________________
ਸਮਣ ਸੂਤਰ
18.
ਸੱਮਿਅਕ ਦਰਸ਼ਨ
(ੳ) ਵਿਵਹਾਰ ਸਮਿਅਕਤਵ : ਨਿਸ਼ਚੈ ਸੰਮਿਅਕਤਵ (219)ਰਤਨ ਤ੍ਰੇ ਵਿਚ ਸੱਮਿਅਕ ਦਰਸ਼ਨ ਹੀ ਸਰੇਸ਼ਟ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਹੀ ਮੋਕਸ਼ ਰੂਪੀ ਮਹਾ ਦਰਖ਼ਤ ਦਾ ਮੂਲ (ਜੜ) ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਨਿਸ਼ਚੈ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰ ਦੇ ਦੋ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ।
(220)ਵਿਵਹਾਰ ਨਯ ਤੋਂ ਜੀਵ ਆਦਿ ਤੱਤਵਾਂ ਤੇ ਸ਼ਰਧਾ ਨੂੰ ਜਿਨਦੇਵ ਨੇ ਸੱਮਿਅਕਤਵ ਕਿਹਾ ਹੈ। ਨਿਸ਼ਚੈ ਨਯ ਪੱਖੋਂ ਆਤਮਾ ਹੀ ਸੰਮਿਅਕ ਦਰਸ਼ਨ ਹੈ।
ਸੂਤਰ
(221)ਨਿਸ਼ਚੇ ਨਯ ਪੱਖੋਂ ਜੋ ਚੁੱਪ ਹੈ ਉਹ ਹੀ ਸੱਮਿਅਕ ਦਰਸ਼ਨ ਹੈ ਅਤੇ ਜੋ ਸੱਮਿਅਕ ਦਰਸ਼ਨ ਹੈ, ਉਹ ਹੀ ਖਾਮੋਸ਼ੀ ਆਤਮ ਗਿਆਨ ਹੈ। ਵਿਵਹਾਰ ਤੋਂ ਜੋ ਨਿਸ਼ਚੈ ਸੱਮਿਅਕ ਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੈ, ਉਹ ਵੀ ਸੱਮਿਅਕ ਦਰਸ਼ਨ ਹੈ।
(222)ਸੰਮਿਅਕਤਵਹੀਣ ਮਨੁੱਖ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕਰੋੜਾਂ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਠੋਰ ਤਪ ਕਰਨ ਤੇ ਵੀ ਬੋਧੀ ਦਾ ਲਾਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ
ਕਰ ਸਕਦਾ।
(223)ਜੋ ਸੰਮਿਅਕ ਦਰਸ਼ਨ ਤੋਂ ਭਰਿਸ਼ਟ ਹੈ, ਉਹ ਹੀ ਦਰਸ਼ਨ ਭਰਿਸ਼ਟ ਹੈ। ਦਰਸ਼ਨ ਭਰਿਸ਼ਟ ਨੂੰ ਕਦੇ ਨਿਰਵਾਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਚਾਰਿੱਤਰਹੀਣ ਸੱਮਿਅਕ ਦਰਿਸ਼ਟੀ ਤਾਂ ਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਪਰ ਸਮਿਅਕ ਦਰਸ਼ਨ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਮਨੁੱਖ ਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ।
(224)(ਅਸਲ ਵਿਚ) ਜੋ ਸੱਮਿਅਕ ਦਰਸ਼ਨ ਰਾਹੀਂ ਸ਼ੁੱਧ ਹੈ,
48
