Page Text
________________
(६५१) अप्पाबढ्य (ग) अभिधानगजेन्डः।
अप्पाचदय (ग) पु मनुष्यत्रीपुनपुंसकेषु तथा गर्भव्युत्क्रान्तिकांतर्ययोनिकस्त्री- लसेश्याभावात् । तेज्योऽप्यसंस्येयगुणाः कापोतलेश्याः,प्रथमपुनपुंसकेषु असंख्येयवर्घायुकेष्ववाप्यते,सनत्कुमारादिदेवादय- द्वितीयपृथिव्योस्तृतीयपृथिवीगतेषु च कतिपयेषु नरकायासेषु
समुदिता लान्तकादिदेवादिभ्यः संख्येयगुणाः, इति जयन्ति नारकाणामनन्तरोक्तेज्योऽसंख्येयगुणामां कापोतलेझ्यासद्भाशुक्ललेइयाकेन्यः पनलेश्याकाः संख्येय गुणाः, तेज्यस्तेजोले
वात्। श्याकाः संख्येयगुणाः, सर्वेषां मौधर्मेशानज्योतिप्कदेवानां क- . अधुना तिर्यक्पञ्चेन्द्रियेचस्पबहुन्वमाहविपयानां च भवनपतिव्यन्तरगनव्युत्क्रान्तिकतिर्यक्पश्चेन्द्रिय- एएसि णं भंते ! तिरिक्खजोणियारणं कएहलेम्साणं. मनुष्याणां बादराऽपर्याप्तकेन्द्रियाणां च तेजोसेश्याभावात् ।
जाव मुक्कलेस्साण य कयरे कयरोहिंनो अप्पा वा बहुया वा नम्बसंख्येयगुणाः कस्मान भवन्ति, कथं न भवन्ति , इति । चेत् । उच्यते-ह ज्योतिष्का नवनवासिभ्योऽप्यसंख्येयगुणाः,
तुझा वा विमेसाहिया वा। गोयमा सम्बत्थोवा तिरिकखकिं पुनः सनत्कुमारादिदेवेन्यः,ते च ज्योतिष्कास्तेजोलेश्याका- मोणिया मुकलेस्मा, एवं जहा प्रोहिया,नवरं अमेस्सव ज्जा। स्तथा सौधर्मेशानकल्पदेवाश्च ततःप्राप्नुवन्त्यसंख्येयगुणाः। तद- (एवं जहा श्रोडिया इति) पयमुपदर्शितेन प्रकारेण प्राग्वत युक्तम्। वस्तुतस्वापरिकानात्। सेश्यापदे हि गर्भग्युत्कान्तिकति. औधिकास्तथा वक्तव्याः, नवरमलेश्यावर्जास्तिरश्चामसेश्यानायंग्योनिकानां संधिमपञ्चेन्धियतिर्यग्योनिकानां च कृष्ण- मसंभवात् । ते चैवम्-सर्वस्तोकास्तिर्यगयोनिकाः शुक्ललेश्यासेश्यायल्पबहुत्वे सूत्रं वक्यति-"सव्यत्योवा गम्भवतियतिरि- स्तेच जघन्यपदे संख्याता द्रष्टव्याः १. तेयोऽसंख्ययगुणाः प. क्वजणिया सुक्कलेस्सा,तिरिक्खजोणिणीओसंखेजगुणाओ,प- मलेश्याः २, तेभ्योऽपि संख्येयगुणास्तेजोलेश्याः ३, तेज्योम्हसेस्सागबनवकंतियतिरिक्ख जोणिया संखेजगणा,तिरिक्वजो ऽप्यनन्तगुणाः कापोतलेश्याः ४, तेभ्योऽपिनीलमेश्या विणिणीओ संजगुणाओ, तेनलेस्सा गम्भवतंतिरिक्वजोणिया 'शेत्राधिकाः ५, तेभ्योऽपि कृष्णलेश्या विशेषाधिकाः ६, तेसंखेजगुणा,तेनलेस्सामोतिरिक्वजोणिणाश्रो संज्जगणाओ" भ्योऽपि सवेश्या विशेषाधिकाः । इति महादएमके च तिर्यग्योनिकस्त्रीभ्यो व्यन्तरज्योतिष्काश्च
साम्प्रतमेकेन्द्रियेवल्पबहुत्वमाहसंख्येयगुणा वक्ष्यन्ते। ततो यद्यपि भवनवासिन्योऽप्यसंस्येयगुणा एतेसि एं नंते ! एगिदियाणं कएहलेस्साणं० जाव तेउ.. ज्योतिप्काः, तथापि पद्यलेश्याकेभ्यस्तेजोमेश्याकाःसंस्थयगुणा
सेस्साश य कयरे कयरोहिंतो अप्पा वा० ४ । गोयंमा : सएव । इदमत्र तात्पर्वार्थ:-यदि केवनान् देवानेव पद्मलेश्यानधिकृत्य देवा एव तेजोलेश्याकाश्चिन्यन्ते ततो भवन्त्यसंख्येय.
