________________
ਸਮਣ ਸੂਤਰ ਭੇਦ ਕਾਰਨ ਆਰਥ ਦੇ ਭੇਦ ਨੂੰ ਮੰਨਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ਬਦ ਯ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਪੁਸ਼ਯ ਸ਼ਬਦ ਪੁਲਿੰਗ ਵਿਚ ਨਛੱਤਰ ਪੱਖੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਪੁਸ਼ਯਾ ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ ਪੱਖੋਂ ਤਾਰਿਆਂ ਦਾ ਗਿਆਨ ਕਰਾਉਂਦਾ ਹੈ।
(710)ਜਾਂ ਵਿਆਕਰਣ ਪੱਖੋਂ ਸਿੱਧ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਵਿਵਹਾਰ ਪੱਖੋਂ ਅਰਥ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਸੇ ਅਰਥ ਨੂੰ ਉਸੇ ਸ਼ਬਦ ਰਾਹੀਂ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਨਾ ਸ਼ਬਦ ਨਯ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਦੇਵ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਰਾਹੀਂ, ਉਸ ਦਾ ਉਹ ਹੀ ਅਰਥ ਦੇਵ ਹੀ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਨਾ।
(711)ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਰ ਪਦਾਰਥ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਅਰਥ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਰ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਅਰਥ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਭਾਵ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਭੇਦ ਤੋਂ ਅਰਥ ਦੇ ਭੇਦ ਦਾ ਗਿਆਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਇੰਦਰ, ਪੁਰੰਦਰ ਅਤੇ ਸ਼ੁਕਰ ਤਿੰਨੇ ਸ਼ਬਦ ਦੇਵਤਿਆ ਦੇ ਰਾਜੇ ਦੇ ਅਰਥ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧਤਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਫਿਰ ਵੀ ਇੰਦਰ ਸ਼ਬਦ ਐਸ਼ ਆਰਾਮ ਦੇ ਅਰਥ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸ਼ੁਕਰ ਤੇ ਪੁਰੰਤਦਰ ਦਾ ਅਰਥ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਦੇ ਨਗਰ ਨਾਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸ਼ਬਦ ਭੇਦ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਅਰਥ ਭੇਦ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸਮਤਿ ਰੁੜ ਨਯ ਹੈ।
(712)ਅਤੇ ਜਿਵੇਂ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਹੋਵੇ, ਜੋ ਉਸ ਰੂਪ ਵਰਤੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਭੂਤ ਜਾਂ ਮੌਜੂਦ ਹੈ ਅਤੇ ਜੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ ਤੋਂ ਅਨਯਥਾ (ਪਰੇ) ਹੈ। ਜੋ ਅਭੂਤ ਜਾਂ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਜੋ ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਦਾ ਹੈ ਉਹ ਏਵਮ ਭੂਤ ਨਯ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸ਼ਬਦ ਨਯ ਅਤੇ
145
