________________
३३३
दृष्टांतशतक. मांकडने कह्यु जे तु आवीस नहीं. माहरो स्वामी निशमां सूतो . त्यारे मांकड बोल्यो,के हुँ तमारे घर परोणो आवेल बुं. अने वली कह्यु,के तमे मारी मासी थाउ बो, माटे आव्यो . त्यारे जुंयें नोलवाने तेने आववा दीधो. माकणे यावी तुरतज राजाने करड्यो, त्यारे राजाये सय्या जोव रावी तो मांकड जतो रह्यो अने जुं हाथमांावी तेने तरत राजाना अनु चरें मारी नांखी तेमाटे अगलखीतो जो मीठा वचन बोले तो पण तेने पासें राखवो नहिं. पोतानी जगामां आववा देवो नहि,जो तेनो विसवास करीयें, तो ते मांकडनी पेरें बीजानी ऊपर नाखीने पोतें नासी जाय. का बे, के॥ श्लोक ॥अज्ञातकुलशीलस्य,न दातव्यं प्रतिष्ठया ॥ उंडुकस्या पि दोषेण, हता मंदविसर्पिणी॥१॥ ए गणीसमो दृष्टांत ॥ २० ॥
हवे बले करी जोला लोक गाय ते कपर वीशमो दृष्टांत. ॥ गुर्विण्यां निजयोषिति दितिपतिर्विप्रं तदा टन्नति, पुत्रं किं च सुता न विष्यति हि मे पुत्रो न हीत्यंगजा ॥ संलेख्य बदने ददौ नरपते. पुत्रो नवि ष्यत्यथ, पुत्री चेद्यदि वाशु दीर्घलघुकान वर्णास्तु वदये तदा ॥ २१ ॥
अर्थः-कोइएक राजाने पुत्र न हतो एकदा तेनी स्त्री गर्नवती हती, त्यारे ते राजायें कोइ एक ब्राह्मणने पूयुं, के हे महाराज, माहारी स्त्रीने पुत्र थशे, के पुत्री थशे ? त्यारें ब्राह्मणे बल करीने कयुं के, हे महाराज, ढुं तमोने कागलमां लखी थापीश. तेवात राजायें कबुल करी बने खुशी थयो. पडी ब्राह्मणे चिंतव्युं जे पुत्र अथवा पुत्री बेमांथी एक तो अवश्य थाशे. एम विचारीने कागलमा लरव्यु, जे “पुत्र नही पुत्री” एवं लखीने राजाने चीठी आपी. हवे ते लखवामां ब्राह्मणें कपट कयुं. जे पुत्र यावे तो पुत्र आव्यो. नहि पुत्री, एम वांचे अने जो पुत्री आवे, तो पुत्र, नहि. पुत्री एम वांचे. एवी युक्ति करी. कह्यु, के॥ ज्ञानहीना बहुमा , दृश्यते बलकारकाः॥कृत्वा बलं यथा राज्ञो,दत्तं लेख्यं धिजेन वै॥ ए वीशमो ॥१॥ थदाता पासे याचना करवी निष्फल थाय ते ऊपर एकवीशमो दृष्टांत.
॥हारस्थं गजचित्रकं ह्यलिरिहां दानस्य दृष्ट्वा गतस्तमे स्थितवान् तदा ह करिराट् चिंत्याशु तं षट्पदं ॥ यत्रालेदि कथं स्थितोऽसि जड रे दान प्रदा वारणा, स्ते सर्वेपि वने वसंति च गिरौ त्वं तत्र याहि पुतम् ॥२२॥
अर्थः- दरवाजाने विष चित्रेलुं हाथीनुं चित्र जोड्ने कोइ एक भ्रम