________________
ਸਮਣ ਸੂਤਰ
10. ਸੰਜਮ ਸੂਤਰ
(122)ਮੇਰੀ ਆਤਮਾ ਹੀ ਵਿਤਰਨੀ ਨਦੀ ਹੈ। ਆਤਮਾ ਹੀ ਕੂਟਸ਼ਾਲਮਲੀ ਦਰਖ਼ਤ ਹੈ। ਆਤਮਾ ਹੀ ਕਾਮਧੇਨੂੰ ਗਾਂ ਹੈ ਅਤੇ ਆਤਮਾ ਹੀ ਨੰਦਨ ਵਣ ।
(123)ਆਤਮਾ ਹੀ ਸੁੱਖ ਦੁੱਖ ਦਾ ਕਰਤਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਤਮਾ ਹੀ ਦੁੱਖ ਸੁੱਖ ਭੋਗਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਚੰਗੇ ਪਾਸੇ ਵੱਲ ਲੱਗ ਆਤਮਾ ਆਪਣਾ ਦੋਸਤ ਹੈ। ਭੈੜੇ ਕੰਮਾਂ ਵੱਲ ਲੱਗੀ ਆਤਮਾ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਦੁਸ਼ਮਣ ਹੈ।
(124)ਨਾ ਜਿੱਤਣ ਯੋਗ ਆਤਮਾ ਹੀ ਆਪਣਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਹੈ। ਨਾ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਕਸ਼ਾਏ ਤੇ ਇੰਦਰੀਆਂ ਹੀ ਦੁਸ਼ਮਨ ਹੈ। ਹੇ ਮੁਨੀ ! ਮੈਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਕੇ ਧਰਮ ਅਨੁਸਾਰ ਚੱਲਦਾ ਹਾਂ।
(125)ਜੋ ਭਿਆਨਕ ਜੰਗ ਵਿਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਤੇ ਜਿੱਤ ਹਾਸਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਯੁੱਧ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੇ ਦੇ ਪੱਖੋਂ, ਜੋ ਆਪਣੀ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਜਿੱਤਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਹੀ ਸੱਚੀ ਜਿੱਤ ਹਾਸਲ ਕਰਦਾ ਹੈ।
(126)ਬਾਹਰਲੇ ਯੁੱਧਾਂ ਤੋਂ ਕੀ ਫਾਇਦਾ ? ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਹੀ ਯੁੱਧ ਕਰੋ। ਆਪਣੇ ਤੇ ਜਿੱਤ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸੱਚਾ ਸੁੱਖ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
(127)ਆਪਣੇ ਤੇ ਹੀ ਜਿੱਤ ਹਾਸਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣਾ ਬਹੁਤ ਔਖਾ ਹੈ। ਆਤਮਾ ਜੇਤੂ ਹੀ ਇਸ ਲੋਕ ਤੇ ਪਰਲੋਕ ਵਿਚ ਸੁੱਖ ਹਾਸਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। (128) ਚੰਗਾ ਇਹ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਸੰਜਮ ਤੇ ਤਪ ਰਾਹੀਂ
26
