Page Text
________________
अंबर अन्निधानराजेन्दः।
अंबिल भंवर-अम्बर-न० अम्बेव मातेव जननसाधादम्बा जलं तस्य अंबा-अम्बा-स्त्री०अम्ब्यते नेहेनोपगम्यते अम्वा । कर्मणि घना राणादानान्निरुक्तितोऽम्बरम् आकाशे । भ०२ २०२ १०। द्वारा वाचामातरिशउत्त०३ अास्था श्रीनेमिनाथस्य तीर्थाधिष्ठावर, निचू०१ उ० प्रा० म०प्र० सूत्र। श्राव प्रश्न। तृदेवतायां च साच, अम्बादेवीकनककान्तरुचिः सिंहवाहनाचस्वनामख्याते गन्धकाव्ये, अभ्रकधातौ च, वाच ।
तुर्तुजा आम्रलुम्बिपाशयुतदक्किणकरद्वयासिपुत्रांकुशाधिष्ठितथाअंबरतन-अम्बरतन-न० आकाशतले, रा० । का० ।
मकरद्वया चाप्रव०२७द्वातस्याः प्रतिमा यथा-अहिच्छत्राया अअंबरतिक्षाय-अम्बरतिक्षक-पुं० धातकीखण्डस्थे पर्यतनेदे, वितुरे (सरूकंत्र पार्श्वस्वामिनश्चैत्यप्राकारसमीपे श्रीनेमिमूर्तिसयत्र मङ्गलावतीविजयवत्तिनन्दिग्रामसनिवेशस्थदरिष्कुलजा
हिता सिम्बुरुकलिता आम्रलुम्बिहस्ता सिंहवाहना अम्बादेव। तनिनायिका नाम कन्या मातुः खाद्यमनवाप्य तद्वचनेन गत्वा |
तिष्ठति, ती०७ कल्पप्रतिष्ठानपुरपत्तने ऐरवतमेखलायां कृष्णेन पक्कफलानि गृहीतवती ।प्रा० म०प्र०। श्रा००।
अम्बादेवीप्रतिमा कृता “तत्थय अंबाए सेण वधासतिगेण" अंबरतिलया-अम्बरतिनका-स्त्री० नगरीभेदे यत्र हप्तारिदर्णः | ती०२ करप । अम्बष्ठानतायां, काशीराजकन्यायां च, वाच विमर्दनो महाराजः । दर्श।
अंबाजवख-अम्बायक-पुं० यक्षजेदे, “गोवामि णिरुका, अंबरवत्थ-अम्बरवस्त्र-न स्वच्छतया अम्बरतुल्यानि वस्त्राणि समणा रोसण मिसिमिसाएं ता। अंबाजक्खोय नणति, पथमअम्बरवस्त्राणि स्वच्चवस्त्रेषु । कल्प० ।
वाहेहि संघंति" ति। अंबरस-अम्बरस-न० अम्बा पूर्वोक्तयुक्त्या जलं तपो रसो| अंबामग-आम्रातक-पुं० आम श्वातति प्रामात् किश्चिद्धीयस्मानिरुक्तितोऽम्बरसम् आकाशे, न० २० श०२०। नरसफलकत्वात् , अत्-पखुल् (प्रामडा) १ वृक्के २ तत्फले, न. अंबरि (री) स-अम्बरि (री) ष-पुन अम्म्यते पच्यतेऽत्र भामेण तत्फलरसेन तकते प्रकाशते। पा+तक हासे अच् । शुअम्ब अरिष निथ्वा दीर्घःभर्जनपात्रे, अम्बरीसमपि वाचा वाटे,
काम्ररसनिर्मिमते (आमद ) व्यभेदे, तत्करणप्रकारः भावन०३ श०६ वाप्रवनकोष्टके, लोहकाराम्बरीषेवा, जी०३ प्रति।
प्र० उक्तः । यथा "आम्रस्य सहकारस्य, कटेर्विस्तरितो रसः । अंबरि (री)स ( सि )-अम्बरिष (रीष)ऋषि (र्षि)
धर्मशुष्को मुहुर्दत, आम्रातक इति स्मृतः" वाचः । प्रका।
अनु० । आचा० । पुं० यस्तु नारकान् निहितान् कल्पनिकाभिः खएमशः कृत्वा
अंबाडिय-आमिलत-त्रि० आम्ल इव कृतः स्वरण्टिते, प्रा०म० भ्राष्ट्रपाकयोग्यान करोतीत्यसावम्बरीषस्य भ्राष्ट्रस्य संबन्धादम्बरीष इति द्वितीयपरमाधार्मिकः, प्रव० १८० द्वा० । ना सका
द्वि० 'चमढेति खरंटेति अंबाडेत्तित्ति वुत्तं नवति' निश्च०४० ओहयहयेय तड़ियं, णिस्सन्ने कप्पणीहिं कप्पति ।
अंबातव-अम्बातपस-न० अम्बोद्देशेन कृतं तपः अम्बातपः सौविलगचटुलगजिन्ने, अंबरिसी तत्थ णेरइए ॥७॥
किकफलप्रदे तपोभेदे, तश्च अम्बातपः पञ्चसुपञ्चमीच्येकाशना
दि विधेयं नेमिनाथाऽम्बिकापूजा वेति, पञ्चा० १५ विव० । (ोहपत्यादि ) उप सामीप्येन मुझरादिना हता उपहताः
