________________
અનુપ્રેક્ષા
રૂપી સમુદ્ર કે સરોવર જ્યારે સંક૯પ-વિકલ્પરૂપી તરંગથી રહિત બને છે ત્યારે જ તેમાં અરિહંતાદિ ચારનું અને શુદ્ધાત્માનું પ્રતિબિંબ પડે છે.
અંતઃકરણને નિસ્તરગ અને નિર્વિકલ્પ બનાવનાર દુષ્કૃત ગહ અને સુકતાનમેદનના શુભ પરિણામ છે અને તેમાં શુદ્ધાત્માનું પ્રતિબિંબ પાડનાર અરિહંતાદિ ચારનું મરણ અને શરણુ છે. - સમરણ ધ્યાનાદિ વડે થાય છે અને શરણગમન આજ્ઞાપાલનના અધ્યવસાય વડે થાય છે. આજ્ઞાપાલનને અધ્યવસાય નિર્વિકલ્પ ચિત્માત્ર સમાધિને આપનારો છે અને નિર્વિકલ્પ ચિ-માત્ર સમાધિ એટલે શુદ્ધાતમાની સાથે એકતાની અનુભૂતિ. તેને અંગ્રેજીમાં Self Identification (સેલ્ફ આઈડેન્ટીફિકેશન) અર્થાત્ સ્વરૂપની અનુભૂતિ પણ કહે છે.
એ રીતે પરંપરાએ દુષ્કૃત ગહ અને સુકૃતાનુમોદન તથા સાક્ષાત્ શ્રી અરિહંતાદિ ચારનું શરણગમન નિર્વિકલ્પ ચિત્માત્ર સમાધિ–સ્વરૂપાનુભૂતિનું કારણ બને છે તેથી તે ત્રણેને જીવનું તથાભવ્યત્વ મુક્તિ મન–ોગ્યત્વ પકાવનાર તરીકે શાસ્ત્રમાં ઓળખાવવામાં આવેલ છે, તે યથાર્થ છે.
દુલભ એવા માનવજીવનમાં તે ત્રણે સાધનોને ભવ્યત્વ પકાવવાના ઉપાય તરીકે આશ્રય લેવો એ પ્રત્યેક મુમુક્ષુ આત્માનું પરમ કર્તવ્ય છે.
–EFF—. .'
