________________
૧૧૪
અનુપ્રેક્ષા
નમન એટલે પરિણમન. શ્રી અરિહંતાદિ પરમેષ્ઠિઓના શુદ્ધ સ્વરૂપના આલંબનથી નિજ આત્માનું શુદ્ધ પરિણમન કરાવનાર હોવાથી શ્રી નવકારમંત્ર જીવને મુક્તિ આપનારે થાય છે.
નવકાર શુદ્ધાત્મપરિણમનરૂપ છે. શ્રી નવકારમંત્રને જાણુવાથી આત્મા રાગાદિ ભાવથી અને પરસંગથી મુક્ત થાય છે, તે જ સાચી મુક્તિ છે.
શુદ્ધોપાગમાં રહેલા શ્રી અરિહંત, શ્રી સિદ્ધ આદિ પર મેષ્ઠિઓ, માત્ર આત્માથી જ ઉત્પન્ન એવા વિષયાતીત, નિરૂપમ અને અનંત એવા વિરછેદરહિત સુખને અનુભવે છે. તે સ્વરૂપનું ધ્યાન ધર્મધ્યાનના ક્રમથી શુકલધ્યાનનું કારણ બની કર્મરૂપી ઇંધનના સમૂહને શીધ્રપણે ભસ્મીભૂત કરે છે. હૃદયમાં આત્મસ્વભાવની લબ્ધિ પ્રકાશમાન થતાની સાથે જ શુભાશુભના કારણભૂત સંકલ્પવિકલ્પ શમી જાય છે.
જે કેવળ “જ્ઞાન”સ્વભાવી છે, કેવળ “દર્શન” સ્વભાવી છે, કેવળ “સુખમય છે અને કેવળ “વીર્ય” સ્વભાવી છે, તે આત્મા છે, એમ જ્ઞાની પુરુષે ચિંતવે છે.
જે ધ્યાનમાં જ્ઞાન વડે નિજાત્મા નથી ભાસતે, તે ધ્યાન નથી. જે જ્ઞાની નિત્ય ઉપયુક્ત થઈને શુદ્ધાત્મસ્વભાવનું પરિશીલન કરે છે, તે અ૫ કાળમાં જ સર્વદુઃખથી મુક્ત થાય છે.
શ્રી નમસ્કારમંત્ર આત્મધ્યાનનું અનન્ય સાધન છે, જેથી દર્શનમોહનો વિનાશ થાય છે.
આત્મભાવના વડે પ્રતિકમણ, પ્રતિસરણ, પ્રતિહરણ, વારણ, નિવૃત્તિ, નિંદન, ગીંણુ અને શુદ્ધિ એકીસાથે થાય છે.
