________________
२२०
दीघनिकाये पाथिकवग्गटीका
(१०.३१७-३१७)
गुणेहि समिद्धभावा सम्पदा।
वत्थुसन्दस्सनाति यस्मिं वत्थुस्मिं तस्स आपत्ति, तस्स सरूपतो दस्सना । आपत्तिसन्दस्सनाति यं आपत्तिं सो आपन्नो, तस्सा दस्सना। संवासपटिक्खेपोति उपोसथपवारणादिसंवासस्स पटिक्खिपनं अकरणं । सामीचिपटिक्खेपो अभिवादनादिसामीचिकिरियाय अकरणं । चोदयमानेनाति चोदेन्तेन । चुदितकस्स कालोति चुदितकस्स पुग्गलस्स चोदेतब्बकालो । पुग्गलन्ति चोदेतब् पुग्गलं । उपपरिक्खित्वाति “अयं चुदितकलक्खणे तिट्ठति, न तिद्वती''ति वीमंसित्वा । अयसं आरोपेति “इमे मं अभूतेन अब्भाचिक्खन्ता अनयब्यसनं आपादेन्ती"ति भिक्खूनं अयसं उप्पादेति ।
पधानियङ्गपञ्चकवण्णना
३१७. पदहतीति पदहनो; भावनं अनुयुत्तो योगी, तस्स भावो भावनानुयोगो पदहनभावो। पधानं अस्स अत्थीति पधानिको, क-कारस्स य-कारं कत्वा "पधानियो"ति वुत्तं । “अभिनीहारतो पट्ठाय आगतत्ता''ति वुत्तत्ता पच्चेकबोधिसत्तसावकबोधिसत्तानम्पि पणिधानतो पभुति आगता सद्धा आगमनसद्धा एव, उक्कट्ठनिद्देसेन पन "सब्ब बोधिसत्तान"न्ति वुत्तं। अधिगमतो समुदागतत्ता अग्गमग्गफलसम्पयुत्तापि अधिगमनसद्धा नाम, या सोतापन्नस्स अङ्गभावेन वुत्ता। अचलभावेनाति पटिपक्खेन अनभिभवनीयत्ता निच्चलभावेन । ओकप्पनन्ति ओक्कन्तित्वा पक्खन्दित्वा अधिमुच्चनं । पसादुप्पत्ति पसादनीये वत्थुस्मिं पसीदनमेव | सुप्पटिविद्धन्ति सुट्टु पटिविद्धं, यथा तेन पटिवेधेन सब्ब तञाणं हत्थगतं अहोसि, तथा पटिविद्धं । यस्स बुद्धसुबुद्धताय सद्धा अचला असम्पवेधी, तस्स धम्मसुधम्मताय, सङ्घसुप्पटिपन्नताय च सद्धा न तथाति अट्ठानमेतं अनवकासो । तेनाह भगवा “यो, भिक्खवे, बुद्धे पसन्नो, धम्मे सो पसन्नो, सङ्घ सो पसन्नो'"तिआदि । पधानवीरियं इज्झति “अद्धा इमाय पटिपदाय जरामरणतो मुच्चिस्सामी''ति सक्कच्चं पदहनतो।
__ अप्प-सद्दो अभावत्थो “अप्प-सद्दस्स...पे०... खो पना''तिआदीसु वियाति आह "अरोगो"ति । समवेपाकिनियाति यथाभुत्तं आहारं समाकारेनेव पच्चनसीलाय । दळ्हं कत्वा पच्चन्ती हि गहणी घोरभावेन पित्तविकारादिवसेन रोगं जनेति, सिथिलं कत्वा पच्चन्ती मन्दभावेन वातविकारादिवसेन । तेनाह "नातिसीताय नाच्चुण्हाया"ति । गहणीतेजस्स
220
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org