Page Text
________________
२१८
दीघनिकाये पाथिकवग्गटीका
(१०.३१५-३१५)
गन्तब्बाति उपपज्जितब्बा। यथा हि कम्मभवो परमत्थतो असतिपि कारके पच्चयसामग्गिया सिद्धो “तंसमङ्गिना सन्तानलक्खणेन सत्तेन कतो''ति वोहरीयति, एवं उपपत्तिभवलक्खणा गतियो परमत्थतो असतिपि गमके तंतंकम्मवसेन येहि तानि कम्मानि “कतानी''ति वुच्चन्ति, तेहि “गन्तब्बा"ति वोहरीयन्ति । यस्स उप्पज्जति, तं ब्रूहन्तो एव उप्पज्जतीति अयो, सुखं । नत्थि एत्थ अयोति निरयो। ततो एव अस्सादेतब्बमेत्थ नत्थीति “निरस्सादो"ति आह । अवीचिआदिओकासेपि निरयसद्दो निरुळहोति आह "सहोकासेन खन्धा कथिता"ति । सूरियविमानादि ओकासविसेसेपि लोके देव-सद्दो निरुळहोति आह "चतुत्थे ओकासोपी"ति ।
__ आवासेति विसये भुम्मं । पेतो वा अजगरो वा हुत्वा निब्बत्तति लग्गचित्तताय, हीनज्झासयताय च । तेहि तेहि कारणेहि आदीनवं दस्सेत्वा यथा . अत्रे न लभन्ति, एवं करोति अत्तनो विसमनिस्सितताय, बलवनिस्सितताय च। वण्णमच्छरियेन अत्तनो एव वण्णं वण्णेति, परेसं वण्णो “किं वण्णो एसो"ति तं तं दोसं वदति । पटिवेधधम्मो अरियानंयेव होति, ते च तं न मच्छरायन्ति मच्छरियस्स सब्बसो पहीनत्ताति तस्स असम्भवो एवाति आह "परियत्तिधम्मे"तिआदि । “अयं इमं धम्म उग्गहेत्वा अञथा अत्थं विपरिवत्तेत्वा नस्सेस्सती"ति धम्मानुग्गहेन न देति। “अयं इमं धम्मं उग्गहेत्वा उद्धतो उन्नळो अवूपसन्तचित्तो अपुओं पसविस्सती"ति पुग्गलानुग्गहेन न देति। न तं अदानं मच्छरियं मच्छरियलक्खणस्सेव अभावतो ।
चित्तं निवारेन्तीति झानादिवसेन उप्पज्जनकं कुसलचित्तं निसेधेन्ति तथास्स उप्पज्जितुं न देन्ति । नीवरणप्पत्तोति नीवरणावत्थो । “अरहत्तमग्गवज्झो"ति एतेन भवरागानुसयस्सपि नीवरणभावं अनुजानाति, . तं विचारेतब्बं । किमेत्थ विचारेतब्बं ? "आरुप्पे कामच्छन्दनीवरणं पटिच्च थिनमिद्धनीवरण"न्ति (पट्ठा० ३.नीवरणगोच्छके ८) आदिवचनतो न यिदं “परियायेन वुत्त"न्ति सक्का वत्तुं, सब्बेसम्पि तेभूमकधम्मानं कामनीयढेन कामभावतो भवरागस्सपि कामच्छन्दभावस्स इच्छितत्ता। तस्मा "कामच्छन्दो नीवरणप्पत्तो''ति भवरागानुसयमाह । सो हि अरहत्तमग्गवज्झो । “या तस्मिं समये चित्तस्स अकल्यता"ति (ध० स० ११६२) आदिवचनतो थिनं चित्तगेलखं। तथा “या तस्मिं समये वेदनाक्खन्धस्सा''ति (ध० स० ४४) आदिवचनतो मिद्धं खन्धत्तयगेलझं। एत्थ च चित्तगेल न चित्तस्सेव अकल्यता, खन्धत्तयगेल न पन रूपकायस्सपि थिनमिद्धस्स निद्दाहेतुत्ता । तथा उद्धच्चन्ति उद्धच्चस्स अरहत्तमग्गवज्झतं उपसंहरति
218
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009984 |
| Book Title | Pathikvagga Tika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 338 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Interfaith & Buddhism |
| File Size | 12 MB |