________________
છે અને એ જ મોક્ષનું અનંતર કારણ છે.
નમામિ એ પદમાં ત્રણ આવશ્યકે સમાયા છે. | દર્શન-જ્ઞાન અને ચારિત્ર–ગુણને વિકાસ કરનારા સામાયિક,
ચઉવિસë અને ગુરૂવંદનનું આરાધન, એક નમામિ પદમાં સમાઈ જાય છે. “ખમામિ એ પદમાં પ્રતિકમણ, કાયેત્સર્ગ અને પચ્ચકખાણ આવશ્યક સમાઈ જાય છે.
દેશોનું પ્રતિક્રમણ - પ્રતિકમણથી શુદ્ધ ન થયેલા દેની શુદ્ધિ માટે કાસગ અને એ બન્નેથી શુદ્ધ ન થઈ શકે એવા દેશેની શુદ્ધિ માટે પચ્ચકખાણું આવશ્યક છે.
આ ત્રણ આવશ્યકેથી પણ દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્ર ગુણની આરાધના માટેના પાંચે આચારનું સેવન થાય છે. નમામિ માં ઉપકારી ત પ્રત્યે કૃતજ્ઞતા છે. “ખમામિ'માં અપકારમાત્રની ક્ષમાપના છે.
નમામિ અને ૮ખમામિ” જેના જીવનમાં નથી તેને શુભધ્યાનનો અભાવ છે. કૃતજ્ઞતાને સ્થાને કૃતધ્વતા, અને પરોપકારને સ્થાને પરોપકારનું સેવન ચાલે છે. તે અને આર્તધ્યાનનાં જ નહિ કિનનું રૌદ્રધ્યાનના પણું ઉત્પાદક છે; તેથી બન્ને પ્રકારના અશુભધ્યાનને રોકી, બંને પ્રકારના શુભથ્થાનનું સેવન કરાવનાર છ એ પ્રકારના આવશ્યક, અને પાંચ પ્રકારના આચારના સંગ્રહરૂપ નમામિ અને “ખમામિ એ બંને ગુણે ક્ષણે ક્ષણે આરાધ્ય છે.
