________________
નમસ્કાર મંત્ર એ મહા ક્રિયાયોગ છે
પરના સુકૃતની અનુમોદનારૂપ સુકૃત અખંડિત શુભ ભાવનું કારણે છે. પરમ તત્વ પ્રત્યે સમર્પણ ભાવ એક બાજુ નમ્રતા અને બીજી બાજુ ર્ભિયતા લાવે છે અને એ બેના પરિણામે નિશ્ચિત્તતા અનુભવાય છે.
અભેદમાં અભય છે અને ભેદમાં ભય છે. નમસ્કારના પ્રથમ પદમાં “અરિહ’ શબ્દ છે તે અભેદવાચક છે, તેથી તેને કરાતે નમસ્કાર અભયકારક છે. અભયપ્રદ અભેદવાચક “અરિહં’પદનું પુનઃ પુનઃ સમરણ ત્રાણ કરનારું, અનર્થને હરનારુ તથા આતમજ્ઞાનરૂપી પ્રકાશને કરનારું હોવાથી સૌ કેાઈ વિવેકીને અવશ્ય આશ્રય લેવા લાયક છે.
નમસ્કાર મંત્ર એ મહા ક્રિયાયોગ છે. પંચ મંગલરૂપ નમસ્કાર મંત્ર એ મહાકિયા ગ છે, કેમ કે તેમાં બંને પ્રકારને તપ, પાંચ પ્રકારનો સ્વાધ્યાય અને સર્વોત્કૃષ્ટ તત્વોનું પ્રણિધાન રહેલું છે.
બાહ્ય-અત્યંતર તપ એ કરેગની ચિકિત્સારૂપ બને છે, પાંચ પ્રકારના સ્વાધ્યાય એ મહામેહરૂપી વિષને ઉતારવા માટે મંત્ર સમાન બની રહે છે અને પરમ પંચપરમેષ્ઠિનું પ્રણિધાન વિજયનું નિવારણ કરવા માટે પરમ શરણરૂપ બને છે.
નમસ્કારરૂપ પંચમંગલની ક્રિયા એ અત્યંતર તપ, ભાવ સ્વાધ્યાય અને ઈશ્વર પ્રણિધાનરૂપ મહાકિયા ગ છે, એનું મરણ અવિદ્યાદિ કલેશેનો નાશ કરે છે અને ચિત્તની અખંડ સમાધિરૂપ ફલને ઉત્પન્ન કરે છે. કલેશને નાશ દુર્ગતિને ક્ષય કરે છે અને સમાધિભાવ સદગતિનું સર્જન કરે છે.
