Page Text
________________
२०० ]
प्रबन्धपश्चाती
न भूतपूर्व न कदापि संस्मृतं, हैमः कुरङ्गो न कदापि वीषितः ।
तथापि तृष्णा रघुवंशजस्य, विनाशकाले विपरीतबुद्धिः ॥१॥ लक्ष्मणेनोक्तमहं कथं मूर्खः ? सा चाह-लोकोक्त्यैवं प्रोच्यते-रामेण खरदूषणाभ्यां सह युद्धं कुर्वाणेन यथा सिंहनादरूपास्विरः कृतः तदा त्वं राम मरणान्तेऽप्यारीस्वरमजल्पन्तं हात्वाऽपि सीता शून्यां मुक्त्वा तत्रागाः। अतस्त्वमपि मूखः ।२।।
सीतयोक्तमहं कथं मूर्खा ?-यद्रामकर्षितरेखायाः बहिः पदं दत्तवतीति तेन मूर्खा ॥३॥
हनुमता पृष्टं-कथमहं मूर्खः ? सा प्राह-ईदग्बली भवान् लङ्कावने सोतापार्वे गवः सन् तामुत्पाट्य यन्नानीतवान् अतस्त्वमपि मूखः ।४।। सबद्धवानर्योक्तं यथा सत्यं मानितं तथाऽन्यैरप्यधुना वृद्धप्रोक्तं माननीयम् ।
इति रामलक्ष्मणहनुमत्सीतामूर्खत्वसम्बन्धः ॥३६३।। [364] अथ लोका भूपानामपि दुराराध्या भवन्तीति विषये रामसम्बन्धः । रामेण वने गच्छता भरतं प्रति शिक्षेति दत्ता
आलस्योपहतः पादः, पादः पापण्डमाश्रतः ।
राजानं सेवते पादः, एकः पादः कृषीबलः ॥१॥ 16
एकं पादं त्रयः पादा, भक्षयन्ति दिने दिने ।
तथा भरत ! कर्त्तव्यं, यथा पादो न सीदति ॥२॥ तदनु रामपादुकां सिंहासने उपवेश्य १२ वर्षाणि भरतो राज्यमकार्षात्मजा चाऽकरामकरोत् । रामागमे तलिका तोरणबन्धनाय प्रत्यर्ट्स एकैकसूत्रफालकमार्गणेन कैश्चिदपितं, कैबिन, केचित्तदा दूनास्तस्मिन्मार्गणे । द्वितीयदिने प्रजा रामं नन्तुं यदा गताः सुखोक्तौ रामेण
पृष्टायो दूनैः कैश्चिदुक्तंभरतेन वयं पीडिताः । ततो रामेण भरतः पृष्टः सन्प्राह--मयाऽद्य 20 यावत्सूत्रफालक विना कोऽपि लोको न मार्गितः । ततो रामे माचिन्ति भविष्यद्विवाहाय स्था
पितमहिषीदोहनेच्छावत् बहुदिनेषु या न दुग्धा सा विशुष्का । अतः प्रजाऽप्येवं । सतो रामेण एकः करः कृतः ततोऽष्टादशकरा जाताः। इति लोका भूपानामपि दुराराधा भवन्तीति विषये रामसम्बन्धः ॥३६४॥
[365] अथ विशिष्टशाकुनिकनरज्ञातृसम्बन्धः । युगान्धरीदण्डिकोपविष्टां दुर्गा शब्दयन्ती दृष्ट्वा शाकुनिक पुमान् प्राह---यस्याः परिणेतृदेतोः शकुना विलोक्यन्ते सा कन्या मासत्रयोत्पन्नगर्भा विद्यते तृतीयपर्वसमुत्पन्न कीटकत्वात् । तथैव दृष्ट्वा शकुनविद् प्रशंसितः । इति विशिष्टशाकुनिकनरज्ञातृसम्बन्धः ॥३६५।।
"Aho Shrutgyanam"
| SR No. | 009525 |
| Book Title | Panchashati Prabodh Sambandh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mrugendravijay |
| Publisher | Suvasit Sahitya Prakashan |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 456 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & History |
| File Size | 9 MB |