________________
ਹੇ ਆਤਮਾ! ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਮਿੱਤਰਾਂ ਦਾ ਵਿਛੋੜਾ ਤੈਨੂੰ ਥੋੜੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਮੌਤ ਵਰਗਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੁੱਖ ਜਾਪਦਾ ਹੈ, ਜਿਹਨਾਂ ਲਈ ਤੂੰ ਪਾਗਲ ਬਣ ਕੇ ਕਰਨ ਯੋਗ ਅਤੇ ਨਾ ਕਰਨ ਯੋਗ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦਾ, ਉਹ ਸਾਰੇ ਅੰਗ ਸਾਕ, ਮਿੱਤਰ ਮੌਤ ਆਉਣ ਸਮੇਂ, ਤੈਨੂੰ ਅੱਗ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦੇਣਗੇ। ਫੇਰ ਉਹ ਕੀ ਤੈਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਨ ਭਾਵ ਮੌਤ ਦਾ ਕੁੱਝ ਸਮਾਂ ਬੀਤਨ ਤੇ ਭੁਲ ਜਾਣਗੇ। ॥44॥
ਹੇ ਚੇਤਨ! ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਭੱਟਕਦੇ ਹੋਏ ਤੈਨੂੰ ਮਾਇਆ (ਧੋਖਾ) ਸਿੱਖਾਉਣ ਵਾਲਾ ਗੁਰੂ ਕੌਣ ਮਿਲੀਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਤੂੰ ਹੋਰ ਸਭ ਕੁੱਝ ਛੱਡਕੇ ਇਹੋ ਇੱਕ ਗੱਲ ਸਿੱਖਿਆ ਹੈਂ? ਇਹ ਸਿੱਖਿਆ ਕਾਰਨ ਤੂੰ ਅਪਣੇ ਪਰਾਨਾਂ ਤੋਂ ਪਿਆਰੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦਾ ਵੇਖਕੇ ਰੋਂਦਾ ਕੁਰਲਾਉਂਦਾ ਹੈਂ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਤੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਂਗ ਹਰਕਤਾਂ ਕਰਨ ਲੱਗਦਾ ਹੈਂ। ॥45॥
ਹੇ ਮਿੱਤਰ ਚਿੱਤ! ਤੂੰ ਇਹਨਾਂ ਇੰਦਰੀਆਂ ਦਾ ਜੋ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈਂ, ਉਸ ਕਾਰਨ ਮੈਂ ਸਮਝਦਾ ਹਾਂ ਕੀ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਤੇਰੇ ਤੋਂ ਮੂਰਖ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਹੇ ਦੁੱਖ ਦੇ ਮਹਿਮਾਨ ਮੂਰਖ! ਸ਼ੀਸੇ ਵਿੱਚ ਵਿਖਾਈ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਸੂਰਜ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੈਨੂੰ ਵੀ ਇਹ ਪਰਛਾਵਾਂ ਤੇਰੇ ਇੰਦਰੀਆਂ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਨਿਸਚੈ ਹੀ ਵਿਸ਼ੇ ਵਾਸਨਾ ਦੀ ਗਰਮੀ ਉੱਤਪਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ॥46॥
ਹੇ ਚਿੱਤ! ਗੁਰੂਆਂ ਤੋਂ ਸੁਣੇ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਸੁਣਕੇ ਅਤੇ ਇਸ ਭਿਅੰਕਰ ਦੁੱਖੀ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਆਪ ਵੇਖ ਕੇ ਡਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣ ਤੇ ਵੀ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਸਭ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕੀ ਹੇ ਭਾਈ! ਤੂੰ ਮੇਰੇ ‘ਤੇ ਮਹਿਰਬਾਨੀ ਕਰਕੇ ਸਭ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਝੂਠੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਛੱਡਦੇ। ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਸੇਵਕ ਬਣਕੇ ਆਖਦਾ ਹਾਂ ਕੀ ਤੂੰ ਨਾਸ਼ਵਾਨ ਭੋਗਾਂ ਦਾ ਸਾਥ ਛੱਡਦੇ। ॥47॥
ਹੇ ਚਿੱਤ! ਤੂੰ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਮੇਰਾ ਆਖਾ ਮੰਨਕੇ ਦੁੱਖ ਸੁੱਖ ਭੋਗਦਾ ਹੈਂ। ਮੈਂ ਦਰਸ਼ਨਾ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਤੈਨੂੰ ਆਖਦਾ ਹਾਂ, ਹੇ ਬੁੱਧੀ ਹੀਨ ਬੇਸ਼ਰਮ ਅਤੇ ਗੁਣ ਰਹਿਤ ਦੁੱਖ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ, ਕੀ ਤੂੰ ਮਾਨਵ ਜਨਮ ਅਤੇ ਜੈਨ ਧਰਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣ ਤੇ ਵੀ ਕਿਉਂ ਹਾਰ ਰਿਹਾ ਹੈਂ। ॥48॥
10
