________________
ਤੇਰਹਵਾਂ ਯਥਾਤੱਥ ਅਧਿਐਨ
(ਸ੍ਰੀ ਸੁਧਰਮਾ ਸਵਾਮੀ ਜੀ, ਸ੍ਰੀ ਜੰਞ ਸਵਾਮੀ ਨੂੰ ਆਖਦੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਮੈਂ ਤੱਤਵ ਬਾਰੇ ਦੱਸਾਂਗਾ” ਗਿਆਨ ਪੁਰਸ਼ ਦੇ ਅਚਾਰ, ਅਨਾਚਾਰ, ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਅਸੰਤਾਂ ਦੇ ਕੁਸ਼ੀਲ, ਸ਼ਾਂਤੀ (ਨਿਰਵਾਨ) ਅਤੇ ਅਸ਼ਾਂਤੀ (ਹਿੰਸਾ) ਬਾਰੇ ਆਖਾਂਗਾ । (1)
ਰਾਤ ਦਿਨ ਉੱਤਮ ਕ੍ਰਿਆ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਤਥਾਗਤ (ਤੀਰਥੰਕਰ) ਦੇ ਧਰਮ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਵੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਦੱਸੀ ਸਮਾਧੀ ਮਾਰਗ ਨੂੰ ਨਾ ਸੇਵਨ ਕਰਕੇ, ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਤੀਰਥੰਕਰਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ, ਤੋਂ ਉਲਟ ਤੇ ਕਠੋਰ ਵਚਨ ਬੋਲਦੇ ਹਨ । (2)
ਇਹ ਲੋਕ ਜਿਨ (ਜੈਨ) ਮਾਰਗ ਦੀ ਉਲਟ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਮਨ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਦਾ ਸ਼ੁਧ ਦੀ ਥਾਂ ਅਸ਼ੁਧ ਅਰਥ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਸਰਵਗ ਵੀਤਰਾਗ ਦੇ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਤੀ ਸ਼ਕ ਕਰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਉੱਤਮ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਧਾਰਕ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ । (3)
(ਜਦ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਕੋਈ ਪੁੱਛਦਾ ਹੈ) “ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਸਿੱਖਿਆ ਕਿਥੋਂ ਪਾਈ ਹੈ ? ਤਾਂ ਉਹ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਅਸਲ ਗੁਰੂ ਦਾ ਨਾਂ ਨਹੀਂ ਦਸਦੇ, ਸਗੋਂ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਚਾਰਿਆ ਦਾ ਨਾਂ ਲੈਂਦੇ ਹਨ । ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਪਰੇ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਉਹ ਸਾਧੂ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਫੇਰ ਵੀ ਖੁਦ ਨੂੰ ਸਾਧੂ ਮੰਨਦੇ ਹਨ, ਅਜਿਹੇ ਪਾਪੀ ਅਨੰਤ ਜਨਮ-ਮਰਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਗੇ । (4)
“ਜੋ ਕਰੋਧੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਉਹ ਦੂਸਰੇ ਵਿਚ ਦੋਸ਼ ਦਸਦਾ ਹੈ । ਜੋ ਖਤਮ ਹੋਏ ਝਗੜੇ ਨੂੰ ਮੁੜ ਜਨਮ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਪਾਪ ਕਰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪੁਰਸ਼ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਕਲੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ । ਡੰਡੀ ਤੇ ਚਲਨ ਵਾਲੇ ਅੰਨੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੁੱਖ ਪਾਂਦਾ ਹੈ । (5)
ਜੋ ਸਾਧੂ ਕਲੇਸ਼ੀ ਹੈ, ਨਿਆਂ ਵਿਰੁਧ ਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਸਮਭਾਵ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ, ਉਹ ਕਲੇਸ਼ ਰਹਿਤ ਨਹੀਂ ਹੈ । ਜੋ ਗੁਰੂ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਾ ਪਾਲਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਾਪ ਕਰਮਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਰਮ ਮੰਨਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਜੀਵ, ਅਜੀਵ ਆਦਿ ਤੱਤਵਾਂ ਤੇ ਨਿਸ਼ਚੈ ਨਾਲ ਸ਼ਰਧਾ ਰਖਦਾ ਹੈ ਉਹ ਹੀ ਕਪਟ ਰਹਿਤ ਸਾਧੂ ਹੈ । (6)
“ਭੁੱਲ ਹੋਣ ਤੇ ਵੀ, ਅਚਾਰਿਆ ਰਾਹੀਂ ਕਠੋਰ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਕਾਰਣ, ਜੋ ਦੁੱਖ ਨਹੀਂ
(123)
