________________
३५२
१. ११७
१२
श्रीदशवैकालिकसूत्रे मूलम्-जया सवत्तगं नाणं, दसणं चाभिगच्छइ।
तया लोगमलोगं च, जिणो जाणइ केवली ॥२२॥ छाया-यदा सर्वत्रगं ज्ञानं, दर्शनं चाभिगच्छति ।
तदा लोकमलोकं च, जिनो जानाति केवली ॥२२|| सान्वयार्थः-जया जव सव्वत्तगं-सव जगह जानेवाले-सव पदार्थों को जाननेवाले नाणं-ज्ञानको च और दंसणं-दर्शनको अभिगच्छइ-माप्त करता है, तया तव जिणोधीतराग केवली केवलज्ञानी होते हुए लोगमलोगं च= लोक और अलोकको जाणइ-जानते हैं ||२२|| ___टीका-यदा केवलज्ञानं केवलदर्शनं च प्राप्नोति तदा जिना यातिकर्मविजेता, केवली केवलज्ञानी सन् लोकं लोक्यत इति लोकस्तं जानाति-करतलामलकबज्ज्ञानविषयीकरोति ।
आह-ननु कोऽयं लोकपदार्थः? यदि केनचिदेको ग्रामोऽवलोकितस्तर्हि किं तावानेव लोकः? न, अपरेण ततोऽप्यधिकग्रामदर्शनात् । तर्हि यावद् ग्रामादिक
जब सर्वव्यापी ज्ञान तथा दर्शनको प्राप्त करते हैं तब केवली होकर लोक और अलोकको जानते हैं ।
जो देखा जाता है उसे लोक कहते हैं।
प्रश्न-यदि किसीने एक ग्राम देखा हो तो लोक क्या उतना ही होगा ?
उत्तर-उतना ही नहीं होगा, क्योंकि दूसरे उससे अधिक ग्राम देखते हैं ? प्रश्न-तो हमलोग जितने ग्रामोंको देखते हैं उतना ही लोक है ?
જ્યારે સર્વવ્યાપી જ્ઞાન તથા દર્શનને પ્રાપ્ત કરે છે ત્યારે કેવળી થઈને લેક અને અલકને જાણે છે.
જે જોઈ શકાય તેને લેક કહે છે. પ્રશ્ન –જે કોઈએ એક ગ્રામ જેયું હોય તે લેક શું એટલે જ હોય ?
ઉત્તર–એટલે જ નહિ હોય, કારણ કે બીજાઓ એથી વધારે ગ્રામે જુએ છે
પ્રશ્ન—તે આપણે જેટલાં ગ્રામને જોઈએ છીએ એટલે જ લેક છે?
