________________
29
“નમો” મંત્ર એ અનાહતસ્વરૂપ છે.
નો મંત્ર એ અનાહતસ્વરૂપ છે. - નો મંત્ર એ ઉરચારણમાં સરલ, અર્થથી રક્ષણહાર અને ફળથી ઊર્ધ્વતિઊર્વ ગતિમાં લઈ જનાર છે, તેથી મહામંત્ર છે. ઉરચારણ કરતાં જ તે સર્વ પ્રાણેને ઊંચે લઈ જાય છે અને તે સર્વ પ્રાણોને પરમાત્મામાં વિલીન કરી આપે છે.
તે શબ્દથી સરલ, અર્થથી મંગલ અને ગુણથી સર્વોચ્ચ છે. નમ્રતા એ સર્વ ગુણની ટોચ છે. પોતાની જાતને આણુથી પણુ આણુ જેટલી માનનાર જ મહાનથી મહાન તત્ત્વની સાથે સંબંધમાં આવી શકે છે.
1. પૂર્ણતા એ શૂન્યતાનું જ સર્જન છે. નમો’ મંત્રમાં -શૂન્યતા છુપાયેલી છે, તેથી જ તે પૂર્ણતાનું કારણ બને છે.
ન એ અનાહતસ્વરૂપ છે, કેમ કે–તે ભાવપ્રધાન છે. જ્ઞાન અક્ષરાત્મક છે અને ભાવ અક્ષરસ્વરૂપ છે, તેથી તેનું આલેખન અનેહત દ્વારા જ થઈ શકે છે. વળી જ્ઞાનેપગની સ્થિતિ અંતર્મુહૂર્તથી વધુ,નથી. ભાવની સ્થિતિ અવ્યાહત છે. તે કાયમી હોવાથી તેનું આલેખન કે આકલન શબ્દ દ્વારા થઈ શકતું નથી.
પરમાત્મા માત્ર જ્ઞાનગ્રાહ્ય નથી, કિન્તુ. ભાવગ્રાહ્યા છે. નો- પદ એ ભાવસ્વરૂપ અને ભક્તિસ્વરૂપ હોવાથી તે દ્વારા પરમ તત્વની અનુભૂતિ થઈ શકે છે છઘ માટે જ્ઞાનને જ્યાં અંત છે, ત્યાં ભાવને પ્રારંભ છે.
જ્ઞાન દ્વિતસ્વરૂપ છે, કારણ કે-તે પૃથકકરણ કરે છે, જ્યારે ભાવ અતસ્વરૂપ છે, કારણ કે–તે એકીકરણ કરે છે. આથી પરમાત્મા સાથેનું અદ્વૈત, નમસ્કારભાવ દ્વારા જ સાધી શકાય છે.
