________________
२२६ ]
प्रबन्धपञ्चशती श्रीरामोऽवग- तदन्यथा न भवति, यन्मयोक्तं तथैव तत् ।
हीनप्रतिज्ञा पुरुषो, वर्जनीयः श्मशानवत् ॥४॥ वतः श्रीरामो लक्ष्मणं प्रति राज्यरक्षायै यदाऽवगतदा लक्ष्मणो जगौ
प्रपतेत् द्यौः सनक्षत्रा, पृथिवी शकलीभवेत् ।
शैत्यमग्निरियान्नेह, त्यजेयं रघुनन्दनम् ।।५।। ततो मरतोऽवग- अहं पादुके राज्ये न्यस्य सेवकीभूतो राज्यं रक्षयिष्यामि, शिया मझ दासन्या । धीरामः प्राह -
आलस्योपहतः पादः, पादः पापण्डमाश्रितः । राजान सेवते पाद, एकः पादः कृषीवलः ॥१॥ एकं पादं त्रयः पादा, भक्षयन्ति दिने दिने ।
तथा भरत ! कर्त्तव्यं, यथा पादो न सीदति ॥२॥ एवं शिक्षा लात्वा मरतः पश्चात्समागतो राज्यं न्यायाध्वना पपाल ।
इति न्यायमार्गे पृथिवीपालने रामशिक्षासम्बन्धः ॥४२१॥
[422] अथ सीतापहारे रामविलापसम्बन्धः । 15 यदा सीता रावरणेनापहृता तदा रामविलापाश्चैवम्-अशोकवृक्षं प्रति प्राह
रक्तस्त्वं नवपन्नवैरहमपि श्लाध्यैः प्रियाया गुणै
स्त्वामायान्ति शिलीमुखाः स्मरधनुर्मुक्ताः सखे ! मामपि । कान्तापादतलाह तिस्तव मुदे सत्यं ममाप्यावयोः,
सर्व तुल्यमशोक ! केवलमहं धात्रा सशोकः कृतः॥१॥ 20 रात्री चन्द्रं दृष्ट्वा रामः प्राह
ससंहर खीणो कांइ, रोहिणी पासि बइटी अह ।
अम्ह दुक्खसयाई, रमणी रावण लेउ गउ ॥२॥ पश्चाक्लक्मणो रामं प्रति प्राहेति
कांई झुरई तू राम सीता गई बलि आविसि । सोनइ न लागइ सांबि, माणिकि महल वइसइ नहीं ॥३॥ इत्यादि सीतापहारे रामविलापसम्बन्धः ॥४२२॥
"Aho Shrutgyanam'
