________________
૪૫
જિને સબધી સામાન્ય જ્ઞાન મેળવું છુ એમ માની લેવાનું વાજબી નથી. યાદશક્તિનો યુગ ગયો જ હોય તે આજે-હેમના પછી ૧૫૦૦ વર્ષે–એવા મનુષ્ય. કેમ જોવામાં આવી શક્યા હોત કે જેઓ ૬-૭ વર્ષ જેટલી ન્હાની ઉમ્મરમાં સવા લાખ શ્લેક કંધગ્ર કરી શક્યા છે અને તે પર માતૃભાષામાં વિવેચન કરી શકે છે ? કમમાં કમ, જેઓની યાદશકિત તાત્કાલિક અનિવાર્યતા ખાતર લાવવામાં આવેલી ચીજનું પણ વિસ્મરણ થવા જેટલી હદે નબળી પડી હોય તેઓના હાથે હજાર વર્ષ સુધી યાદ રખાયેલાં કથનોની નોંધ થવા પામે ત્યારે હેને મહાવીરના ભાવોની સ પૂર્ણ વફાદાર નોંધ તરીકે : માનવા પહેલાં બે વાર વિચાર કરવો ઘટે. મને લાગે છે કે ' જે રૂપમાં શા મોજુદ છે તે રૂપમાં તે લખવાનું કાઈ જૂદું જ કારણ હોવું જોઈએ.'
મિ, પાતક –એવી પણ નોંધે છે કે તે અરસામાં બાર વર્ષનો ભયકર દુષ્કાળ પડયો હતો અને સાધુઓને પણ અન્ન માટે : મુશ્કેલી પડતી હતી તે વખતે ઘણાએ ધૂર્તા જૈન સાધુનો દેખાવ કરી તથા ભોળા લેકે પાસે ધર્મને નામે જાદુ કરી અન્ન મેળવી લેતા એ વખતે જેન ધર્મના નામે જે કાઈ બેલાય કે 'કરાય તે બધું માની લેવાની ભૂલ લેકે ન કરી બેસે એટલા માટે પણ લોકોને ચેતવવા ખાતર પણ–લેકપ્રસિદ્ધ સાધુઓની કોન્ફરન્સ ભરીને પ્રમાણભૂત મનાય એવા ગ્રંથ રચી એને મહાવીરના વચન તરીકે પ્રસિદ્ધિ આપવી પડી હોય.
હું–ોગને નામે જ કે અમેરીઝમ કરી લેકને ઠગનારા પુરૂષો આજે પણ આપણે પ્રત્યક્ષ જોઈએ છીએ અમેરિકામાં પણ કેટલાએ હિંદીઓ અને કેટલાએ અમેરિકન એ બાજી ખેલી રહ્યા છે તેમ ભૂખમરાના એ દિવસોમાં કેટલાકે જાદુ, મૈમેરિફ્યુમ, હાથચાલાકી, વાગ્યાતુરી ઈલાદિના ઘેરથી પિતાને તીર્થ કર મનાવવા અને એ રીતે પેટ ભરવા પ્રયત્ન કરે એ