________________
17. ਰਤਨ ਤ੍ਰੈ ਸੂਤਰ
ਸਮਣ ਸੂਤਰ
(ੳ) ਵਿਵਹਾਰ ਰਤਨ ਤੇ
(208)ਧਰਮ ਆਦਿ (ਛੇ ਦਰੱਵਾਂ) ਅਤੇ ਤੱਤਵਾਂ (ਜੀਵ ਅਜੀਵ ਆਦਿ) ਵਿਚ ਸ਼ਰਧਾ ਕਰਨਾ ਸੱਮਿਅਕ ਦਰਸ਼ਨ ਹੈ। ਅੰਗਾਂ ਤੇ ਪੁਰਵਾਂ ਦਾ ਗਿਆਨ ਸੱਮਿਅਕ ਗਿਆਨ ਹੈ। ਤਪ ਵਿਚ ਲੱਗੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਸੱਮਿਅਕ ਚਾਰਿੱਤਰ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਵਹਾਰ ਪੱਖੋਂ ਮੋਕਸ਼ ਦਾ ਰਾਹ ਹੈ।
(209)ਮਨੁੱਖ ਗਿਆਨ ਆਦਿ ਰਾਹੀਂ ਜੀਵ ਆਦਿ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣਦਾ ਹੈ। ਸੱਮਿਅਕ ਦਰਸ਼ਨ ਰਾਹੀਂ ਉਸ ਤੇ ਸ਼ਰਧਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸੱਮਿਅਕ ਚਾਰਿੱਤਰ ਰਾਹੀਂ (ਪਾਪਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤੱਪ ਰਾਹੀਂ ਸ਼ੁੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ)।
(210)ਸੰਮਿਅਕ ਚਾਰਿੱਤਰ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਸੱਮਿਅਕ ਗਿਆਨ, ਸੱਮਿਅਕ ਦਰਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਮੁਨੀ ਦਾ ਭੇਸ ਅਤੇ ਸੰਜਮ ਰਹਿਤ ਤੱਪ ਕਰਨਾ ਫਿਜ਼ੂਲ ਹੈ।
(211)ਸੱਮਿਅਕ ਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਗਿਆਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਬਿਨਾਂ ਸੱਮਿਅਕ ਚਾਰਿੱਤਰ ਰੂਪੀ ਗੁਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਸੰਮਿਅਕ ਚਾਰਿੱਤਰ ਬਿਨਾਂ ਮੋਕਸ਼ (ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਖ਼ਾਤਮਾ) ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਮੋਕਸ਼ ਬਿਨਾਂ ਨਿਰਵਾਣ (ਪਰਮਾਤਮ ਪਦ) ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
(212)ਕ੍ਰਿਆ ਰਹਿਤ ਦਾ ਗਿਆਨ ਬੇ-ਅਰਥ ਹੈ ਅਤੇ ਅਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀ ਕ੍ਰਿਆ ਬੇ-ਅਰਥ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਲੰਗੜਾ ਮਨੁੱਖ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਲੱਗੀ ਅੱਗ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਭੱਜਣ ਵਿਚ ਅਸਮਰਥ ਹੋ ਕੇ
45
