________________
-
अध्ययन ४ सू. १५ भिक्षुत्वसिद्धिः
२७३ तेषामुद्गमोत्पादनादिदोषदुष्टान्नभोजित्व-सचित्ततोयकन्दमूलाधासेवित्व-पचन-पाचनादिक्रियेच्छानिवृत्त्यभावादिदोपदूषितत्वात् , अतो ये समितिगुप्तिधारका भिक्षामात्रोपजीविनोऽचित्तामेपणीयामुद्गमोत्पादनादिदोषराहित्येन विशुद्धां प्रमाणोपेतां च भिक्षां गृहन्ति, प्राणात्ययसमयेऽपि पचनपाचनादिनवकोटिविशुद्धि नैव खण्डयन्ति त एव भिक्षुपदव्यवहारयोग्यतां लभन्ते, इति विदेलिमम् ।।
यद्वा क्षोभते क्षुभ्यति वा अन्तर्भावितण्यर्थतया क्षोभयति संचालयति चतुर्गतिकसंसारे सकलपाणिन इति क्षुप् अष्टविधं कर्म (अन्तर्भावितण्यर्थाद् भौवादिकाद् देवादिकाद्वा 'क्षुभ सञ्चलने अस्माद्धातोः 'सम्पदादित्वात् किम्) तद् ज्ञानदर्शनादिना भिनत्ति-क्षपयतीति भिक्षुः (पृपोरादित्वात्सिद्धिः) । वाले संन्यासी आदि वास्तवमें भिक्षु नहीं कहला सकते, क्योंकि वे उद्गम-उत्पादना आदि दोषोंसे दुषित अन्न आदि अंगीकार करते हैं, सचित्त जल लेते हैं, सचित्त कन्द मूल आदिका सेवन करते हैं, पचन'पाचनादि क्रियाएँ करते हैं और इच्छाका मन नहीं करते हैं। अतः वास्तवमें वे ही भिक्षु कहलाने योग्य हैं जो समिति-गुप्तिके धारक तथा भिक्षामात्रसे उपजीवी हैं, अचित्त एषणीय उद्गम आदि दोषरहित विशुद्ध प्रमाणोपेत भिक्षा लेते हैं और प्राण जानेका.अवसर आ जाने पर भी पचन-पाचन आदि नव कोटिकीविशुद्धताको खण्डित नहीं करते।
अथवासंसारके समस्त शरीरधारियोंको क्षोभित करनेवाले ज्ञानावरणीय आदि आठ कर्मोंको भेदनेवाले भिक्षु कहलाते है।
:
આદિ વસ્તુત ભિક્ષુ કહેવાઈ શક્તા નથી, કારણ કે તેઓ ઉદ્દગમ ઉત્પાદના આદિ દેથી દૂષિત અન્ન આદિ અગીકારે છે, સચિત્ત જળ લે છે, સચિત્ત કદ-મૂળ આદિનું સેવન કરે છે, પચન–-પાચનદિ ક્રિયાઓ કરે છે અને ઇરછાનું દમન કરતા નથી એથી કરીને વસ્તુત: તેઓ જ ભિક્ષ કહેવાવા યેગ્ય છે કે જેઓ સમિતિગુપ્તિના ધારક તથા ભિક્ષામાત્રથી ઉપજીવી છે, અચિત્ત, એષણય, ઉદ્દગમાદિ–દેષથી રહિત, વિશુદ્ધ, પ્રમાણપત ભિક્ષા લે છે, અને પ્રાણ જવાને અવસર આવે તે પણ પચન-પાચનાદિ નવ કેટિની વિશુદ્ધતાને ખંડિત કરતા નથી.
અથવા સસારના સર્વ શરીરધારીઓને ક્ષેભિત કરનારાં જ્ઞાનાવરણીય આદિ આઠ કર્મોને ભેદનારા ભિક્ષુ કહેવાય છે.
