Pathikvagga Tika

SR No.: 009984
Original Sutra Author: N/A
Author: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publication Year: 1998
Total Pages: 338
Language: Sanskrit
Classification: Interfaith & Buddhism
File Size: 12 MB

Page 283

२५८
दीघनिकाये पाथिकवग्गटीका
(११.३५८-३५८)
अट्ठधम्मवण्णना
३५८. (क) आदिब्रह्मचरियिकायाति आदिब्रह्मचरिया एव आदिब्रह्मचरियिका यथा “विनयो एव वेनयिको''ति, तस्सा आदिब्रह्मचरियिकाय । का पन साति आह "पाया"ति। सिक्खत्तयसङ्गहस्साति अधिसीलसिक्खादिसिक्खत्तयसङ्गहस्स । उपचारज्झानसहगता तरुणसमथपञ्जाव उदयब्बयानुपस्सनावसेन पवत्ता तरुणविपस्सनापा तरुणसमथविपस्सनापञ्जा (अट्ठकथायं)] । आदिभूतायाति पठमावयवभूताय, देसनावसेन चेतं वुत्तं । उप्पत्तिकाले पन नत्थ मग्गधम्मानं आदिमज्झपरियोसानता एकचित्तुप्पादपरियापन्नत्ता एकज्झयेव उप्पज्जनतो । पेमन्ति दळ्हभत्ति, तं पन वल्लभवसेन पवत्तमानं गेहसितसदिसं होतीति “गेहसितपेम"न्ति वुत्तं । गरुकरणवसेन पवत्तिया गरु चित्तं एतस्साति गरुचित्तो, तस्स भावो गरुचित्तभावो, गरुम्हि गरुकारो । “किलेसा न उप्पज्जन्ती"ति वत्वा तत्थ कारणमाह “ओवादानुसासनिं लभती"ति । गरूनहि सन्तिके ओवादानुसासनिं लभित्वा यथानुसिटुं पटिपज्जन्तस्स किलेसा न उप्पज्जन्ति । तेनाह "तस्मा"तिआदि ।
(छ) पेताति पेतमहिद्धिका | असुरानन्ति देवासुरानं । पेतासुरा पन पेता एवाति तेसं पेतेहि सङ्गहो अवुत्तसिद्धोव । आवाहनं गच्छन्तीति सम्भोगसंसग्गमुखेन पेतेहेव असुरानं सङ्गहणे कारणं दस्सेति ।
(ज) अप्पिच्छस्साति निइच्छस्स। अभावत्थो हेत्थ अप्प-सद्दो "अप्पडंसमकसवातातपा'तिआदीसु (अ० नि० ३.१०.११) विय । पच्चयेसु अप्पिच्छो पच्चयअप्पिच्छो, चीवरादिपच्चयेसु इच्छारहितो। अधिगमअप्पिच्छोति झानादिअधिगमविभावने इच्छारहितो। परियत्तिअप्पिच्छोति परियत्तियं बाहुसच्चविभावने इच्छारहितो । धुतङ्गअप्पिच्छोति धुतङ्गेसु अप्पिच्छो धुतङ्गविभावेन इच्छारहितो । सन्तगुणनिगृहनेनाति अत्तनि संविज्जमानानं झानादिगुणानञ्चेव बाहुसच्चगुणस्स च धुतङ्गगुणस्स च निगृहनेन छादनेन । सम्पज्जतीति निप्पज्जति सिज्झति । नो महिच्छस्साति महतिया इच्छाय समन्नागतस्स, इच्छं वा महन्तस्स नो सम्पज्जति अनुधम्मस्सापि अनिच्छनतो ।
पविवित्तस्साति पकारेहि विवित्तस्स । तेनाह "कायचित्तउपधिविवेकेहि विवित्तस्सा"ति ।
258