________________
૧૧૦
આપણને જીવન વિશેષ પ્રકારને બોધ છે પણ સામાન્યથી તે જીવત્વ એક પ્રકારનું પણ છે, એ અભેદથી બધ થતું નથી અને કવચિત્ થાય છે તે પણ તે સાધને– પગી બની શકતું નથી. એથી આપણે ધર્મ મિથ્યાદિભાવ સંયુક્ત બનવું જોઈએ તે બની શકતા નથી.
મૈત્રીભાવનું માહાસ્ય : આત્મપગ્ય કે અભેદની દૃષ્ટિ આવ્યા વિના અહિંસાદિ કે ક્ષમાદિ ધર્મો ધર્મરૂપ બની શકતા નથી
અભેદની દૃષ્ટિ પ્રાણી માત્ર પ્રત્યે મૈત્રીભાવ કેળવવાથી જ પુષ્ટ બની શકે અને એ મૈત્રીભાવ કેળવાય તે જ દુઃખીનાં દુઃખ દૂર કરવાની કરુણુવૃત્તિ, ગુણાધિક પ્રત્યે પ્રમેદવૃત્તિ, અને તદ્દન જડ જેવા અપાત્ર પ્રત્યે માધ્યસ્થ કે તટસ્થવૃત્તિ સંભવી શકે એવી વૃત્તિ આવે તે જ અહિસાદિ અને ક્ષમાદિ ધર્મો સાર્થક બની શકે છે અર્થાત ક્ષાપથમિક ભાવના બની શકે છે.
દર્શનગુણનું આવરણ : સામાન્ય વિશેષ ઉભય ધર્મથી આત્મતત્વને બાધ પરિપાક પામે ત્યારે જ સમ્યગદર્શન ગુણની પ્રાપ્તિ સુલભ બની શકે છે અને તે જ દર્શનગુણનું આવરણ ખસી શકે.
દર્શનાવરણીય કર્મને પશમ મિથ્યાત્વ અવસ્થામાં પણ સુલભ છે. આત્મન આત્માનું આત્મૌપમ્યભાવે દર્શન થવું તે દર્શનગુણ છે.
