________________
૧૫૪
નિજસ્વરૂપનો કર્તા છે. અનુપચરિત (અનુભવમાં આવવાગ્ય, વિશેષ સંબંધ સહિત) વ્યવહારથી તે આત્મા દ્રવ્યકર્મને કર્તા છે. ઉપચારથી ઘર, નગર આદિનો કર્તા છે. ચેાથું પદ –
“આત્મા જોક્તા છે, જે જે કંઈ ક્રિયા છે તે તે સર્વે સફળ છે, નિરર્થક નથી. જે કંઈ પણ કરવામાં આવે તેનું ફળ ભોગવવામાં આવે એ પ્રત્યક્ષ અનુભવ છે. વિષ ખાધાથી વિષનું ફળ, સાકર ખાવાથી સાકરનુ ફળ, અગ્નિસ્પર્શથી તે અગ્નિસ્પર્શનું ફળ, હિમને સ્પર્શ કરવાથી હિમસ્પર્શનું જેમ ફળ થયા વિના રહેતું નથી; તેમ કપાયાદિ કે અકષાયાદિ જે કંઈ પણ પરિણામે આમાં પ્રવર્તે તેનું ફળ પણ થવા ગ્ય જ છે, અને તે થાય છે. તે ક્રિયાને આત્મા કર્તા હોવાથી ભકતા છે. - પાંચમુ પદ:–
મોક્ષપદ છે.” જે અનુપચરિત વ્યવહારથી જીવને
