________________
२९०
श्रीदशवकालिकसूत्रे दण्डाग्राह्यत्वस्य भगवता स्पष्टं प्रतिपादितत्वात्, पीठके-काष्ठनिर्मितचतुरस्त्राद्यासनविशेषे "चौकी, चौरंग' इति- भाषापसिद्धे, फलके-शयनोपयोगिकाष्ठविरचितपट्टादिरूपे, शय्यायां-शयनोपकरणरूपायां बसतौ वा, अस्या अपि धर्मोपकरणत्वात् , संस्तारके संस्तार्यते विस्तार्यते शयनार्थिभिरिति संस्तारः (सं+ स्तनः कर्मणि घन्) स एव संस्तारका ( स्वार्थिकः कः) अर्द्धवतीयहस्तप्रमाणस्तस्मिन् , दर्भादिनिर्मितास्तरणे इत्यर्थः । अन्यतरस्मिन् वा तथाप्रकारे तत्सदृशे संयमोपयोगिनि उपकरणजाते उपक्रियन्ते उपयुज्यन्ते संयमादिदाढयकृते यानि तान्युपकरणानि-साधूनां संयमसाधनाङ्गीभूतोपकारकवस्त्रपात्रादीनि तेषां जातं समूहस्तस्मिन् उपकरणमात्रे इत्यर्थः, समापतितं कीटादिकत्रसजीवम् , ततः तस्मात् हस्तादेः स्थानात् संयत एव-सम्यग् यतमान एव 'संजयामेव' इति मूलपाठे आपत्वादी? मकारच, प्रतिलेख्यर-अत्यवेक्ष्य२ सम्यगवलोक्येत्यर्थः, प्रमृज्य२=पौनःपुन्येन प्रमार्जनिकादिद्वारा निस्सार्य एकान्ते-निरुपद्रवस्थाने अपनये-नीत्वा स्थापयेत् किन्तु संघातम्-एकत्र पुञ्जीकरणेन पीडाजनकपरस्परशरीरसंघर्षकारणदृढसंयोगं सामान्येन सम्मेलनं वा नो-नैव आपादयेत् संभापयेत् 'ण'मिति वाक्यालङ्कारे । 'संघातो दृढसंयोगः' इति वाचस्पत्यम् । यत्तु केचित्कल्पनीय है" ऐसा कहा है, अन्यको दण्ड धारण करना मना है। अत एव उनके द्वारा गृहीत दण्ड पर तथा चौकी पाटा (पट्ट) शय्या अर्थात् उपाश्रय, क्योंकि यह भी एक धर्मोपकरण है, संस्तारक अर्थात् दर्भ आदिका बिछौना, तथा संयममें उपयोगी इस प्रकारका अन्य कोई उपकरण, इन सबमें कीट आदि उस जन्तु हों तो उन्हें संयमी स्वयं सम्यक प्रकार प्रतिलेखन करके बार-बार पूंजनी आदिसे पूजकर बाधारहित एकान्त स्थानमें यतनासे रक्खें, किन्तु उन्हें इकट्ठा करके न रखें, क्योंकि ऐसा करनेसे उनको पीडा होनेकी संभावना है। कितनेक અન્યને દડ ધારણની મનાઈ છે, એટલે એમણે ધારણ કરેલા દંડ પર, તથા ચેકી, પાટ, શય્યા અર્થાત્ ઉપાશ્રય, કારણ કે એ પણ એક ધર્મોપકરણ છે સસ્તારક અર્થાત્ દર્ભ આદિનું બિછાનુ, તથા સંયમમાં ઉપયોગી એ પ્રકારના અન્ય કોઈ ઉપકરણો, એ સર્વમા કીડી–કીડા આદિ ત્રસ જતુ હોય તે તેને સયમી સ્વયં સમ્યફ પ્રકારે પ્રતિલેખન કરીને વાર વાર પૂજણા આદિથી પૂજીને બાધારહિત એકાન્ત સ્થાનમા યતનાથી મૂકે, પરંતુ એને એકઠા કરીને ન રાખે, કારણ કે એમ કરવાથી તેમને પીડા થવાની સંભાવના રહે છે કેટલાક કહે છે કે રક્ષાને
