________________
અષ્ટાંગ યોગ
૪૯
અષ્ટાંગ યાગ.
ચૈાગના આ અગ યમ, નિયમ, આસન, પ્રાણાયામ, પ્રત્યાહાર ધારણા, ધ્યાન અને સમાધિ કહેલાં છે, તે પ્રત્યેક અગની સાધના વિધિયુક્ત નવકાર મંત્ર ગણનારને સધાય છે. નવકાર મંત્રને ગણનાર અહિંસક બને છે, સત્યવાદી થાય છે, અચૌર્ય, બ્રહ્મચર્ય અને અપરિગ્રહવ્રતને પણ આરાધક થાય છે. નવકાર મંત્રના આરાધકને બાહ્યાંતર શૌચ અને સતાષ તથા પૂર્વ કહ્યા મુજબ તપ, સ્વાધ્યાય અને ઈશ્વરપ્રણિધાનરૂપ નિયમાની સાધના થાય છે. નવકાર મત્રને ગણનાર સ્થિર સુખઆસનની' અને બાહ્યઆભ્યતર પ્રાણાયામની સાધના કરનારેશ પણ થાય છે.
નવકારને સાધક ઇન્દ્રિયાના પ્રત્યાહાર, મનની ધારણા અને બુદ્ધિની એકાગ્રતારૂપ ધ્યાન તથા અંતઃકરણની સમાધિના અનુભવ કરે છે.
૮ તમા ” પદ વડે નાદની, ‘ અરિહં’ પદ્મ વડે બિંદુની અને “તાણું” પદ વડે કલાની સાધના થાય છે.
..
નવકાર મંત્ર વડે નાસ્તિકતા, નિરાશા અને નિરુત્સાહતા નાશ પામે છે તથા નમ્રતા, નિભયતા અને નિશ્ચિતતા પ્રાપ્ત થાય છે.
નવકાર મંત્રમાં પેાતાની કર્મ બદ્ધ અવસ્થાને સ્વીકાર થાય છે, અરિહંતાની કંમ મુક્ત અવસ્થાનુ ધ્યાન થાય છે તથા કમ મુક્તિના ઉપાયા સ્વરૂપ જ્ઞાન, દર્શન અને ચારિત્રનુ આરાધન થાય છે.
૪
