________________
ભક્તામર રહસ્ય
કહેવાય છે અને જિનમૂર્તિ દ્વારા શ્રી જિનેશ્વરદેવને યાત્રા કરીને તેમના સદ્ભુત ગુણેનું કીર્તન કરવું, એ સન્માન કહેવાય છે.
અય શબ્દોમાં કહીએ તે વંદન એ દેવદર્શનની ક્રિયા છે, પૂજન એ અંગપૂજની ક્રિયા છે, સત્કાર એ અગ્રપૂજાની ક્રિયા છે અને સમાન એ ભાવપૂજાની ક્રિયા છે.
- આ ચારે યિાએ સુંદર ફળ આપનારી છે અને તે દરેકનું વિશિષ્ટ મહત્વ છે. આમ છતાં તે ઉત્તરોત્તર વિરોય ફલદાયી છે, એ ભૂલવાનું નથી. આને અર્થ એમ સમજવાને છે કે વંદન કરતાં પૂજનનું ફળ વિશેષ છે, પૂજન કરતાં સત્કારનું ફળ વિશેષ છે અને સત્કાર કરતાં સાનનું ફળ વિશેષ છે. તાત્પર્ય કે આ ચારે ક્રિયાઓમાં લાવપૂન કે ગુણકીર્તન ચડિયાતું છે, તેથી જિનભક્તિમાં તેને સડાવનું સ્થાન પ્રાપ્ત થયેલું છે.
સ્તુતિ, સ્તવન, તેત્ર એ બધાયે ગુણકીર્તનના જ પ્રકારે છે. તેમાં સ્તુતિ એક કે બે પદ્યપ્રમાણ હેચ છે. સ્તવન પાંચ કે સાત પદ્યપ્રમાણે હેર છે અને પિત્ર આઠ–દશ પોથી માંડીને છે કે તેથી અધિક પદ્યાનું પણ હોર છે. આમ છતાં સ્તવન અને સ્તોત્ર ઘણી વાર એકબીજાના પર્યાય તરીકે પણ વપરાય છે, એ ખ્યાલમાં રાખવાનું છે. દાખલા તરીકે “ઉવસગર” પાંચ પદ્યનું શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનનું સ્તવન છે, છતાં તેત્ર તરીકે પ્રસિદ્ધ છે. ગુણકીર્તનને ટૂંકમાં કીર્તન પણ કહેવામાં આવે છે,
