Page Text
________________
દર
दीघनिकाये पाथिकवग्गटीका
(६.१७८-१८२)
पक्कोसनेन समागतानं वसेन समागम्म । तेनाह "सङ्गन्त्वा समागन्त्वा"ति । अत्थेन अत्थन्ति पदन्तरे आगतअत्थेन सह तत्थ तत्थ आगतमत्थं । ब्यञ्जनेन व्यञ्जनन्ति एत्थापि एसेव नयो । समानेन्तेहीति समानं करोन्तेहि, ओपम्मं वा आनेन्तेहि । सङ्गायितब्बन्ति सम्मदेव गायितब् कथेतब्, तं पन सङ्गायनं वाचनामग्गोति आह "वाचेतब्ब"न्ति ।
१७८. तस्स वा भासितेति तस्स भिक्खुनो भासिते अत्थे चेव ब्यञ्जने च । अत्थमिच्छागहणरोपनानि यथा होन्ति, तं दस्सेतुं "चत्तारो सतिपट्ठाना"तिआदि वुत्तं । आरम्मणं "सतिपट्ठान"न्ति गण्हाति, न सतियेव “सतिपट्ठान''न्ति । “सतिपट्ठानानी"ति ब्यञ्जनं रोपेति तस्मिं अत्थे, न “सतिपट्ठाना''ति । उपपन्नतरानीति युत्ततरानि । अल्लीनतरानीति सिलिट्ठतरानि । या चेवाति लिङ्गविपल्लासेन वुत्तं, विभत्तिलोपेन वा । पुन या चेवाति लिङ्गविपल्लासेनेव निद्देसो । नेव उस्सादेतब्बोति न उक्कंसेतब्बो विरज्झित्वा वुत्तत्ता। न अपसादेतब्बोति न सन्तज्जेतब्बो विवादपरिहरणत्थं । धारणत्थन्ति उपधारणत्थं सल्लक्खणत्थं ।
१८१. अत्थेन उपेतन्ति अविपरीतेन अत्थेन उपेतं तं “अयमेत्थ अत्थो"ति उपेच्च पटिजानित्वा ठितं । तथारूपो च तस्स बुज्झिता नाम होतीति आह “अत्थस्स विज्ञातार"न्ति । एवमेतं भिक्खुं पसंसथाति वुत्तनयेन धम्मभाणकं अमुं भिक्षु “एवं लाभा नो आवुसो"तिआदिआकारेन पसंसथ । इदानिस्स पसंसभावं दस्सेतुं “एसो ही"तिआदि वुत्तं । एसाति परियत्तिधम्मस्स सत्थुकिच्चकरणतो, तत्थ चस्स सम्मदेव अवट्टितभावतो "बुद्धो नाम एसा"ति वुत्तो। “लाभा नो"तिआदिना चस्स भिक्खूनं पियगरुभावं विभावेन्तो सत्था तं अत्तनो ठाने ठपेसीति वुत्तो।
पच्चयानुञातकारणादिवण्णना
१८२. ततोपि उत्तरितरन्ति या पुब्बे सम्मापटिपन्नस्स भिक्खुनो पसंसनवसेन 'इध पन चुन्द सत्था च होति सम्मासम्बुद्धो"तिआदिना (दी० नि० ३.१६७, १६९) पवत्तितदेसनाय उपरि “इध चुन्द सत्था च लोके उदपादी''तिआदिना (दी० नि० ३.१७०, १७१) देसना वड्डिता । ततोपि उत्तरितरं सविसेसं देसनं वड्डेन्तो “पच्चयहेतू"तिआदिमाह । तत्थ पच्चयहेतूति पच्चयसंवत्तनहेतु । उप्पज्जनका आसवाति पच्चयानं परियेसनहेतु चेव परिभोगहेतु च उप्पज्जनका कामासवादयो। तेसं
82
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009984 |
| Book Title | Pathikvagga Tika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 338 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Interfaith & Buddhism |
| File Size | 12 MB |