________________
ur,
| ਪਹਿਲਾ ਉਦੇਸ਼ਕ
:
ਭਗਵਾਨ ਰਿਸ਼ਭਦੇਵ ਆਖਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਜੀਵ ! ਤੁਸੀਂ ਬਧੀ (ਆਤਮ ਗਿਆਨ) ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰੋ ! ਇਸ ਬੁੱਧੀ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ? ਜੋ ਰਾਤ ਬੀਤ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਹ . ਵਾਪਿਸ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ। ਸੰਜਮ ਰੂਪੀ ਜੀਵਨ ਵੀ, ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । (2).
"ਜਿਵੇਂ ਬਾਜ਼. ਪੰ, ਬਟੇਰ ਨੂੰ ਨਕ ਚੁੱਕ ਲੈਂਦਾ ਹੈ । ਉਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਮੌਤ , ਵੀ : ਜੀਵ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਚੁੱਕ ਸਕਦੀ ਹੈ । ਕਈ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਬੁਢਾਪੇ ਵਿੱਚ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਕੋਈ ਗਰਭ ਵਿੱਚ ਹੀ ਵਿਨਾਸ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।, ਉਮਰ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । (੪)
ਕੋਈ ਕੋਈ ਮਨੁੱਖ ਮਾਤਾ, ਪਿਤਾ ਆਦਿ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ,ਕੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਭਰਮਣ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਅਜਿਹੇ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਪਰਲੋਕ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਗੁੱਤੀ , ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ । ਇਸ ਲਈ ਮੰਦਆਂ ਡਰ ਨੂੰ ਵੇਖਕੇ ਮਨੀਅਰੰਥ' (ਪੰਪ ਰੋਹਿਤ) ਹੋ ਜਾਵੈ । (3)
ਆਰੰਭ (੫੫ ਰਹਿਤ ਜੀਵਨ) ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਵਾਲਾ, ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ, ਗਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੰਤ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਫਲ ਭੁਗਨੇ ਲਈ ਨਰਕ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਵਲ ਭੌਗੇ ਬਿਨਾ ਮੁਕਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ । (4)
ਦੇਵ, ਗੰਧਰਵ, ਰਾਖਸ਼, ਅਸਰ, ਭੂਮਿਚਰ, ਸਰੀ ਸਰੱਪ, ਸੱਪ ਆਦਿ ਰੰਗਣ ਵਾਲੇ ਜੀਵੀ ਰਾਜਾਂ, ਸਲੱਖ ਸੇਠ, ਹੋਮਣੇ ਆਦਿ ਸਸ਼ੇ ਹੀ ਦੁੱਖੀ ਹੋ ਕੇ ਆਪਣੀ ਜਗਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਨ ॥ ਤਿਆਗਦੇ ਹਨ । ਭਾਵ ਇਹ ਕਿ ਮੰਚ ਹਰਪ੍ਰਾਣੀ ਲਈ, ਹਰ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੈ ?
1.
:
.
:
(3)
. ਜਿਵੇਂ ਸ਼ਾਲ ਦੇ ਦਰਖਤ ਦਾ ਫ਼ਲ ਬੰਧਨ ਤੋਂ ਟੁੱਟਕੇ ਅਚਾਨਕ ਹੈ, ਹੋਨਾਂ , ਗਿਰ . ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਕਾਮ, ਭੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਫ਼ਸਿਆ ਜੀਵ ਉਮਰ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੇ ਮੌਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । (6) | ਚਾਹੇ ਕੋਈ ਸ਼ਾਸ਼ਤਰਾਂ ਦਾ ਜਾਣਕਾਰ ਹੋਵੇ ਚਾਹੇ ਧਾਰਮਿਕ ਹੋਵੇ, ਚਾਹੇ ਬੂਮਣ
ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਭਛ ਹੋਵੇ, ਜੇ ਉਹ ਮਾਇਆ [ਠੱਗਾਂ} ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਆਪਣੇ | ਤੇਜ ਕਰਮਾਂ ਦੇ ਫਲ ਤੋਂ ਦੁੱਖੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਭਾਵੇਂ ਕਰਮ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਵਖਸ਼ਦਾ ! (7)
ਹੁੰਦੇ ਜਾਂਦੇ
ਆ
ਸਵਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਆਖਣ
[ 22
