________________
दीघनिकाये पाथिकवग्गटीका
(३.८४-८४)
अपदिसित्वा"तिआदि वुत्तं । "धम्माधिपतिभूतो आगतभावेना"ति इमिना यथावुत्तधम्मस्स जेटकभावेन पुरिमपुरिमतरअत्तभावेसु सक्कच्च समुपचितभावं दस्सेति । "धम्मवसेनेव सब्बकिरियानं करणेना"ति एतेन ठाननिसज्जादीसु यथावुत्तधम्मनिन्नपोणपब्भारभावं दस्सेति । अस्साति रक्खावरणगुत्तिया । परं रक्खन्तो अझं दिठ्ठधम्मिकादिअनत्थतो रक्खन्तो तेनेव परत्थसाधनेन खन्तिआदिगुणेन अत्तानं ततो एव रक्खति। मेत्तचित्तताति मेत्तचित्तताय | निवासनपारुपनगेहादीनं सीतुण्हादिपटिबाहनेन आवरणं। अन्तो जनस्मिन्ति अब्भन्तरभूते पुत्तदारादिजने।
"सीलसंवरे पतिद्वापेही"ति इमिना रक्खं दस्सेति, “वत्थगन्धमालादीनि देही"ति इमिना आवरणं, इतरेन गुत्तिं । भत्तवेतनसम्पदानेनपीति पि-सद्देन सीलसंवरे पतिट्ठापनादीनि सम्पिण्डेति । एसेव नयो इतो परेसुपि पि-सद्दग्गहणेसु । निगमो निवासो एतेसन्ति नेगमा, एवं जानपदाति आह "निगमवासिनो"तिआदि ।
नवविधा मानमदाति “सेय्योहमस्मी"तिआदि (सं० नि० २.४.१०८; ध० स० ११२१; विभं० ८६६; महानि० २१, १७८) नयप्पवत्तिया नवविधा मानसङ्खाता मदा । मानो एव हेत्थ पमज्जनाकारेन पवत्तिया मानमदो । सोभने कायिकवाचसिककम्मे रतोति सूरतो उ-कारस्स दीघं कत्वा, तस्स भावो सोरच्चं, कायिकवाचसिको अवीतिक्कमो, सब्बं वा कायवचीसुचरितं । सुट्ठ ओरतोति सोरतो, तस्स भावो सोरच्चं, यथावुत्तमेव सुचरितं । रागादीनन्ति रागदोसमोहमानादीनं । दमनादीहीति दमनसमनपरिनिब्बापनेहि। एकमत्तानन्ति एकं चित्तं, एकच्चं अत्तनो चित्तन्ति अत्थो । रागादीनहि पुब्बभागियं दमनादिपच्चेकं इच्छितब्बं, न मग्गक्खणे विय एकज्झं पटिसङ्खानमुखेन पजहनतो। एकमत्तानन्ति वा विवेकवसेन एकं एकाकिनं अत्तानं । काले कालेति तेसं सन्तिकं उपसङ्कमितब्बे काले काले ।
इध ठत्वाति “इदं खो, तात, त"न्ति एवं निगमनवसेन वुत्तट्ठाने ठत्वा । वत्तन्ति अरियचक्कवत्तिवत्तं । समानेतब्बन्ति “दसविधं, द्वादसविध"न्ति च हेट्ठा वुत्तगणनाय च समानं कातब्बं अनूनं अनधिकं कत्वा दस्सेतब्बं । अधम्मरागस्साति अयुत्तट्ठाने रागस्स । विसमलोभस्साति युत्तट्ठानेपि अतिविय बलवभावेन पवत्तलोभस्स ।
26
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org