Page Text
________________
अंतर
(७३) अनिधानराजेन्द्रः।
अंतरकप्प
कर्म नमकमनुष्यनपुंसकस्यान्तरं के प्रतीत्य जघन्यतोऽन्तर्मु. | तोमहत्तं नकोमणं अणतं कालं जाव अवर पोग्गलपरिदृतम् कर्पतो बनस्पतिकात्रः । धर्मचरणं प्रतीत्य जघन्यत एकं
यह देरणं। असंजयम आदि एथि अंतरं साइयस्म समय यावत् चरणलब्धिपातस्य सर्वजघन्यस्य एकसामयिकत्वान् उत्कपतोऽनन्तं कावं तमेवानन्तं कालं निर्धाग्यति
सपज्जवमियम जहणेणं एक समयं उकामेणं दमणा " अणंताग्री नस्म स्पिारण प्रामाप्पिणीओ काबतो खेत्ततो अणता पुचकोमी चनत्थगम्स पत्थि अंतरं । मोगा अवई पोग्गल परियट्ट देमृणमिति" एवं नरतैरवतपूर्ववि- संयतस्य जघन्येनान्तरमन्तर्मुहर्न तावता कालेन पुनः कदेहापरविदेहकर्म नूमकमनुष्यनपुंसकानामपि केत्र धर्मचरणं स्यापि संयनन्वभावात् उत्कर्पतोऽनन्त कालमनन्ता उत्सच प्रतीत्य जघन्यत उत्कृष्ट चान्तरं प्रत्येकं वक्तव्यम् । अकर्मभू- पिण्यवसापरायः कालतः क्षेत्रतोऽपास पुलपगवते देशो. मकमनुष्यनपंसकस्य जन्म प्रतीत्य जघन्यतोऽन्तमदनमेनावता नम् पतावतः कालादृर्द्ध पूर्वमवाप्नसंयमस्य नियमतः संयमगत्यन्तरादिकानेन व्यवधान नावात् उत्कर्षता वनस्पतिकालः लाभात् । संयनस्य नास्त्यन्तरमपर्यवसितत्वाम् । अनादिसपसंहरणं प्रतीत्य जघन्यतोऽन्तर्मुहूर्तम् । तच्चैवं कोऽपि कर्म- र्यवसितस्यापि नास्त्यन्तरंनस्य प्रतिपातासंभवात् । सादिसभूमकमनुष्यनपुंसकेनाप्यकर्मभूमा संहृतः स च मागधपुरुष- पर्यवसिनस्य जघन्यन एक समयं स चैकसमयः प्राग्यावरान्तबलादकर्म नूमक इति व्यपदिश्यत ततः कियकालानन्त- मिनःसंयतसमय एवमुत्कर्पतो देशांना पूर्वकोटी असंयतत्वरं तथाविधबुद्धिपरावर्तनजावतो भूयोऽपि कर्मभूमी संहृतस्त- व्यवधायकस्य संयतकालम्य संयतासंयतकालस्य वा उत्कत्र चान्तमुहर्त धृत्वा पुनरप्यकर्मनमावानीतः उत्कर्पतो बनस्प- पतोऽप्येतावत्प्रमाणत्वात् संयतासंयतस्य जघन्यतोऽन्तमुहर्न तिकालः । एवं विशेषचिन्तायां हैमवतहरण्यवतहरिवर्परम्यक- तद्भावपाते पतावता कालन तल्लाभसिद्धः । उत्कर्पतः संयतवर्षदेवकुरूत्सरकुळकर्मनमकमनुष्यनपुंसकानामन्तरहीपकमनु- वत् त्रितयप्रतिषेधवर्तिनःसिद्धस्य साद्यपर्यवसितस्य नाम्त्यप्यनपुंसकस्य च जन्म संहरणं च प्रतीत्य जघन्यत उत्कर्षत- न्तरमपर्यवसिततया सदा तद्भावपरित्यागात् । जी० स. श्वान्तरं वक्तव्यं तदेवमुक्तमन्तरम् जी०२ प्रति० । पं० सं०। 4जी० ३ प्रति०। (सामायिकादिसंयतानामन्तरं संजय शब्दे) (४०) औदारिकादिशरीरविशिष्टानामन्तरम् ।
सिद्धासिद्धयोः। ओरालियसरीरस्स अंतरं जहप्मेणं एकं समयं उक्को- सिकस्स एणं भंते ! केवतियं कालं अंतरं होति ? गोयमा! सेणं तेत्तीस सागरोवमाई अंतोमुत्तमम्नहियाई वेनन्चि- सातीयस्स अपजव मियस्स णस्थि अंतरं। असिहस्स एणं यसरीरस्स जहएणणं अंतोमुहुत्तं जक्कोसेणं अणं कानं भंते ! केवतियं कालं अंतरं हाति? गोयमा अणातीयस्स वणस्सतिकालो आहारगसरीरस्स जहएणणं अंतोमुहत्तं | अपज्जवसियस्स अणातीयस्स सपजवसियस्स पत्थि उक्कोसेणं अणंतं काझं जाव अवई पोग्गलपरियट्ट देसूर्ण अंतरं। तेयगकम्मगसरीरस्स य दुविहा णत्यि अंतरं ॥
