Page Text
________________
પવિત્ર કલ્પસૂત્ર ચિત્ર ૮૭: પ્રભુ-જન્મની વધામણી. જીરાની પ્રતના પાના ૪૧ ઉપરથી.પ્રભુ મહાવીરને જન્મ થયાનું જાણતાં જ પ્રિયંવદા નામની દાસી દોડતી દોડતી સિદ્ધાર્થ રાજા પાસે આવી પહોંચી અને પુત્રજન્મ થયાની વધામણી આપી. આ વધામણી સાંભળીને રાજાને અનહદ આનંદ ઉત્પન્ન થાય એમાં તો પૂછવાનું જ શું? હર્ષના અતિરેકથી તેની વાણી ગદગદ શબ્દોવાળી થઈ ગઈ અને તેના શરીરના રોમાંચ વિકસ્વર થઈ ગયાં. આ વધામણી આપનાર દાસી પર રાજા ઘણે પ્રસન્ન થયે; પિતાનાં મુગટ સિવાયનાં સઘળાં આભૂષણે તેને બક્ષીસ આપી દીધાં અને દાસીપણાથી તેને મુક્ત કરી દીધી.
સવાર થતાં જ,સિદ્ધાર્થ રાજાએ નગરના કેટવાળાને બોલાવીને કહ્યું કે –“હે દેવાનુપ્રિયે! તમે જલદી ક્ષત્રિયકુંડગ્રામ નગરના કેદખાનામાંથી તમામ કેદીઓને છેડી મૂકો અને આખા નગરને શણુંગારે.
ઉપરાંત નાચ કરનારા, મલયુદ્ધ કરનારા, હાસ્ય-કુતૂહલ કરનારા વિદૂષકો, ભાંડ-ભવૈયા, હાથી, ઊંટ કે ઊંચા રાખેલા વાંસને કદી જનારા, રસિક કથાઓ કહેનારા, રાસ રમનાર, વાંસ ઉપર ચઢી તેના અગ્રભાગ ઉપર ખેલ કરનારા, ચામડાની મશકમાં વાયુ ભરી શરણાઈ બજાવનારા, વીણા વગાડનારા, તાળી વગાડી નાચ કરનારા, આવી આવી જાતના કુતૂહલ–ખેલ-રમતગમત કરનારા અનેક લોકોને કોના મનોરંજન માટે ક્ષત્રિયકુંડગ્રામ નગરને વિષે બેલા.
આ મહોત્સવના દિવસોમાં કોઈ આરંભ-સમારંભ ન કરે અને દળવા-ખાંડવાનું બંધ રાખે, એ બદબસ્ત તમે પિતે કરે અને બીજા પાસે કરાવે, તથા મારી આજ્ઞા મુજબ દરેક કાર્ય કરીને મને નિવેદન કરે.'
ચિત્રમાં ઉપર અને નીચે એમ બે પ્રસંગે છે, તેમાં કથાના પરિચયની શરૂઆત ઉપરના ચિત્રથી થાય છે. સિંહાસન ઉપર જમણા હાથથી તલવાર પકડીને વસ્ત્રાભૂષણેથી સજજ થઈને સિદ્ધાર્થ બેઠેલા છે અને પોતાના ડાબા હાથમાંને કિંમતી હાર સામે ઊભેલી પુત્રજન્મની વધામણી લાવનાર પ્રિયંવદા દાસીને આપતા દેખાય છે, અને તે હાર ગ્રહણ કરવા માટે બે હાથ ધરીને દાસી ઊભેલી છે. દાસીના માથાના ઉપરના ભાગમાં એક હાથમાં ઢાલ અને બીજા હાથમાં તલવાર પકડીને બેઠેલે ગામને કોટવાળ સિદ્ધાર્થની આજ્ઞા સાંભળતું હોય તેવી રીતે બેઠેલો છે. સિદ્ધાર્થની પાછળ ચામર ઉડાડતી એક સ્ત્રી-પરિચારિકા ઊભેલી છે.
આ પછી ચિત્રના અનુસંધાને, નીચેના ચિત્રમાં ચીતરેલે મહાવીર પ્રભુને જન્મ થયાના આનંદમાં જુદી જુદી જાતનાં વાઘ લઈને નાચ-ગાન કરતાં સ્ત્રી-પુરુષને પ્રસંગ જેવા છે. : ચિત્રની મધ્યમાં એક સ્ત્રી નાચતી દેખાય છે. નાચતી સ્ત્રીની જમણી બાજુ એક પુરુષ શરણાઈ વગાડે છે અને બીજો પુરુષ નગારું વગાડતે ઊભેલે છે. ડાબી બાજુ ઊભેલા બે પુરુષો પૈકી એકના બંને હાથમાં મંજીરા છે અને બીજો પુરુષ બંને હાથથી પકડેલી વાંસળી વગાડે છે. આ પ્રમાણે કુલ પાંચ સ્ત્રી-પુરુષે નાચગાન કરતાં દેખાય છે.
ચિત્ર ૮૮ઃ કાંતિક દેવની પ્રાર્થના અને વર્ષીદાનં. જીરાની પ્રતના પાના ૪૬ ઉપરથી. ચિત્રમાં ઉપર અને નીચે એમ બે પ્રસંગે છે. તેમાં કથાના પરિચયની શરૂઆત ઉપરના ચિત્રથી
"Aho Shrut Gyanam"
| SR No. | 009667 |
| Book Title | Agam 35 Chhed 02 Bruhatkalpa Sutra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Punyavijay, Bechardas Doshi |
| Publisher | Sarabhai Manilal Nawab |
| Publication Year | 1960 |
| Total Pages | 468 |
| Language | Prakrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & Paryushan |
| File Size | 21 MB |