खत्योवा एगिदिया तेउलेस्सा, काउलेस्सा अपंतगुणा, . गुणाः, यावता तिर्यसमिधया पालेश्याकेभ्यस्तिर्यक्संमिश्रा नीललेस्सा विसेसाहिया, कएडलेस्सा विसेसाहिया।। एव तेजोसेश्याकाश्चिन्त्यन्ते, तिर्यश्चश्व पालेश्या अपि अति. सर्वस्तोका एकेन्छियास्तेजोबेश्याः, कतिपयेषु बादरपृथिव्यबहवस्ततः संस्येयगुणा इति । तेन्यः अलेश्याका अनन्तगुणाः, । प्रत्येकवनस्पतिकायिकेचपर्याप्तावस्थायां तस्याः सद्भावात् । सिमानामनन्तत्वात् । तेभ्यः कापोतलेझ्या अनन्तगुणाः, वनस्प- तेज्यः कापोतलेश्या अनन्तगुणाः, अनन्तानांसहमवादरनिगोतिकायिकानामपि कापोतलेश्यायाः संजवात, वनस्पतिकायि- दजीवानां कापोतलेश्यासद्भावात् । तेज्योऽपि नीलश्या विकानां च सिकेभ्योऽप्यनन्तगुणत्वात् । तेन्योऽपि नीसलेल्या शेषाधिकाः, तेज्योऽपि कृष्णलेश्या विशेषाधिकाः अत्र भावविशेषाधिकाः, प्रभूततराणां नाखलेश्यासंभवात् । तेभ्योऽपि | ना प्रागेवोक्ता। कृष्णलेश्याका विशेषाधिकाः, प्रभूतानां कृष्णलेश्याकत्वात् । | सम्पति पृथिवीकायिकादिमिषयमल्पबाहुत्यं वक्तव्यमा तत्र पृ. सामान्यतःसलेल्या विशेषाधिकाः, नीललेश्याकादीनामपि तत्र | थिव्यवनस्पतिकायानां चतस्रो लेश्या, तेजोषायुकायानां तिन प्रकपात् । प्रज्ञा० ३ पद । जी० । कर्म।
इति तथैव सूत्रमाहतदेवं सामान्यतोऽल्पबहुत्वं चिन्तितं; संप्रति नैरायकेषु । पसिनंते ! पढवीकाश्याणं करहलेस्साणं० जाव तश्चिन्तयन्नाह
तेउलेस्साण य कयरे कयरेडितो अप्पा वा०४१ गोयमा ! एतसि णं भंते ! नेरइयाणं काहस्साणं नीललेस्साणं
जहा भोहिया एगिदिया, नवरं काउलेस्सा असंखिज्जकाउलेस्साण य कयरे कयरेहितो अप्पा वा बहुया वा तुश्चा
गुणा, एवं ग्राउकाइयाण वि । एतसिण नंते ! तेउवा विसेसाहिया वा ? । गोयमा ! सम्बत्योचा नेरझ्या
काइयाणं काहस्साणं नीलकानलेम्साण य कयरे कयरेकाहसेस्सा, नीलसेस्सा असंखेज्जगुणा, काउलेस्सा अ
हिंतो अप्पा वा०४१ । गोयमा ! सम्बत्थोबा तेडक्काश्या संखेज्जगुणा। .
काउसेस्सा, मीललेस्सा विसेसाहिया, कण्हलेस्सा विसेनैरयिकाणां हि तिम्रो सेइयाः। तद्यथा-कृष्णलेश्या,नीललेश्या, कापोतलेझ्या । उक्तञ्च-"काऊपदोसु तश्वा-ए मीसिया नीग्नि
साहिया,एवं वाउकाझ्याण वि । एतेसि एणं ते! वणस्सया चउत्थीए । पंचमियाए मिस्सा, कण्ढा तत्तो पदमकदा" इकाइयाएं कएहस्साएं0 जाव तेउलेस्साण य जहा ए॥१॥ ततः प्रयाणामेव पदानां परस्परमल्पबहुत्वचिन्ता, तत्र गिदियाणं बेइंदियतेइंदियचनरिदियाणं जहा तेउकाइयासर्वस्तोकाः कृष्णलेश्या नैरयिका, कतिपयपञ्चमपृथिवीगतन- । एतेसिणं भंते ! पंचिदियतिरिक्खजोणियाएं कएहरकायासेषु षष्ठणं सप्तम्यां नैरयिकाणां कृष्णलेश्यासद्भावात् ।
सेस्साएं जाव मुक्कलेस्साण य कयरे कयरेहिंतो अप्पा वा ततोऽसंख्येयगुणा नीललेश्याः, कतिपयेषु तृतीयपृथिवीगतनर. कावासेषु चतुध्यो समस्तायां पृथिव्यां कतिपयेषु पक्षमप्रथि- बहुया वा तुझा वा विसेसाहिया वा।। गोयया! जहा ओवगितनरकावासेगु नैरयिकाल पूर्वोकेभ्योऽसंख्येयगुणानांनी. हियाएं तिरिक्खजोणियाएं, नवरं काउलेस्सा असंखि
Jain Education Interational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016041 |
| Book Title | Abhidhan Rajendra kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Rajendrasuri |
| Publisher | Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha |
| Publication Year | 1986 |
| Total Pages | 1064 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary |
| File Size | 38 MB |