प्रश्नसूत्रं सुगम भगवानाह गौतम ! सिद्धस्य सादिकस्यापऔदारिकशरीरिणोऽन्तरं जघन्यतः एकः समयः स च द्विसा- यवसिनस्य नास्त्यन्तरम् । अत्र " निमित्तकारणहेतुषु समायिक्यामपान्तरालगतौ भावनीयः । प्रथमे समये कार्मणश- सां विभक्तीनां प्रायो दर्शनमिति" न्यायात् हेतौ पष्ठी तताऽ
रोपेतत्वात नत्त त्रयविद्यासागरोपमाणि अन्तर्महाभ्य- यमर्थो यस्मात्सिद्धः सादिरपर्यवसितस्तस्मानास्स्यन्तरमन्यनि नासपो प्रियका इति भावः। वैक्रियशरीरिणोऽन्त-1 थाऽपर्यवसितत्वायोगात् । प्रसिद्धसूत्रे प्रसिद्धस्यानादिकरं जघन्यतोऽन्तर्मुहूर्त सबै क्रियकरणे यावता कालन पुनर्वैकि- 'स्यापर्यवसितस्य नास्ति अन्तरमपर्यवसितत्वादेवासिद्धत्वायकरणात् मानवदेवेषु भावात् । उत्कर्षतो वनस्पतिकालःप्रक
| प्रच्युतेः अनादिकस्य सपर्यवसितस्यापि नास्त्यन्तरं भूयोऽ. ट एव माहारकशरीरिणो जघन्येनान्तर्मुदत्त सकृत्करणे पता-| सिद्धत्वायोगात् जी० सर्वजी०१ प्रति। वता कालेन पुनः करणात् उत्कर्षतोऽनन्तं कालं यावदपार्द्ध अंतरंग-अन्तरङ्ग-पुं० अन्तरं सदृशमङ्गं यस्य । अत्यन्तप्रिये, पुमनपरावर्तम् । जी. सर्वजी० ५ प्रति। (संघातपरिशा- बहिरङ्गशास्त्रीयनिमित्तसमुदायमध्ये अम्तर्भूतानि अङ्गानि नि: टकरणयोरन्तरं करण शब्द)
मित्तानि यस्य । व्याकरणोक्ते परनित्यबहिरङ्गवाधके कार्यसंझाविशेषणेनान्तरम्।
भेदे, तद्बोधके शास्त्रे च वाच० । अन्तरङ्गवहिरडयोरन्तरज संमिस्स अंतरं जहमेणं अंतोमुहत्तं नक्कोसेणं वणस्स- एव विधिबलवान् आम द्विाअभ्यन्तरे, त्रि०सं०। विशे० . इकालो मसंमिस्स अंतरं जहलेणं अंतोमुत्तं नकोसेणं |
(काल शब्दे पददुदाहरणम्) मागरोवमसयपुहुतं सातिरेगं ततियस्स पत्थि अंतरं । ।
| अंतरंजिया-अन्तरञ्जिका-स्त्री० नगरीभेदे, यत्र भूतगृहं चैत्यं अन्तरचिन्तायां संझिनोऽन्तरं जघन्येनान्तर्मुहूर्तमुत्कर्षतोऽन
बलश्री राजा त्रैराशिकानामुत्पत्तिश्चाभूत् , उत्त०३ अ.वि०। तं कानम् । स चानन्तः कालो वनस्पतिकासः। प्रसंकिकाल- ।
मामाद्वि० । कल्प० । स्था० प्रा० चू। स्य जघन्यत उत्कर्षतश्चैतावत्प्रमाणत्वात् । संझिनोऽन्तरं जघ
अंतरंगगोलिया-अन्तराएमकगोनिका-स्त्री० अरामकोशान्यतोऽन्तर्मुदर्समुत्कर्षप्तःसागरोपमशतपृथक्त्वं संझिकालस्य ज
भ्यन्तरस्य गोलिकायाम, महा०४ अ० । घन्यत उत्कर्षतश्चैतावत्प्रमाणत्वात् नोसंझिनोअसंझिनःसायस-अंतरकंद-अन्तरकन्द- पुं० अनन्तजीवात्मकवनस्पतिभेदे, पर्यवसितस्य नास्त्यन्तरमपर्यवसितत्वात् । जी०सर्वजीरप्रति. | प्रज्ञा० १ पद। (४१) संयमविशेषणेनान्तरम् ।
अंतर ( रा ) कप्प-अन्तर (रा) कल्प-पुं० चरित्राणामसंजयस्म संजयासंजयस्स दोएह वि अंतरं जहयेणं अं- तरस्वरूपे कल्पभेदे, । तद्वर्णनमित्थम् ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016041 |
| Book Title | Abhidhan Rajendra kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Rajendrasuri |
| Publisher | Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha |
| Publication Year | 1986 |
| Total Pages | 1064 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Dictionary, Dictionary, & agam_dictionary |
| File Size | 38 MB |