| अंबाववी-अम्लबद्वी-स्त्री० अम्लरसंघती वल्ली त्रि० पर्णिकापुनरप्युपहता एव खगादिमा हता उपहतहतास्तानारकान् । तस्यां नरकपृथिव्यां निःसंझकान् नएसंज्ञकान् मूर्णितान्सतः
नामकन्दभेदे, वाच० वल्लीभेद, प्रशा०१ पद। कर्पणाभिः कल्पयन्ति चिन्दन्तीतश्चेतश्च पाटयन्ति । तथा द्विद
अविश्रा (या)-अम्बिका-स्त्री० अम्बैव । कन् , मातरि, मुर्गायां, बचटुसकचिन्नानिति मध्यपाटितान् खंमश्विनांश्च नारकां- वाचा नेमितीर्थाधिपदेवतायां, तस्याःप्रतिमा मपुरायाम् “इत्थं स्तत्र नरकपृथिव्यामंपिनामानोऽसुराः कुर्वन्तीति सुत्र० ५ कुबेरो नरवाहणी अंबिआ सीहवाहणा" ती०१० कल्प० बज्जश्रु० ५ अ आव० प्रब० । प्रा० चू० । प्रश्न।
यन्तशैलशिखरेऽवलोकनशिखरात्प्राक् “आंबियाए भवर्ण दासअंवरिसि--अम्बऋषि (र्षि)-पुं० उज्जयिनीवास्तव्ये ब्राह्मण- " ती०५ कल्प. टिंपुामम्बिकामृतिः “अत्राम्बिकाद्वारसमीपनेदे, यस्य मालुक्या प्रिया निम्बः सुतः (इति विणोयगय शब्दे वर्ती, श्री क्षेत्रपालो चुजषटूभास्वरः। सर्वपादाम्बुजसेबनालिवक्ष्यते) आ० क०। आव० । आ०चू०।
नौ, संघस्य विघ्नौघमपोहतः कणात" ती०४४ कल्पा पञ्चअंबवण-आम्रवण-न० आमूस्य बनम् । नित्यं णत्वम् । श्रामवृ
मवासुदेवमातरि च । स० । आव० कसमुदायात्मके वने, वाच । आचा।
अंबियासमय-अम्बिकासमय-पुं० उज्जयन्तशैले गिरिप्रद्युम्ना. अंबसमाण-अम्बसमान-पुं० "अंबफरिसेहिं अंबो नहिं सिा वतारे स्वनामख्याते तीर्थनेदे। “गिरिपज्जुम्मघयारे, अंबित्रसुववहारो" येषु वचनेषक्तेषु परस्य शरीरं विझविमायते तानि
। समए व नामेणं । तत्थ विपीनापुढवी, हिमवाए होइ वरहेमं' अम्बानि अम्नः परुषैश्च वचनर्व्यवहारंनसिम्नियति सोऽम्ल
ती०४ कल्प। वचनयोगादम्ल इति इत्युक्तनकणे दुर्व्यवहारिणि । व्य०१०। अंबिणी-अम्बिनी-स्त्री० कोटीनारनगरवास्तव्यसोमवाह्मणअंघसालवण-आम्रसालवन-न० आम्रफले श्राद्मः शाश्वाति- नार्यायाम । ती०५६ कल्प । (कोहंडिदेवकल्पशब्द) प्रचुरतयोपल्लक्षिते बने तद्योगादामसकल्पाया ईशानकोणस्थे| अंबिल-अम्बिल-अ (श्रा) म्ल-पुं० अम्-कः प्राकृते "लात्'' चैत्ये च" आमलकप्पाए णयरीए बहिया उत्तरपुरच्छिमे दि- | श६ । इति सूत्रेण संयुक्तलकारात्पूर्वमिदागमः, प्रा० । भग्निसीभाए अंघसालवणे णामं चेश्ए होत्था पोराणे जाव पमिरू- दीपनादिकृति अम्बिकाद्याश्रिते रसभेदे, “ अम्लोऽग्निदीप्तिकृत ये" पूर्णरुचैत्यघदस्य वर्णकः। रा। उत्त० । ग०। प्रा०म० | स्निग्धः, शोकपित्तकफावहः । वेदनः पाचनो रुच्यो, मूढवातादि० । आव० । का० । श्रा० चू।
नुलोमकः"॥१॥ कर्म० १कर्म० । अनु । जं। अंबहंडि-अम्बएिम-स्त्री० देयीभेदे । महा०२०। एगे अंबिले-आश्रवणक्लेदनकृदम्मः । स्था० १ठा। अम्लरस.
Jain Education Interational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016041 |
| Book Title | Abhidhan Rajendra kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Rajendrasuri |
| Publisher | Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha |
| Publication Year | 1986 |
| Total Pages | 1064 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary |
| File Size | 38 MB |