Page Text
________________
(३६४) ग्राणग्घाश्य अभिधानराजेन्द्रः।
अणुग्धाश्य अथानुद्घातिपदं व्याख्यातुमाह
रुकाणि प्रायश्चित्तानि भणितानि तैरेवाधिकारः। शेषाणि पुनरुनग्यातमणुग्याते, निक्खेतो छविहो उ काययो ।
च्चारितार्थसहशानि शिष्याणां विकोपनार्थमुक्तानि । वृ०४
उ० । लद्घातिके अनुदातिकमनुदातिके वा उद्घातिक पश्चानुनामं ग्वणा दविए, खेत्ते काले य जावे य ।।
द्वातिकाः । “पंच अग्घाश्मा पराणत्ता । तं जहा-हत्थकम्मं कइह हस्वत्वदीर्घत्वमहत्त्वादिकादनुघातिकस्य प्रसिद्धिरिति J रेमाणे महणं पमिसेवमाणे राईभोयणं नजमाणे सागारियपि कृत्वा द्वयोरुघातिकानुद्घातिकयोः परिधो निक्केपः कर्तव्यः । मुंजमाणे रायपिंडं जमाणे" स्था०५ ग०२०। उद्घातिके अतद्यथा-नामनि स्थापनायां सव्ये क्षेत्रे काले भावे चेति । तत्र नुदातिकमनुदातिके उद्घातिकं ददतः प्रायश्चित्तम् । नामस्थापने गतायें।
जे भिक्खू नग्याइयं सोचा णच्चा संहुंजा संलुजंतं वा व्यादिविषयमुद्घातिकमनुद्घातिकं च दर्शयति
साइज्जइ ॥ १७ ॥ जे निक्खू उग्याइयहेनं सोचा णच्चा नग्यायमणुग्घाया, दवम्मि हलिद्दराग किमिरागा।
संजुजा संजुजतं वा साइज्जड़ ॥१ए। जे जिक्खू उग्घाश्यखेत्तम्मि काहनूमी, पत्थरजूमी य हन्नमादी ॥
संकप्पं सांच्चा णचा संतुंज संजुजंतं वा साइज्जइ ॥२०॥ कव्ये व्यत उद्घातिको हरिधारागः,सुखेनैवापनेतुं शक्यत्वात् । अनुद्घातिकः कृमिरागः,अपनेतुमशक्यत्वात् । केनत उद्धा.
जे जिक्खू नग्याश्यं वा नग्धाइयहेउं वा उग्घाश्यसंकणं तिका कृष्णभूमिः अनुदातिका प्रस्तरभूमिः । कुत इत्याह-(हस
वा सोच्चा गच्चा संतुजा संभुजंतं वा साइज्जइ ।। १ ।। मादित्ति) हलकुलिकादिनिः कृष्णनूमिरुद्धातयितुं कोदयितुं जे निक्खू अपुग्याश्यं सोचा गच्चा संभुंज संजतं वा शक्या , प्रस्तरभूमिरशक्या ।
साइजइ ॥ २२ ॥ जे निक्खू अणुग्घातियहेलं सोचा तथा-- कालम्मि संतर पिरं-तरं तु समयो व होतऽणुग्यातो।
णच्चा संतुंज संभुंजतं वा साजा ॥ २३ ॥ जे भिक्खू
अणुग्याइयसंकप्पं सोचा गच्चा संझुंजइ संजूंजतं वा नबस्स अट्ठ पयमी, उग्याति पएतरा इयरे ।। कालत उद्घातिक सान्तरप्रायश्चित्तस्य दानम, अनुदातिक निर
साइज्ज॥ २४ ॥ जे भिक्खू उग्घा तयं वा अणु ग्याइयं न्तरदानं, तुशब्दात् बघुमासादिकमुदातिकं, गुरुमासादिकमनु
वा सोच्चा णचा संलुंजइ संजुजंतं वा साइज्जइ ।।२।। द्वातिकम् । अथवा-कालतः समयोऽनुद्धातिको भवति, खामशः जे भिक्खू नग्घातियहेउं अपग्धाइयहेनं पा सोच्चा णच्चा कर्तुमशक्यत्वात् । श्रावझिकादय उद्घातिकाः, खमितुं शक्य. संलुंजइ संजतं वा साइज्जइ ॥ २६ ॥ जे जिक्व उग्धात्वात् । नावत उद्घातिका भव्यस्याही कर्मप्रकृतयः, नद्धातयितुं
तियसंकप्पं वा अणुग्धाइयसंकप्पं वा सोच्चा एच्चा शक्यत्वात, इतरस्याजव्यस्य नक्तास्ता पदेतरा अनुदातिकाः। कुत ? इति चेदुच्यते
संलुंजइ संतुजंतं वा साइज्जइ ॥ २७ ॥ जे जिक्खू
उग्याइयं वा अणुग्धाइयं वा उग्याइयहेनं वा अणुग्या-- जेण खवणं करिस्मति, कम्माणं तारिसो अन्नव्वस्स ।
श्यहेर वा नग्घाश्यसंकप्पं वा अणुग्याइयसंकप्पं वा सोगा ण य उपज्जर जावो, इति भावो तस्सऽणुग्घातो ॥ येन गुभाध्यवसायेन कर्मणां झानावरणादीनां कपणमसा क
णचा संभुंजइ सं जंतं वा साइजः ॥ २० ॥ जे निक्खू रिप्यति स तादृशो भावोऽभव्यस्य कदाचिदपि नोत्पद्यते, इ.
