________________
૩૮
કવિજીનાં કથારને
ક્રોધ ચંડાળ છે
એક મોટા પંડિત હતા; દર્શનશાસ્ત્રના જબરા વિદ્વાન. એ ભણ્યા તે ઘણું હતા, અનેક શાસ્ત્રને ઘેાળીને મેઢે કરી લીધાં હતાં, પણ એ ભણતર એમના જીવનમાં ઊતર્યું ન હતું.
એક દિવસની વાત છે. તેઓ નાહી-ધોઈને, ટીલાંટપકાં કરીને, બનીઠનીને ક્યાંક જઈ રહ્યા હતા. રસ્તામાં એમને એક ચંડાળ મજે. એ રસ્તા ઉપર ઝાડુ ફેરવતે હતે. એને જોઈને પંડિતજી રાતા–પીળા થઈને તાડૂકી ઊઠયાઃ “અલ્યા ચંડાળ, દૂર હટી જા! રસ્તો રોકીને કેમ ખડે છે?”
ચંડાળે કહ્યું: “પંડિતજી, આપ આમ ગુસ્સે શા માટે કરે છે? હું તે મારી મેળે જ દૂર હટી રહ્યો છું”
પંડિતજીઃ “તું તારી મેળે દૂર ખસી ગયે હોત તો મારે કહેવાની જરૂર ક્યા હતી?”
અને પછી તો ક્રોધને વશ બનીને પંડિતજી એના ઉપર ગાળાને વરસાદ વરસાવવા લાગ્યા પિલા ચંડાળે ઝટ દઈને પંડિતજીનો હાથ પકડી લીધો !
બસ, પછી તે પૂછવું જ શું હતું? પંડિતજીની આંખે લાલ લાલ થઈ ગઈ એમનાં ભવાં ચડી ગયા એ જોર જોરથી ખમે પાડવા લાગ્યા “ કે નીચ છે આ દg! એણે મારા ધર્મને ભ્રષ્ટ કરી નાખે!”
