________________
ਕਰੇ । ਸਿਆਵਾਦ ਰੂਪੀ ਬਚਨ ਆਖੇ ਧਰਮ ਆਚਰਨ ਵਿਚ ਲੱਗਾ ਸਾਧੂ ਸੱਚੀ ਭਾਸ਼ਾ ਤੇ ਝੂਠ ਰਹਿਤ, ਮਿਥਿਆ ਰਹਿਤ ਦੋ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਆਪਸੀ ਮਿਲਨ ਵਾਲੇ ਸਾਧੂ ਨਾਲ ਕਰੇ । ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਰਤੀ ਵਾਲੇ ਸ਼ੁੱਧ ਸਾਧੂ ਨਾਲ ਘੁੰਮੇ । ਰਾਜਾ ਤੇ ਰੰਕ ਨੂੰ ਇਕ ਤਰਾਂ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦੇਵੇ : (22)
ਸਾਧੂ ਦੇ ਵਾਕ ਨੂੰ ਕੋਈ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਕੋਈ ਇਸ ਤੋਂ ਉਲਟ ਅਰਥ ਲੈਂਦਾ ਹੈ । ਸਾਧੂ ਨੂੰ ਉਲਟ ਸਮਝਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਸਾਧੂ ਕਮਲ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲ ਸਮਝਾਵੇ । ਉਸ ਸਰੋਤੇ ਦੀ ਬੇਇੱਜਤੀ ਨਾ ਕਰੇ । ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਜੇਕਰ ਅਸ਼ੁੱਧ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਵੀ ਉਸ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਨਾ ਕਰੇ । ਜੋ ਗੱਲ ਥੜੇ ਵਿਚ ਆਖੀ ਜਾਂ ਸਕਦੀ ਹੈ ਉਸਨੂੰ ਬੇਅਰਥ ਲੰਬੀ ਨਾ ਕਰੇ । ਸ਼ਬਦ ਜਾਲ ਦੇ ਬੇਅਰਥ ਚੱਕਰ ਤੋਂ ਬਚੇ । (23) . ,
ਭਾਸ਼ਣ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਜੋ ਗੱਲ ਸੰਖੇਪ ਵਿਚ ਨਾ ਸਮਝਾਈ ਜਾ ਸਕੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਸੁੰਦਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਮਝਾਵੇ । ਅਚਾਰਿਆ ਆਦਿ ਤੋਂ ਤਰ, ਅਰਥ ਸੁਣਕੇ, ਪਦਾਰਥ ਦੇ ਅਰਥ ਦਾ ਠੀਕ ਜਾਣਕਾਰ ਸਾਧੂ ਤੀਰਥੰਕਰ ਭਗਵਾਨ ਦੇ ਹੁਕਮ ਅਨੁਸਾਰ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਬਚਨ ਬੋਲੇ, ਪਾਪ ਦਾ ਵਿਵੇਕ ਰਖੇ । ਲਾਭ ਸਤਿਕਾਰ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨਾ ਕਰੇ । (25)
ਸਾਧੂ ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਦਾ ਲਗਾਤਾਰ ਅਭਿਆਸ ਕਰੋ । ਉਸੇ ਅਨੁਸਾਰ ਚਲੇ 1 ਮਰਿਆਦਾ ਦਾ ਉਲੰਘਨ ਨਾ ਕਰੇ । ਸਮਿਅਕ ਦਰਿਸ਼ਟੀ ਪੁਰਸ਼, ਸਮਿਅਕ ਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ ਨਾ ਲੱਗਣ ਦੇਵੇ । ਜੋ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਆਗਮ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਹੀ ਸਰਵੱਗਾਂ ਦੇ ਭਾਵ ਸਮਾਧੀ ਧਰਮ ਨੂੰ ਆਖਨ ਦੀ ਕਲਾ ਜਾਣਦਾ ਹੈ । (26) .
ਸਾਧੂ ਸੂਤਰ ਦੇ ਅਰਥ ਨੂੰ ਖਰਾਬ ਨਾ ਕਰੇ । ਨਾ ਛਪਾਵੇ । ਨਾ ਹੀ ਸਤਰ ਦੇ ਅਰਥ ਵਿਚ ਗਲਤ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰੇ । ਅਪਣੇ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਣ ਵਾਲੇ, ਗੁਰੂ ਦੀ ਭਗਤੀ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਕਰਕੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਕਰੇ । ਗੁਰੂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਤੋਂ ਜੋ ਅਰਬ ਸੁਣਿਆ ਹੈ ਉਸੇ ਨੂੰ ਜਾਹਰ ਕਰੇ, ਫਾਲਤੂ ਗੱਲ ਨਾਂ ਆਖੇ । (26) . .
ਜੋ ਸਾਧੂ ਸ਼ੁੱਧ ਸ਼ਾਸਤਰ ਸੁਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਨੁਸਾਰ ਤਪ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਉਤਸਰਗ ਦੀ ਜਗਾ ਉਤਸਰਗ ਤੇ ਅਪਵਾਦ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਅਪਵਾਦ ਦਸਦਾ ਹੈ ਉਹ ਹੀ ਸ਼ੁੱਧ ਬਚਨੇ ਵਾਲਾ ਹੈ । ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਵਿਆਖਿਆਨ ਕਰਨ ਵਿਚ ਮਾਹਿਰ ਵਿਚਾਰ ਪੂਰਵਕ ਤੀਰਥੰਕਰ ਸਮਾਧੀ ਧਰਮ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦੇਣ ਵਿਚ ਮਾਹਿਰ ਬਣਦਾ ਹੈ । ਅਜਿਹਾ ਮੈਂ ਆਖਦਾ ਹਾਂ । (27) ਟਿੱਪਣੀ 25 ਜਧਾਵਹੀਂ ਤੋਂ ਭਾਵ ਹੈ, “ਅਚਾਰਿਆ ਤੋਂ ਪਦਾਰਥ ਨੂੰ ਚੰਗੀਸੁਣ ਕੇ
ਜੋ ਉਸ ਤੇ ਨਿਸ਼ਚੈ ਕਰਕੇ, ਠੀਕ-ਠੀਕ ਵਸਤੂ ਤੱਤਵ ਨੂੰ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਉਹ ਸਾਧੂ ਸਕਦਰਸ਼ੀ ਹੈ ।
(131)
