योत्कृष्टयोगोऽविरतसभ्य - ग्रष्टि सप्तविधबन्धक उत्कृष्टं प्रदेशबन्धं करोति, मिध्यात्वम नन्तानुबन्धिनश्चासौ न बध्नात्यतस्तद्भागद्रव्यमधिकं लभ्यत इत्यस्यैव हणम् । मिथ्यादृष्टिर्मिध्यात्वमनन्तानुबन्धिनश्च सास्वादनयनानुषीति वि अस्तु मिध्यात्वमनानुन बनाती स्या तस्योत्कृष्टयोगो न लभ्यते, देशविरताऽऽदयस्त्वप्रत्याख्यामाउपरया बनतीति नारित सम्यरेषा चिनः। एष वादिसम्बन् गाडा प्रतिपय पुनरनुप्रदेशात सदाऽसौ सा दिस्थानमा पूर्वादिनाम ब्यानामिति । तथा प्रत्याख्यानाऽऽवरणचतुष्टयस्योत्कृष्टयोगो देशविरतः सप्तविधबन्धक उत्कृष्टप्रदेशबन्धं करोति । अप्र स्याख्यानाssवरणानामध्य सावबन्धको अतस्तद्भागोऽधिको ल भ्यत इति । एष व देशविरतो यदा बन्धव्यवच्छेदादु रकृष्टयोगाद्वा प्रतिपस्य पुनरनुरकष्टप्रदेश बन्धं करोति तदा