________________
( ૨૮૯ )
એવ ભૂત એ પ્રમાણે સામાન્યથી છ નય છે. તે સંમતિ ત વિગેરેમાં લક્ષણથી અને વિધાનથી વિસ્તારથી કહ્યા છે, માટે અહીંયા તેજ નયાને જ્ઞાન ક્રિયા એ મને નયેામાં સમાવીને સમાસથી કહીએ છીએ.
આ આચારાંગ સૂત્રના અધિકારમાં જ્ઞાનક્રિયા એમ એ નચેાના સમાવેશ થાય છે, તેથી તથા તે જ્ઞાન ક્રિયાને આધીન મેાક્ષ હોવાથી, અને મેક્ષ માટે શાસ્ત્રની પ્રવૃત્તિ છે, એમ જાણવુ, અને અહી'આં જ્ઞાન તથા ક્રિયા પરસ્પર સંબધ રાખીનેજ વિવક્ષિત કાર્ય સિદ્ધિમાં સમથ છે, પણ એકલું જ્ઞાન કે એકલી ક્રિયા સમય નથી, માટે અહી તે મે જ્ઞાન ક્રિયા નયને સમજાવીએ છીએ.
જ્ઞાન નયવાળાના અભિપ્રાય.
-
જ્ઞાન પ્રધાન છે, પણ ક્રિયા નહી, કારણકે સમસ્ત ( બધા ) હેય પદાર્થને ત્યાગવા, ઉપાદેયને સ્વીકારવા, એ પ્રવૃત્તિ જ્ઞાનને આધીન છે. તેજ મતાવે છે, કે સારી રીતે નિશ્ર્ચય કરેલા સમ્યગ્ જ્ઞાનથી પ્રવૃત્તન કરનારા અથ ક્રિયાને અથી પોતાનુ કાર્ય બગાડતા નથી. કહ્યું છે કે,~~ विज्ञप्तिः फलदा पुंसां, न क्रिया फलदामता । मिश्रा ज्ञानात् प्रवर्त्तस्य फलासंवाददर्शनात् ॥ १ ॥
પુરૂષાને જે જ્ઞાન છે, તે ફળ દેનારૂ છે, પણ ક્રિયા ફળદાયી નથી, કાણુ કે મિશ્રા જ્ઞાનવાળા ક્રિયા કરવા જાય તે તેનુ અચેાગ્ય ફળ સાક્ષાત્ દેખાય છે, અને સમ્યગ્
૧૯
*
