________________
૧૩૦
જે અ૫લાપ કરે તે દુર્નયકૃત છે. અને વસ્તુના સમગ્ર અંશેને જણવે તે સ્વાદુવાદગ્રુત છે.
આ જ વાત આપણે એક દષ્ટાંતથી સમજીએ.
ધર્મનાં અનુક્રમે ચાર પ્રકાર છે. દાન, શીલ, તપ અને ભાવ. એ ચારમાંથી કોઈ એકને જ ધર્મ તરીકે સ્થાપન કરે તે નયસ્કૃત છે.
એકને ધર્મ તરીકે સ્થાપી બીજાનાં ધર્મ સ્વરૂપને નિષેધ કરે તે દુર્નયશ્રુત છે. .
અને ક્રમશઃ ચારેય (દાન, શીલ, તપ અને ભાવ)ને ધર્મ તરીકે વર્ણવવા તે સ્વાદુવાદદ્ભુત છે.
વળી ધર્મને આરાધવા માટે અનુક્રમે ત્રણ ગુણેની, અથવા ત્રણ તત્ત્વોની આવશ્યક્તા રહે છે.
દર્શન, જ્ઞાન અને ચારિત્ર એ ત્રણ ગુણે છે. દેવ, ગુરૂ અને ધર્મ એ ત્રણ ત છે. તેમાંના કેઈ એકને સ્વીકાર તે સુનય, તે નય સાથે બીજાને તિરસ્કાર, તે દુર્નયઃ અને ત્રણેને સ્વીકાર તે સ્વાદુવાદ.
જ્ઞાન એ મને માર્ગ છે, એ વાક્ય સાચું છે. પણું એ એક જ મોક્ષમાર્ગ છે” એમ કહેવું એ સાચું નથી. પરંતુ જ્ઞાન, દર્શન અને ચારિત્ર એ ત્રણે મળીને એક્ષને માગ બને છે.
તેવી જ રીતે દેવાધિદેવની પૂજા એ મોક્ષનો માર્ગ છે, એ વાક્ય સાચું છે. પણ એ એક જ વાક્ય સાચું છે
