Page Text
________________
(१०.३०५-३०५)
तिकवण्णना
१८१
तत्थ ये पञ्चुपादानक्खन्धा नामरूपभावेन परिग्गहिता, ते यस्मा द्वारारम्मणेहि सद्धिं द्वारप्पवत्तधम्मवसेन विभागं लभन्ति, तस्मा द्वारछक्कादिवसेन छ छक्का गहिता । यस्मा पन लक्खणेसु अनत्तलक्खणं दुब्बिभावं, तस्मा तस्स विभावनाय छ धातुयो गहिता । ततो येसु कसिणेसु इतो बाहिरकानं अत्ताभिनिवेसो, तानि इमेसं झानानं आरम्मणभावेन उपट्ठानाकारमत्तानि, इमानि पन तानि झानानीति दस्सनत्थं दस कसिणानि गहितानि । ततो दुक्खानुपस्सनाय परिवारभावेन पटिक्कूलाकारवसेन द्वत्तिंस कोट्ठासा गहिता। पुब्बे खन्धवसेन सङ्खपतो इमे धम्मा गहिता, इदानि नातिस पवित्थारनयेन च मनसि कातब्बाति दस्सनत्थं द्वादसायतनानि, अट्ठारस धातुयो च गहिता । तेसु इमे धम्मा सतिपि सुञानिरीहअब्यापारभावे धम्मसभावतो आधिपच्चभावेन पवत्तन्तीति अनत्तभावविभावनत्थं इन्द्रियानि गहितानि । एवं अनेकभेदभिन्नापि इमे धम्मा भूमित्तयपरियापन्नताय तिविधाव होन्तीति दस्सनत्थं तिस्सो धातुयो गहिता । एतावता निमित्तं दस्सेत्वा पवत्तं दस्सेतुं कामभवादयो नव भवा गहिता। एत्तके अभिज्ञेय्यविसेसे पवत्तमनसिकारकोसल्लेन सण्हसुखुमेसु निब्बत्तितमहग्गतधम्मेसु मनसिकारो पवत्तेतब्बोति दस्सनत्थं झानअप्पमञारूपानि गहितानि । तत्थ झानानि नाम वुत्तावसेसारम्मणानि रूपावचरज्झानानि । पुन पच्चयपच्चयुप्पन्नविभागतो इमे धम्मा विभज्ज मनसिकातब्बाति दस्सनत्थं पटिच्चसमुप्पादङ्गानि गहितानि । पच्चयाकारमनसिकारो हि सुखेन, सुट्टतरञ्च लक्खणत्तयं विभावेति, तस्मा सो पच्छतो गहितो। एवं एते सम्मसनीयभावेन गहिता खन्धादिवसेन कोट्ठासतो पञ्चवीसतिविधा, पभेदतो पन अतीतादिभेदं अनामसित्वा गव्हमाना द्वीहि ऊनानि द्वेसतानि होन्ति । इदं तावेत्थ पाळिववत्थानं, अत्थविचारं पन इच्छन्तेहि परमत्थमञ्जूसायं विसुद्धिमग्गसंवण्णनायं वुत्तनयेनेव वेदितब्बं ।
न पुञोति अपुञो। तस्स पुञ-सद्दे वुत्तविपरियायेन अत्थो वेदितब्बो । सन्तानस्स इजनहेतूनं नीवरणादीनं सुविक्खम्भनतो रूपतण्हासङ्घातस्स इञ्जितस्स अभावतो अनिजं, अनिञ्जमेव “आनेञ्ज"न्ति वुत्तं । तथा हि रूपारम्मणं रूपनिमित्तारम्मणं सब्बम्पि चतुत्थज्झानं निप्परियायेन “आनेञ्ज''न्ति वुच्चति ।
चत्तारो मग्गट्ठा, हेट्ठिमा तयो फलट्ठाति एवं सत्तविधो। तिस्सो सिक्खाति अधिसीलादिका तिस्सो सिक्खा । तासु जातोति वा सेक्खो, अरियपुग्गलो हि अरियाय जातिया जायमानो सिक्खासु जायति, न योनियं । सिक्खनसीलोति वा सेक्खो। पुग्गलाधिट्ठानाय वा कथाय सेक्खस्स अयन्ति अञआसाधारणमग्गफलत्तयधम्मा
181
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009984 |
| Book Title | Pathikvagga Tika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 338 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Interfaith & Buddhism |
| File Size | 12 MB |