________________
ਸਮਣਸੂਤਰ
14.
ਸਿੱਖਿਆ ਸੂਤਰ
(170)ਵਿਨੈ ਰਹਿਤ ਜੀਵ ਦੇ ਗਿਆਨ ਆਦਿ ਸਭ ਗੁਣ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹੋ ਉਸ ਲਈ ਮੁਸੀਬਤ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਨਵਾਨ ਨੂੰ ਗਿਆਨ ਆਦਿ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਸੱਚੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
(171)ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਂ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ (1) ਅਭਿਮਾਨ (2) ਕਰੋਧ (3) ਪ੍ਰਮਾਦ (ਅਣਗਹਿਲੀ ਜਾਂ ਗਫਲਤ) (4) ਰੋਗ ਅਤੇ (5) ਆਲਸ
(172-73) ਇਨ੍ਹਾਂ ਅੱਠ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਮਨੁੱਖ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ (1) ਹਾਸਾ ਮਜਾਕ ਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ (2) ਸਦਾ ਇੰਦਰੀਆਂ ਤੇ ਮਨ ਤੇ ਕਾਬੂ ਰੱਖਣ ਵਾਲਾ (3) ਕਿਸੇ ਦੇ ਭੇਦ ਨਾ ਦੱਸਣ ਵਾਲਾ (4) ਚੰਗੇ ਚਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲਾ (5) ਦੋਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਰਹਿਤ (6) ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੁਆਦੀ ਭੋਜਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ (7) ਕਰੋਧ ਰਹਿਤ (8) ਸੱਚ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨ ਵਾਲਾ
(174)ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਗਿਆਨ ਤੇ ਮਨ ਦੀ ਇਕ ਸੁਰਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਆਪ ਤਾਂ ਧਰਮ ਵਿਚ ਘੁੰਮਦਾ ਹੀ ਹੈ ਪਰ ਨਾਲ ਦੂਸਰਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸੇ ਪਾਸੇ ਵੱਲ ਲਗਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਅਨੇਕ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਸ਼ਰੂਤ (ਸ਼ਾਸਤਰ) ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਕੇ ਉਹ ਸ਼ਰੁਤ ਰੂਪੀ ਸਮਾਧੀ ਵਿਚ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
(175)ਜੋ ਸਦਾ ਗੁਰੂਕੁੱਲ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਮਾਧੀ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਜੋ ਉਪਦਾਨ (ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਸਮੇਂ ਕੀਤਾ ਜਾਣ ਵਾਲਾ
36
