________________
અનુપ્રેક્ષા
નમસ્કાર એ સમ્યગ્દષ્ટિ જીવાને પ્રાણ છે. શ્રી નમસ્કારમંત્ર વડે જ્ઞાનશક્તિ અને વૈરાગ્યશક્તિ દૃઢ અને સ્થિર થાય છે. જ્ઞાન એટલે શુદ્ધ ચિત્તૂપ સ્વરૂપના અનુભવ અને વૈરાગ્ય એટલે પરદ્રવ્ય-પરભાવેાથી ભિન્નતાની અનુભૂતિ.
૧૧૨
આ અનુભૂતિના ઝુકાવ શુદ્ધ સ્વરૂપ તરફ્ હેાવાથી દ્રવ્ય-ક, ભાવકમ અને નેકમ તરફ ઉદાસીન ભાવ સેવાય છે તથા તેથી અશુદ્ધ પરિણતિ પ્રતિદિન ઘટતી જાય છે અને શુદ્ધતા વધતી જાય છે. તેવુ જ નામ નિજ રાતત્ત્વ છે.
જ્ઞાન-વૈરાગ્યસપન્ન સમ્યગ્દષ્ટિ જીવ વીતરાગ અને સજ્ઞના જ ઉપાસક હેાય છે. શ્રી નમસ્કાર-મત્રમાં વીતરાગસનતત્ત્વની ઉપાસના છે.
નિગ્રન્થતા એ વીતરાગતાનુ' ખીજ છે અને જ્ઞાન-ચેતનાની સાથે એકત્વ એ સજ્ઞતાનુ ખીજ ઇં
"
• ગ્રન્થ ' રાગનું નામ છે, તેનાથી પેાતાના સ્વરૂપના ભેદ જેએ જાણે છે અને તે મુજબ જીવન જીવે છે, તે નિગ્રન્થ છે. જેએ જાણવા છતાં તેવુ જીવન ચાવીશેચ કલાક જીવી શકતા નથી, તે અવિરતિ સમ્યગ્દષ્ટિ છે અને ઘેાડુ ઘેાડુ જીવે છે, તેઓ દેશિવરતિ સમ્યગ્દષ્ટિ છે. દુઃખભાવિત જ્ઞાન.
" अदुःखभावितं ज्ञानं क्षीयते दुःखसन्निधौ । तस्माद्यथाबलं दुःखैरात्मानं भावयेन्मुनिः ॥ १ ॥ सुहेण भाविदं णाणं दुहे जादे विणस्सदि । तम्हा जहाबलं जोई अप्पा दुक्खेद्दि भाव || २ || "