अणग्याइयं वा उग्याइयं वा सोच्चा णच्चा संतूंजइ त्यतस्तस्य नावोऽनुरातः कर्मणाऽनुद्घातं कर्तुमसमर्थः। अत संनुंजतं वा साइज्जइ ॥ २७ ॥ जे भिक्खू अणुग्याश्यहेलं एव तस्य कर्माणि अनुद्घातिकानि जण्यन्ते ।
वा उग्याइयहेनं वा सोचा णचा संजुजर संजुजतं वा अत्र च प्रायश्चित्तानुद्घातिकेनाधिकारः । तञ्च कुत्र नवती
साइज्जइ ॥ ३० ॥ जे भिकाव अणुग्याइयसंकप्पं वा त्याहहत्थे य कम्म मेहुण, रत्तीभत्ते य होतऽणुग्घाता।
उग्याइयसंकप्पं वा सोचा एचा संलुंजइ सं जंतं वा एतेसिं तु पहाणं, पत्तेय परूवणं वोच्छं ।
साइज्ज ॥ ३१॥ जे जिक्खू अणु ग्याश्यं वा अणु ग्याइदस्ते हस्तकर्मकरणे, मैपुनसवने, रात्रिभक्ते पतेषु त्रिषु सूत्रो
यह वा अणुग्घाश्यसंकप्पं वा नग्घाश्यं वा नतपदेषु अनुद्घातिकानि गुरुकाणि प्रायश्चित्तानि नवन्ति । तत्र ग्याइय हे वा उग्याझ्यसंकप्पं वा सोचा णचा संभुंजइ हस्तकर्मणि मासगुरुकं , मैथुनरात्रिनयोश्चतुगुरुंकाः । एतच्च संजुजतं वा साइज्जइ ॥ ३२ ॥ प्रायश्चित्तं यदा यत्र स्थाने भवति तत्पुरस्तादू व्यक्तीकरिष्यते।
एवं अणुग्घातिए वि सुसं । नग्घाताणुग्घायदेउप वि दो १०४ उ० । ( अर्थतेषां हस्तकर्ममैथुनरात्रिभोजनानां व्याख्याऽन्यत्र स्वस्वस्थान एव रूटच्या)।
सुत्ता। उग्घायागुग्घायसंकप्पे विदो सुत्सा। उपसंहरन्नाह
एते छ सुत्साअत्थं पुण अधिकारो-ऽणुग्याता जेसु जेमु गणेमु। । उग्यातियं वदंते, आवमम्घायहे उगे होति । उच्चारियसरिसाई, सेसा विकोवणहाए ।।
नग्यातियसंकप्पिय-सुके परिहारियं तहेव ।।२६०॥ प्रत्र पुनः प्रस्तुतसूत्रे हस्तकर्ममैथुनरात्रिनक्तविषयैः स्थानरधि- उग्घातियं णाम ज संतरं वहति, लघुमित्यर्थः अणुग्घातियं कारः प्रयोजनम्। कैरित्याह-येषु येषु स्थानेषु अनुरातानि गु- | णाम जंणिरंतरं वहति, गुरुमित्यर्थः । सांचं ति अमासगा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016041 |
| Book Title | Abhidhan Rajendra kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Rajendrasuri |
| Publisher | Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha |
| Publication Year | 1986 |
| Total Pages | 1064 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary |
| File Size | 38 MB |